Anh đối mặt với rủi ro Brexit không thỏa thuận

Ông Nigel Farage ăn mừng kết quả bầu cử Nghị viện châu Âu. (Nguồn: Reuters).

Các đảng dân túy thắng thế

Đảng dân túy Brexit, được thành lập chỉ mới 3 tháng trước, chủ yếu trỗi dậy nhờ làn sóng phẫn nộ của người dân Anh trong lúc mà tiến trình Brexit đang lâm thế bế tắc. Trong kỳ bầu cử ở Anh vừa qua, đảng này giành được tới 31,6% số phiếu bầu cùng 29 ghế trong Nghị viện châu Âu – kết quả cuối cùng cho thấy.

Trong khi đó, đảng Bảo thủ của Thủ tướng Anh Theresa May chỉ giành được 9,1% số phiếu, kết quả tồi tệ nhất mà họ đạt được kể từ năm 1832. Trong một tín hiệu thể hiện rõ sự chia rẽ sau 3 năm kể từ khi Anh tổ chức cuộc trưng cầu dân ý lịch sử để rời khỏi EU, các đảng Dân chủ Tự do và đảng Xanh cũng giành được lợi thế đáng kể.

Đáng lẽ ra kỳ bầu cử Nghị viện châu Âu không được tổ chức ở Anh bởi nước này theo đúng kế hoạch phải rời khỏi EU từ ngày 29/3 năm nay. Nhưng Quốc hội Anh không thể nhất trí thông qua Thỏa thuận Brexit, khiến Thủ tướng May phải tuyên bố từ chức hồi tuần trước.

Mô tả kết quả bầu cử là “đáng thất vọng”, bà May nói: “Nó cho thấy tầm quan trọng của việc tìm kiếm một Thỏa thuận Brexit. Tôi thực sự hy vọng rằng kết quả này sẽ khiến Quốc hội phải lưu ý”. Một số chính trị gia có khả năng thay thế vị trí Thủ tướng của bà May, trong đó có ông Boris Johnson, nhanh chóng lên tiếng nhắc lại rằng Brexit cần phải diễn ra trước thời hạn chót hiện nay – ngày 31/10 tới đây – hoặc sẽ phải rời khỏi EU mà không có thỏa thuận.

Ở thành phố Sunderland, khu vực ủng hộ Brexit, nhiều cử tri lên tiếng ủng hộ việc Anh rời khỏi EU mà không cần thỏa thuận sau khi kết quả bầu cử Nghị viện châu Âu được công bố. “Ra khỏi EU mà không có thỏa thuận cũng chả chết ai” – Alan Bell, một cử tri 67 tuổi, cho hay.

Kết quả bầu cử vừa qua cũng là một cú sốc đối với đảng Lao động đối lập, một đảng bị chỉ trích là bối rối trong tiến trình Brexit, khi chỉ đạt được 14,1% lá phiếu.

Viễn cảnh Brexit không thỏa thuận tới gần

Ông Nigel Farage mới chỉ thành lập đảng Brexit hồi tháng 2 năm nay nhưng đã thành công trong việc tạo dựng danh tiếng cho đảng của mình, với tư cách chủ đạo của chiến dịch ủng hộ Brexit. “Nếu chúng ta không rời khỏi EU vào ngày 31/10, đảng Brexit sẽ tổ chức một cuộc tổng tuyển cử và làm choáng váng mọi người” – ông Farage tuyên bố.

Ông Farage còn cho rằng đảng của ông từ giờ trở đi sẽ có tiếng nói trong các vòng đàm phán với EU về Brexit. Tuy nhiên, phía EU khẳng định rằng họ sẽ không đàm phán lại Thỏa thuận Brexit mà họ từng thống nhất với bà May.

Phe những người phản đối Brexit, trong khi đó, cũng hoan nghênh chiến thắng của các đảng phái muốn Anh ở lại EU. Đảng Dân chủ Tự do đã về đích thứ 2 với khoảng 20,3% số phiếu và 16 ghế trong Nghị viện châu Âu. Đảng Xanh – vốn vận động chống lại Brexit và kêu gọi hành động trong vấn đề biến đổi khí hậu – giành 12,1% số phiếu cùng 7 ghế.

“Gần như chắc chắn sẽ có một cuộc trưng cầu dân ý mới được tổ chức, và chúng ta cần phải giành chiến thắng” – lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do Vince Cable tuyên bố.

Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo rằng kết quả bầu cử Nghị viện châu Âu vừa qua có thể dễ bị hiểu lầm là một thành công trong bầu cử Quốc hội Anh. Họ cho rằng hai kỳ bầu cử khác nhau hoàn toàn bởi hệ thống bầu cử khác nhau.

Dù đảng Bảo thủ của Thủ tướng May đã chuẩn bị sẵn tinh thần cho kết quả bầu cử tồi tệ này, nhưng điều tồi tệ hơn là giờ họ phải quyết định xem nên làm gì với Thỏa thuận Brexit của bà May.

Quốc hội chắc chắn sẽ bác bỏ thỏa thuận này nếu nó được đem ra bỏ phiếu thêm lần nữa (lần thứ tư). Bất chấp nhiều lời kêu gọi thực hiện Brexit không thỏa thuận, nhiều nhà lập pháp trong Quốc hội Anh đến nay vẫn phản bác điều này, bởi họ lo ngại về tầm ảnh hưởng kinh tế đối với nước nhà khi phải tách khỏi đối tác thương mại gần gũi nhất với họ một cách thô lỗ.