'Bom nước' treo trên đầu dân

Hàng trăm ha hoa màu của dân vùng hạ du tan hoang khi “bom nước” Ia Krel 2 quét qua.

Ám ảnh “bom nước” Ia Krel 2

Đã hơn 2 năm, người dân làng Mook Đen 1, Mook Đen 2… xã Ia Dom ám ảnh sự cố vỡ đập thủy điện Ia Krel 2, lũ tràn về cuốn hàng trăm héc ta hoa màu, cây cối, nhà cửa đồ đạc, còn người dân hốt hoảng dìu dắt, bồng bế con cái trốn chạy lên núi tránh lũ.

Bà Rmah Cheng (làng Mook Đen 2) nhớ như in: Lúc đó quá khủng khiếp, chỉ biết bồng con nhỏ cùng cả nhà 9 người rời khỏi chòi chạy lên núi trốn, từ xa đã nghe tiếng nước réo ầm ầm. Nếu chậm một chút thì đã chết. Người thì không sao nhưng tất cả đồ đạc đều bị nước cuốn mất sạch, ngay cả căn chòi rẫy cũng bị nước cuốn đi.

Dù chưa hết nguôi ngoai, ám ánh lẫn bức xúc nhưng hàng trăm hộ dân vùng hạ du đập thủy điện Ia Krel 2 vẫn phải hàng ngày vật lộn tìm sinh kế, đánh cược mạng sống với thủy thần.

Sinh mạng, tài sản của người dân sau hai lần vỡ đập đang được các cấp chính quyền đặt lên “cân nhắc” thì chủ đầu tư lại bất ngờ xin chủ trương tái khởi động lại Dự án khiến quả bom nước Ia Krel tiếp tục treo lơ lửng trên đầu người dân.

Anh Rơ Châm Phố, Trưởng thôn Mook Đen 2 phản ánh: Sau đợt vỡ đập lần trước, nhiều diện tích hoa màu bị xói mòn, đất bạc màu trồng cây không lên nổi. Giờ nghe thủy điện làm lại bà con không khỏi lo lắng vì nó làm hư hại hoa màu, nếu làm lại thì dân không có đất sản xuất. “Mấy lần trước, họ đền bù chậm, đền bù ít, bà con bức xúc nhiều lắm. Giờ chẳng ai muốn xây dựng thủy điện nữa” - ông Phố nói.

Hiện nay lòng hồ thủy điện Ia Krel 2 được người dân tận dụng trồng hoa màu, nhiều người dân đang canh tác lo lắng, nếu thủy điện được xây dựng lại thì hàng trăm ha đất này sẽ bị thu hồi, chìm trong nước. Theo đó, quỹ đất sản xuất của người dân cũng bị thu hẹp khiến lòng dân bất an.

Trong khi, người dân đang thấp thỏm lo âu, chủ đầu tư “chờ” UBND tỉnh Gia Lai phê duyệt thì đêm ngày 17/9 vừa qua, mưa lớn lũ ở thượng nguồn đổ về, 6 người dân đang ở lại rẫy qua đêm phải đánh đu mạng sống trên cây giữa dòng lũ cuốn.

PGS. TS Bảo Huy – Khoa Nông lâm (Đại học Tây Nguyên) cho rằng: Nhìn chung, chúng ta đang làm thủy điện tràn lan, thiếu đánh giá toàn diện các mặt tác động về môi trường, sinh kế của người dân. Nếu xây dựng thủy điện mà ảnh hưởng đến sinh thái, sinh kế của người dân thì càng nên cân nhắc, có nên phát triển thủy điện hay không. Khi làm thủy điện thì phải đặt trong bối cảnh của xã hội chứ không phải vì lợi ích nhỏ từ một vài KW điện hay lợi ích doanh nghiệp mà làm bằng mọi giá. Bởi có những thứ đã mất đi thì không thể lấy lại được.

Đánh đu mạng sống trên cây

May mắn thoát chết giữa dòng nước lũ, chị Rơ Châm H’Pinh (làng Ó, xã Ia Dom, huyện Đức Cơ, Gia Lai) bàng hoàng kể lại: Ngày hôm trước, chị cùng chồng là anh Ksor Gao và 4 người thân đi làm rẫy rồi ở lại qua đêm tại chòi.

Khoảng 2 giờ sáng ngày 17/9, nước lũ ào ào đổ về cuốn phăng mọi thứ. Dòng nước dâng rất nhanh, ngập cả chòi rẫy, căn chòi cứ đung đưa theo nhịp đập của lũ. Anh Gao gào lên: “Lũ về. Lũ về, chạy thôi kẻo chết!”.

Lúc ấy, anh Kpuih Nhoong nhìn ra cây to giữa dòng nước lũ rồi hét mọi người vượt sang. “Phải lên cây đó thôi, không còn cách nào. Không thì chết hết!”.

Đàn ông trèo lên trước, với tay kéo phụ nữ lên sau. Vừa trèo vừa động viên phụ nữ “không trèo là chết”. Cả nhóm leo lên cây.

Trèo đến đâu, lũ đuổi theo đến đó. Hoảng loạn và thất thần, những người phụ nữ khóc thét lên. Phía dưới, lũ cứ cuồn cuộn đổ về không dứt.

Các chiến sỹ bộ đội Biên phòng Quốc tế Lệ thanh ứng cứu giữa dòng nước lũ.

Hơn 2 giờ đu mình trên cây, lấp lửng dưới miệng hà bá, họ đã được các chiến sỹ Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế (BPCKQT) Lệ Thanh tiếp cận và ứng cứu. Trung úy Đào Công Tú, người trực tiếp ứng cứu cho biết, vị trí người dân bị nạn cách bờ an toàn khoảng 200m, dây thừng được giăng ra, các chiến sĩ bơi qua dòng lũ buộc vào gốc cây, căng ngang cho đồng đội bám vào sợi dây, mang theo áo phao sang bên bờ cho 6 nạn nhân. “Nước đỏ ngầu, cứ nhìn những đọt cây bị ngập mà đoán độ sâu. Phía trước là những người dân đang kêu khóc. Mình cứ nhoài người ra giữa dòng nước lũ mà bơi để sang” - Trung úy Tú kể lại.

Chị Kpuih H’Lem tâm sự, may có các anh Bộ đội Biên phòng, mà mình được cứu sống. Nhà có 4 đứa con nhỏ, lúc ấy mà trôi theo dòng nước thì chưa biết ai nuôi các con. Còn anh Ksor Gao thì vui mừng: “Chính các anh Biên phòng cứu mình và mọi người. Mình biết ơn nhiều lắm, bây giờ ngồi ở nhà, nhớ lại, vẫn còn hoảng sợ”.