Bài học từ lần suýt thất bại

EU chắc chắn cần thêm nhiều thời gian hơn nữa cho việc phê chuẩn thoả thuận này ở 28 quốc gia thành viên để thoả thuận có hiệu lực chính thức. Bài học mà EU có thể và cần phải rút ra từ lần suýt thất bại trong chính sách thương mại này có ý nghĩa quan trọng và giá trị thực tiễn thiết thực đối với không chỉ EU mà cả nhiều tổ chức hợp tác và liên kết khu vực khác nữa trên thế giới.

Trước hết là bài học về phân chia quyền hạn quyết định giữa liên minh và các quốc gia thành viên, về xử lý vấn đề cọ sát giữa lợi ích chung của liên minh và lợi ích riêng của các thành viên. Trong thực chất, đây cũng còn là vấn đề mối quan hệ giữa chủ quyền quốc gia thành viên và mức độ chủ quyền mà các quốc gia này đã chuyển giao hoặc uỷ thác cho liên minh. Có lưu ý thoả đáng đến bài học này thì rồi đây mới có thể tránh được tình trạng liên minh bị làm cho trở thành con tin của lợi ích riêng của các quốc gia thành viên.

Bài học tiếp theo là sự hài hoà của các quyết sách quan trọng và định hướng lớn, các ý tưởng cao xa và những hành động cụ thể của liên minh với dư luận xã hội ở tất cả các quốc gia thành viên. Nếu không đảm bảo được sự hài hoà này thì không thể xoá bỏ được sự hoài nghi ngày càng tăng của người dân và xã hội là liên minh quyết định cũng như hoạt động vì chính liên minh chứ không phải vì người dân, người dân sẽ nhìn nhận liên minh là thể chế và bộ máy cai trị họ chứ không đại diện cho họ và vì lợi ích chính đáng của họ.

Một bài học tiếp nữa là lựa chọn sao cho phải giữa theo đuổi thoả thuận về thành lập khu vực mậu dịch tự do bao trùm tất cả các lĩnh vực và hạn chế ở những lĩnh vực nhất định. Ceta đã cho EU thấy giới hạn khả năng của chính nó. Nếu không thực tế thì ước vọng tốt đẹp dễ dàng trở thành ảo tưởng và khi đó sẽ chỉ lợi bất cập hại.