Bước tiến mới

Thí điểm hộ khẩu điện tử và việc triển khai thí điểm Đề án “3 trong1”, trao giấy khai sinh, thẻ bảo hiểm y tế, hộ khẩu tại nhà cho trẻ em mới chào đời (áp dụng từ ngày 1/10/2016) của TP Đà Nẵng có thể xem là bước tiến mới trong lộ trình hướng đến nền hành chính công chuyên nghiệp, hiện đại.

Trung tâm hành chính TP Đà Nẵng. Ảnh Thanh Tùng.

Chia sẻ với Đại Đoàn Kết vào ngày 17/1, ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) TP Đà Nẵng cho biết: Thí điểm sử dụng hộ khẩu điện tử do Sở này đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin, loại bỏ thủ tục không còn phù hợp, tiết kiệm thời gian, nhân lực xử lý sự vụ ở các cơ quan hành chính công.

Phần mềm hộ khẩu điện tử được Sở TT&TT Đà Nẵng xây dựng, phân quyền truy cập cho các quận, huyện, phường xã trên địa bàn TP. Các quận, huyện sử dụng dữ liệu của địa phương mình để giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến hộ khẩu. Người dân khi đến trụ sở UBND các cấp, chỉ cần cung cấp số CMND để cán bộ, công chức truy cập, xác nhận thông tin về hộ khẩu. Khi các dữ liệu nhân khẩu, hộ khẩu trùng khớp với số CMND, thủ tục hành chính sẽ được giải quyết một cách chóng vánh, không cần phải qua các công đoạn tốn kém thời gian, giấy mực như photo, công chứng các loại giấy tờ “ăn theo” hộ khẩu.

Thí điểm hộ khẩu điện tử ở Đà Nẵng, khi thành công, cũng giúp các cấp, ngành quản lý nhìn nhận xác đáng hơn về vai trò của hộ khẩu qua các thời kỳ, tiến tới loại bỏ hộ khẩu giấy vào năm 2020 (theo lộ trình được Bộ Công an xây dựng). Khi hoàn tất dữ liệu quốc gia về dân cư, Bộ Công an sẽ quản lý cư trú bằng hộ khẩu điện tử thông qua mã số định danh.

Sổ hộ khẩu hay hộ khẩu giấy là phương thức quản lý nhân khẩu ở một số quốc gia tại châu Á. Ngoài việc giúp cơ quan nhà nước, quản lý cư trú và di - biến động về dân cư; hộ khẩu còn là cơ sở để phân chia ruộng đất, nhà ở, lương thực, thực phẩm, việc làm, giấy tờ, “xin” điện nước, “xin” học cho con cái. Trong khi một số quốc gia châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam sử dụng hộ khẩu giấy thì nhiều quốc gia trên thế giới quản lý cư trú, dân cư bằng thẻ căn cước, thẻ bảo trợ xã hội, mã số công dân, phiếu chứng nhận nơi cư trú, hộ chiếu.

Ngày 30/10/ 2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký, ban hành Nghị quyết 112/NQ-CP về việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư để thống nhất việc quản lý bằng mã số định danh cá nhân.

Việc quản lý cư trú của công dân được thực hiện bởi thẻ căn cước công dân, có ghi mã số để truy cập vào cơ sở dữ liệu dân cư thông qua internet. Thủ tục đăng ký thường trú cũng sẽ bãi bỏ hình thức quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu và thay thế bằng hình thức cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Các loại giấy tờ về chuyển hộ khẩu, chứng minh mối quan hệ gia đình, giấy khai sinh đối với trẻ em đăng ký thường trú cũng sẽ được bãi bỏ. Việc quản lý tạm trú cũng sẽ không dùng sổ tạm trú mà thay bằng cập nhật thông tin cá nhân trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Các thủ tục như tách sổ hộ khẩu, cấp đổi sổ hộ khẩu, cấp đổi sổ tạm trú, gia hạn tạm trú cũng được bãi bỏ.

Thủ tục liên quan đến lĩnh vực xuất nhập cảnh, đăng ký ngành nghề kinh doanh có điều kiện, cũng không yêu cầu người dân phải xuất trình sổ hộ khẩu, giấy CMND.

Nghị quyết 112/NQ-CP được giới luật gia nhìn nhận là lời cáo chung cho hộ khẩu giấy, từng là “báu vật” bất ly thân, gắn với cơm áo gạo tiền, nhà cửa, đất đai của mọi gia đình Việt Nam qua nhiều thế hệ. Hộ khẩu giấy là hiện thân của cái gì đó đã quá cũ, quá lỗi thời.

Bỏ hộ khẩu giấy, theo phân tích của các chuyên gia, sẽ giảm đến 2.705 thủ tục hành chính có yêu cầu thông tin cơ bản về công dân/5.400 thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của các bộ, ngành; 1.273 thủ tục hành chính yêu cầu khai thông tin, xuất trình bản chính hoặc nộp bản sao (có chứng thực giấy tờ công dân). Bỏ hộ khẩu giấy còn giúp tiết kiệm khoảng 1.600 tỷ đồng/năm do người dân không phải khai nhiều lần các thông tin cơ bản của mình cũng như không phải thực hiện việc sao chụp, chứng thực bản sao từ bản chính.

Hộ khẩu giấy sẽ là kỷ niệm của quá khứ bởi trong tương lai rất gần, chỉ cần quét mã thẻ căn cước, sau 18 giây, công chức tại các địa chỉ hành chính sẽ nhận được toàn bộ dữ liệu công dân. Thí điểm hộ khẩu điện tử trong giải quyết 28 thủ tục hành chính thể hiện quyết tâm, quyết liệt của TP Đà Nẵng. Cũng như nhiều địa phương khác, Đà Nẵng đã và đang có bước tiến mới, vững chắc trên nền tảng công nghệ thông tin – bỏ hộ khẩu giấy, thay bằng hộ khẩu điện tử để người dân nhẹ người!