Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2015: Xây dựng chuỗi giá trị để hội nhập

Các đơn vị gồm: Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, Viện Hàn Lâm Khoa học - Xã hội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Tỉnh ủy Thanh Hóa phối hợp tổ chức Diễn đàn kinh tế mùa Thu 2015. Diễn đàn nhằm mục đích đánh giá quá trình hội nhập kinh tế quốc tế sau 8 năm Việt Nam là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), nhận định về cơ hội và thách thức khi Việt Nam tham gia các cam kết song phương, đa phương mà Việt Nam đã và sẽ tham gia.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Đình Xứng khẳng định: Diễn đàn Kinh tế Mùa Thu năm 2015 được tổ chức, tại Thanh Hóa là dịp để các nhà quản lý, các chuyên gia kinh tế trong nước và quốc tế trao đổi những vấn đề lý luận và tổng kết thực tiễn quá trình hội nhập kinh tế quốc tế từ khi Việt Nam là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), cũng như các cam kết song phương và đa phương; đưa ra những nhận định, đánh giá và những khuyến nghị góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế, đảm bảo thực hiện có hiệu quả chủ trương hội nhập chủ động, tích cực của Đảng, Nhà nước.

Đây cũng là cơ hội để các địa phương có thêm thông tin, có căn cứ khoa học để xây dựng định hướng, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 theo hướng đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh, phấn đấu tăng trưởng kinh tế cao hơn và vững chắc hơn trong những năm tới.

Tại Diễn đàn, các đại biểu đã tập trung thảo luận, phân tích về quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam với những thách thức và cơ hội cho tăng trưởng. Ông Nguyễn Văn Giàu - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận định, hội nhập kinh tế, đặc biệt là việc Việt Nam ngày càng tham gia, ký kết nhiều hiệp định thương mại (FTA ) với thế giới không chỉ tác động đến hoạt động xuất - nhập khẩu, tác động đến công tác thu hút vốn đầu tư nước ngoài mà còn có tác động sâu rộng đến hàng loạt vấn đề khác.

Mặt khác, cũng theo ông Giàu, qua giám sát các địa phuơng có thể thấy tuy hội nhập kinh tế được đánh giá là tích cực nhưng công tác hội nhập còn nhiều hạn chế. Do đó, diễn đàn sẽ bàn về lợi ích mang lại từ hội nhập và những thách thức.

Trong đó, mấu chốt là mở cửa kinh tế, mở cửa thị trường trong nước với các lĩnh vực tài chính, bất động sản, nông nghiệp khi hội nhập. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài trên cơ sở phát huy nội lực. Cơ quan nhà nước rà soát lại năng lực canh tranh của doanh nghiệp (DN) sau 8 năm tăng trưởng ra sao…

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, Việt Nam đã có sự hội nhập nhanh và sâu rộng nhưng cải cách thể chế lại chậm, chưa theo kịp yêu cầu phát triển và hội nhập, vì vậy chưa tận dụng được nhiều cơ hội mà hội nhập đem lại. Nhiều ý kiến cho rằng, để hội nhập thành công thì mấu chốt là hệ thống cơ quan quản lý nhà nước phải tích cực, năng động gia nhập trước để dẫn dắt thị trường, DN. Các ý kiến phát biểu còn tập trung vào việc cần thiết xây dựng các chuỗi giá trị khi hội nhập, vai trò của nông dân và DN trong chuỗi giá trị; vấn đề thay đổi tư duy kinh tế và thay đổi chiến lược phát triển kinh tế; các giải pháp thực hiện hiệu quả Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và các Hiệp định Thương mại tự do mới; vấn đề kiểm soát nguồn vốn ODA.

Toàn cảnh diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2015.

Ở góc nhìn khác, TS Võ Trí Thành - Phó viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), nêu quan điểm đã đến lúc Việt Nam không chỉ là người đi theo luật chơi do thế giới đặt ra mà cần phải bắt tay vào việc tham gia đặt luật chơi.

Cũng về vấn đề DN với hội nhập, TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM chỉ rõ, nói DN bị động, không tích cực, không quan tâm đến hội nhập và yếu trong cạnh tranh có thể đúng nhưng hoàn toàn chưa đủ. DN hội nhập như đi trên cầu khỉ, trên lưng là khối đá gánh nặng chi phí, dò dẫm từng bước một để không trượt chân rơi xuống sông nên không thể nhìn xa vươn tới thị trường bên ngoài. Với những hạn chế này DN Việt Nam khó có thể hội nhập.

Theo chuyên gia kinh tế Võ Đại Lược, mức độ tích cực trong hội nhập của Việt Nam đứng đầu ASEAN, thậm chí ở top đầu thế giới nhưng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam lại chưa theo kịp quá trình này.

Do đó, trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam cần xây dựng và tạo được sự đồng thuận sâu sắc về hệ thống chuẩn giá trị quốc gia, cũng như không ngừng hoàn thiện cơ chế bảo vệ lợi ích quốc gia và đột phá trong cơ chế phân cấp, kiểm soát quyền lực, công tác cán bộ. Đây là điều kiện để nâng cao sức cạnh tranh nền kinh tế trong hội nhập quốc tế, cả vĩ mô và vi mô, cả trước mắt và lâu dài.