Anh bất ngờ tung đòn cứng rắn với EU về Brexit

Anh có thể rời khỏi thị trường đơn EU một khi rời khỏi khối này. (Nguồn: Telegraph).

Trong bài phát biểu đầy cứng rắn ngày 18/1, bà May còn cảnh báo EU về việc gây khó khăn cho nước Anh sau khi họ rời khỏi khối này sau gần 4 thập kỷ gắn kết. Bà cho hay Anh sẽ tìm cách đạt được một thỏa thuận hải quan mới với EU, cho phép họ ký kết các thỏa thuận thương mại riêng với các quốc gia trên thế giới.

Giới lãnh đạo EU từng khẳng định rằng khi gia nhập thị trường đơn của họ, một nước thành viên cần phải chấp nhận hiệp ước tự do đi lại - một vấn đề gây tranh cãi giữa họ và Anh kể từ sau cuộc trưng cầu hồi tháng 6-2016 với kết quả là Anh rời khỏi EU.

“Brexit cần phải bao gồm việc kiểm soát được số lượng người nhập cư từ châu Âu đến Anh” - bà May tuyên bố tại London - “Điều mà tôi đang đề xuất không bao gồm tư cách thành viên của thị trường đơn EU”.

Chủ tịch EU Donald Tusk cùng ngày cho hay, bài phát biểu của Thủ tướng Anh đã cho thấy một bức tranh “thực tế hơn” về mong muốn của London.

Sau bài phát biểu của mình, bà May đã có cuộc điện đàm với cả ông Tusk và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker để thông báo với họ rằng nước Anh sẽ tìm cách “tiếp cận với thị trường đơn EU thông qua một thỏa thuận thương mại tự do mới toàn diện hơn và tham vọng hơn”.

Thủ tướng May cũng có cuộc điện đàm để thông báo về kế hoạch trên với cả Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Francois Hollande.

“Bà ấy đã nói với cả hai vị lãnh đạo rằng Anh muốn EU hiểu được tầm quan trọng của các tiêu chí tự do của thị trường đơn và rằng Anh không tìm cách trở thành một thành viên của thị trường này” - người phát ngôn của bà May tuyên bố.

Không cần một thỏa thuận Brexit

Anh có khoảng thời gian 2 năm để đàm phán về thỏa thuận rời khỏi EU ngay khi Thủ tướng Anh kích hoạt Điều 50 của Hiệp ước Lisbon, chính thức tuyên bố về việc nước này rời khỏi khối liên minh gồm 28 thành viên, hoặc phải đối diện với khả năng rời khỏi khối mà không có thỏa thuận này.

Bà Theresa May nói rằng London có thể sẽ chấp nhận rời khỏi EU mà không cần thỏa thuận nếu như Brussels vẫn “chơi rắn” như hiện nay, và điều này sẽ gây ảnh hưởng tới EU nặng nề hơn là đối với Anh. “Không có thỏa thuận có khi còn tốt cho nước Anh hơn là một thỏa thuận tồi tệ”, nữ Thủ tướng nói.

Thủ tướng Anh từng cam kết sẽ kích hoạt Điều 50 vào cuối tháng 3/2017, và nói rằng bà hoàn toàn tự tin rằng việc sắp xếp cho quá trình Brexit sẽ được thỏa thuận trong khung thời gian 2 năm. Tuy nhiên, điều này gây rất nhiều quan ngại về ảnh hưởng kinh tế đối với nước Anh.

Các nước EU đóng góp tới 44% tổng lượng xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của Anh trong năm 2015, và Anh có mức thâm hụt thương mại khoảng 82,7 tỷ USD với khối này. Thị trường đơn EU mà không có nước Anh sẽ mất đi khoảng 460 triệu người, tương đương với việc mất đi khoản tiền trị giá 60 tỷ Euro.

Đòn cảnh báo EU

Bà May trước đó từng đánh tín hiệu rằng Anh có thể cắt đứt quan hệ với EU về mặt kinh tế nếu như họ không có được một thỏa thuận thương mại tư do. Bà cho rằng khi đã ra khỏi thị trường đơn EU, nước Anh sẽ tự do chay đổi mô hình kinh tế của mình và “đặt ra các khoản thuế suất cạnh tranh”.

“Có một số tiếng nói kêu gọi đưa ra thỏa thuận trừng phạt đối với nước Anh để răn đe các nước khác đi theo đường lối tương tự (Brexit). Đó sẽ là một hành động tự hủy hoại ghê gớm đối với các quốc gia châu Âu” - bà May tuyên bố.

Nước Anh đã gia nhập cộng đồng kinh tế chung châu Âu từ năm 1973 nhưng luôn là một đối tác không hài hòa khi từ chối hội nhập sâu rộng hơn, từ chối gia nhập khối đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) và cả Hiệp ước Tự do đi lại (Schengen). Bà May nói rằng, Anh đã lựa chọn rời khỏi khối này là do châu Âu không đủ linh hoạt để các cử tri của họ bỏ phiếu về các vấn đề chủ chốt.

Ngoài ra, dù đưa ra đường lối cứng rắn đối với châu Âu, nhưng Thủ tướng Anh khẳng định rằng London vẫn sẽ duy trì vai trò một đối tác an ninh và tình báo quan trọng của châu Âu dù đang trên đường tìm kiếm các đối tác thương mại toàn cầu khác trên thế giới.