Bỏ chẳng thương, vương chẳng tội

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy Gang thép Thái Nguyên được triển khai từ năm 2007, với tổng vốn đầu tư 3.843 tỷ đồng. Năm 2013, dự án được điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 8.104 tỷ đồng. Tuy nhiên, thi công tới quý III/2012, do thiếu vốn, dự án phải tạm dừng thi công tới nay. Như vậy, tính từ thời điểm khởi công cho đến nay, đã hơn 1 thập kỷ trôi qua, dự án này không những “chết lâm sàng” mà cái chết đó còn ngốn thêm nhiều tiền của do quá được ưu ái.

Sau khi bị đắp chiếu khoảng chừng 4 năm, Bộ Công thương có nhiều đề xuất đầy ưu ái nhằm hồi sinh dự án này nhằm tạo điều kiện cho dự án sớm tái hoạt động. Tuy nhiên, ngay thời điểm đó, đề xuất này của Bộ Công thương đã vấp phải sự phản ứng dữ dội từ dư luận xã hội, đặc biệt là các bộ, ngành cũng khẳng định “không nên tiếp tục ưu ái thêm nữa”.

Và ngay ở thời điểm này, tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội Khóa XIV đang diễn ra, những vấn đề liên quan đến dự án tai tiếng này tiếp tục làm nóng nghị trường. Trong phiên họp cuối tháng 10 vừa qua, nhiều đại biểu Quốc hội đã đưa ra ý kiến cử tri cho rằng, cần thoái vốn và bán hoàn toàn dự án này.

Thông tin từ Công ty Gang thép Thái Nguyên cho thấy, dự án giai đoạn 2 của TISCO nhằm đạt công suất: 500.000 tấn phôi thép/năm. Tổng mức đầu tư của Dự án sau khi điều chỉnh năm 2013 lên tới hơn 8.100 tỷ đồng. Nguồn vốn theo tổng mức đầu tư điều chỉnh 15/5/2013 như sau: Vốn Chủ đầu tư: 2.177 tỷ đồng; Vốn vay các ngân hàng lên đến gần 10.000 tỷ đồng. Hiện nguồn vốn đã giải ngân: vốn Chủ đầu tư: 1.290 tỷ đồng; vốn vay VDB: 1.404 tỷ đồng; vốn vay Vietinbank: 1.825 tỷ đồng. Đổ vốn vào dự án giai đoạn này lớn như vậy, song thực tế hoạt động của TISCO lại vô cùng bết bát. Dự án giai đoạn 2 đang nợ nần chồng chất. Số tiền vay lãi ngân hàng và phải trả lãi hàng tháng lên đến vài chục tỷ đồng.

Trong văn bản kết luận của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ ngày 19/12/2017 đã chỉ đạo việc thoái vốn khói dự án Gang thép Thái Nguyên ngay trong quý 1 của năm 2018. Tuy nhiên, đến thời điểm này đã bước sang quý 4, hoạt động thoái vốn vẫn chưa được triển khai thực hiện. Đáng chú ý, trong một số báo cáo được gửi tới đoàn đại biểu Quốc hội, cơ quan chức năng và báo chí mới đây, lại xuất hiện một số tín hiệu lạc quan như: mấy năm gần đây, hoạt động kinh doanh có hiệu quả, xóa sổ được lỗ lũy kế, 4 năm gần đây liên tục có lãi (năm 2014 lãi 5,231 tỷ đồng, năm 2015 lãi 8,182 tỷ đồng, năm 2016 lãi 207,571 tỷ đồng, năm 2017 lãi 109,558 tỷ đồng), lợi nhuận lũy kế đến nay là 155 tỷ đồng.

Liệu có gì mâu thuẫn so với những dữ liệu được đưa ra ở trên? Và ngay tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội Khóa XIV đang diễn ra, ý kiến của hầu hết các đại biểu Quốc hội vẫn là cần phải kiên quyết và đẩy nhanh việc thoái vốn của Dự án này.