Các chủ nhân Nhà trắng: Đa dạng riêng chung

Các đời Tổng thống Mỹ chụp ảnh chung tại phòng Bầu Dục, Nhà Trắng, Mỹ,
năm 2009 (từ trái qua): George H.W. Bush, Barack Obama, George W. Bush,
Bill Clinton, Jimmy Carter. (Ảnh: AFP/Saul LOEB).

Theo đó, cử tri Mỹ cho rằng, vị Tổng thống tương lai của nước này trước hết phải là một người trung thực (33% số người được hỏi ý kiến đã nêu bật ra yếu tố này). 4 phẩm chất hàng đầu tiếp theo mà cử tri Mỹ muốn vị Tổng thống mà họ bỏ phiếu ủng hộ phải có là: tư chất thủ lĩnh (16%); tri thức và đạo đức (10%); biết lắng nghe ý kiến của dân chúng (9%). Rất ít cử tri Mỹ muốn bỏ phiếu cho ứng cử viên chỉ đơn thuần hấp dẫn về bề ngoài….

Giáo sư Warren Bennis ở Trường Đại học Nam California và chuyên gia chính trị Thomas Freedman, cựu cố vấn của Tổng thống Bill Clinton, đã phối hợp biên soạn danh mục những phẩm chất mà theo họ, nhà lãnh đạo nước Mỹ trong nhiệm kỳ tới cần phải có. Trong cách hình dung của hai tác giả này, vị Tổng thống tương lai cần phải có những kinh nghiệm sống tiêu cực – những vị Tổng thống mà thời trẻ gặp toàn may mắn khi vào làm chủ Nhà Trắng đều vấp phải những vấn đề nghiêm trọng và gặp không ít thất bại, điều ảnh hưởng không tốt tới phong cách điều hành đất nước của họ. Vị Tổng thống mới phải có ham muốn thử nghiệm và biết chấp nhận những ý tưởng khác nhau từ những người khác nhau. Các vị nguyên thủ quốc gia vĩ đại đều biết cách hợp tác với người khác, kể cả với các đối thủ của mình. Vị Tổng thống mới phải là người lạc quan: trong lịch sử nước Mỹ từng có ít nhất hai trường hợp, khi mà các vị tân Tổng thống trong diễn văn nhậm chức của mình đã có những câu nói làm thăng hoa thêm tinh thần dân tộc (cựu tài tử Hollywood Ronald Reagan đã làm được điều này). Phẩm chất cuối cùng mà ông chủ tương lai của Nhà Trắng cần có, đó là khả năng làm chính khách…

Trong quá trình vận động tranh cử Tổng thống ở Mỹ, truyền thống chính trị có một ý nghĩa quan trọng vì đại đa số các cử tri thường không muốn phiêu lưu theo cái mới mà chủ yếu muốn dựa vào những kinh nghiệm đã được thử lửa. Chính vì thế nên 43 vị Tổng thống Mỹ vừa qua đều là người da trắng và đều là tín đồ Thiên chúa giáo. Tất cả họ khi được bầu đều đang là những người có gia đình (việc có gia đình chứng tỏ ứng cử viên Tổng thống có thể sống hòa thuận với những người thân và biết cách “tề gia”). Tuy nhiên, việc ông Barack Obama được bầu năm 2007 và sau đó bốn năm, tái đắc cử, đã phá đi tiền lệ này. Ông là người da màu, sinh trưởng ở Honululu, Hawai. Cha ông là người Nigeria. Ông cũng là ứng cử viên Dân chủ đầu tiên kể từ thời Franklin Roosevelt chiến thắng trong hai cuộc bầu cử tổng thống với đa số phiếu phổ thông. Xem ra, cử tri Mỹ đang dần dà muốn cách tân chính nếp nghĩ quen thuộc của họ về những phẩm chất cần có ở một nguyên thủ quốc gia. Chính vì thế việc ứng cử viên đầy cá tính mạnh như tỉ phú Donald Trump đang giữ thế thượng phong trong Đảng Cộng hòa không thể là điều quá bất ngờ trong cuộc chạy đua hiện nay vào Nhà Trắng.

Một số yếu tố khác, lắm khi mâu thuẫn nhau, cũng có ý nghĩa quan trọng. Đại đa số các vị Tổng thống Mỹ đều xuất thân từ gốc Anglosaxon. Tuy nhiên, trong số các nguyên thủ quốc gia Mỹ cũng có hậu duệ của những người di cư từ Hà Lan (đó là ba vị Tổng thống Martin Van Buren, Theodore Roosevelt và Franklin Roosevelt); từ Đức (Herbert Hoovert và Dwight Eisenhower); từ Ireland hay Scotland (William McKinley; John Kennedy, Richard Nixon, Ronald Reagan và Bill Clinton). Bang đã có nhiều Tổng thống là Virginia (8 vị), Ohio (7 vị). Từ New York và Massachusetts mỗi bang từng có 4 vị Tổng thống.

Các vị Tổng thống Mỹ có ngày sinh khác nhau, ở tất cả các tháng trong năm. Tuy nhiên, tháng có nhiều vị Tổng thống sinh ra nhất là tháng 10 (6 vị). Những tháng chỉ có một vị Tổng thống sinh ra là tháng 6 và tháng 9. Tổng thống đương nhiệm Obama sinh vào tháng 8.

Trước khi trở thành nguyên thủ quốc gia, các vị Tổng thống Mỹ từng làm nhiều việc khác nhau. Trong đội ngũ Tổng thống Mỹ có các cựu doanh nhân, nghệ sĩ, viên chức hành chính, nhân viên ngân hàng, nhân viên bán đấu giá, bồi bàn, công nhân, quân nhân, luật sư, thợ may, huấn luyện viên, công nhân xây dựng, đầu bếp, cảnh sát, thanh tra, nhà báo, chủ trang trại, nhân viên bảo hiểm, quan tòa, lính thủy, nhà địa chất, nhân viên gác cổng, thợ giặt, thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ, vệ sĩ, nhân viên bưu điện, kỹ sư, giáo sư, phát thanh viên, thầy giáo, thợ đánh giày, nhân viên bán hàng, người sản xuất đồ chơi, thợ săn, người dọn rác... Nhiều vị Tổng thống Mỹ từng trải qua không chỉ một nghề kiếm kế sinh nhai trước khi trở thành chủ nhân Nhà Trắng.

Một vị Tổng thống Mỹ (Andrew Jackson) là con trai trong một gia đình nhập cư. 5 vị Tổng thống khác (kể cả ông Obama) có bố hoặc mẹ là người nhập cư. Có một vị Tổng thống là người tàn tật (Franklin Roosevelt), phải dùng xe lăn để di chuyển. 4 vị Tổng thống khác có những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe nhưng đã giấu giếm kỹ càng để xã hội không hay biết.

31 trong số 44 vị Tổng thống Mỹ từng có kinh nghiệm phục vụ trong quân ngũ.

Học đường có thể được coi là “lò đúc” ra nhiều Tổng thống Mỹ nhất là Đại học Harvard, nơi học của 8 ông chủ Nhà Trắng. 5 vị Tổng thống khác từng theo học ở Đại học Yale. Ba người từng theo học tại Trường Đại học William & Mary. 6 vị Tổng thống Mỹ từng tốt nghiệp các Học viện Quân sự.

Hầu như tất cả các vị Tổng thống Mỹ (ngoại trừ 8 người) trước chỉ chuyển tới Nhà Trắng đều đã là thống đốc, tướng quân hay Phó Tổng thống. Trong những thập niên gần đây, những người giành được chiến thắng trong các cuộc bầu cử Tổng thống ở Mỹ đều là những cựu thống đốc hay cựu Phó Tổng thống.

Tất cả những Tổng thống Mỹ đều có vợ. 4 vị Tổng thống lấy vợ là người xuất thân từ tầng lớp dưới, còn 8 người, ngược lại, lấy vợ thuộc những danh gia vọng tộc hơn chính gia đình mình. Chỉ duy nhất có một trường hợp, khi mà người giành chiến thắng trong bầu cử Tổng thống lại là người từng có sau lưng một lần li dị (Ronald Reagan). 6 vị Tổng thống Mỹ không hề có con nối dõi. Riêng Tổng thống John Tyler lại có tới 15 người con (với hai đời vợ). Tổng thống William Harrison là người giữ kỷ lục ở Nhà Trắng về số con cái với một người vợ duy nhất: 10 người. Các cử tri Mỹ rất coi trọng việc các ứng cử viên có con cái và về chất lượng mối quan hệ giữa họ với con cái...