Cảnh giác viêm màng não mô cầu

Thăm khám cho bệnh nhân viêm màng não mô cầu.

Tử vong nhanh

Ngày 24/2, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết đã ghi nhận trường hợp đầu tiên trong năm 2016 tử vong do viêm não mô cầu. Bệnh nhân tử vong này là em Đỗ Thị Xuyến (18 tuổi, ở phường Tứ Minh, TP Hải Dương; học sinh lớp 12, trường THPT Lương Thế Vinh, Hải Dương). Trước đó, vào ngày 20/2, em Xuyến bị sốt nhẹ, đau đầu và tối cùng ngày em Xuyến được gia đình đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện tỉnh Hải Dương sau khi đi vệ sinh bị ngã.

Tại đây, bệnh nhân có biểu hiện xuất huyết và đã được chuyển lên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Tại đây, bệnh nhân xuất hiện các tình trạng sốc nhiễm trùng, suy hô hấp, rối loạn đông máu. Xét nghiệm cho thấy, bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não mủ do não mô cầu. Đến 10 giờ ngày 22/2, bệnh nhân Xuyến đã tử vong.

Theo Bộ Y tế, trong những tuần trước và sau Tết, tình trạng nhiều người mắc phải bệnh viêm não, màng não do não mô cầu gia tăng. Trong đó, có cả những người trưởng thành khỏe mạnh. Đây là căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria meningtidis gây nên, tiềm ẩn nguy cơ lây lan và nguy hiểm tính mạng do diễn tiến bệnh nhân, trở nặng khó cứu chữa.

Bộ Y tế cũng cảnh báo, viêm màng não mô cầu là một bệnh nhiễm khuẩn nghiêm trọng, không như bệnh viêm màng não do virus. Bệnh viêm màng não mô cầu có thể lấy đi sinh mạng của trẻ nhỏ đang khỏe mạnh chỉ trong vòng 24 giờ sau những triệu chứng đầu tiên xuất hiện. Nguy hiểm hơn, bệnh viêm màng não mô cầu khó phát hiện, nhất là trong giai đoạn sớm bởi vì triệu chứng của bệnh giống như những triệu chứng viêm màng não siêu vi thông thường khác.

Trong khi đó, vi khuẩn não mô cầu cư trú tại vùng họng, mũi của người bệnh nên dễ dàng lây truyền qua đường hô hấp khi tiếp xúc với các dịch tiết khi bệnh nhân ho, xuất tiết mũi, hoặc qua nước bọt… Bệnh lây trực tiếp do tiếp xúc gần hoặc gián tiếp qua trung gian đồ dùng chung có dính chất tiết từ đường hô hấp của người lành mang trùng.

Hơn nữa, bệnh viêm màng não mô cầu có tỷ lệ tử vong rất cao, những bệnh nhân sống sót để lại di chứng nặng nề do tổn thương não, tổn thương các cơ quan nội tạng như thận, các giác quan như thị giác, thính giác và ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, tâm sinh lý bệnh nhân.

Tại Việt Nam, bệnh xuất hiện quanh năm, có thể xảy ra dịch vào thời tiết mùa thu, đông và xuân. Trong hai tháng đầu năm 2016 ghi nhận các trường hợp mắc bệnh rải rác tại một số tỉnh thành như: TP HCM, Sơn La, Hòa Bình, Gia Lai, Nam Định, Lạng Sơn, Hải Dương.

Chủ động phát hiện bệnh sớm

Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế các tỉnh thành nhanh chóng tăng cường các hoạt động giám sát, phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh do não mô cầu, các ổ dịch mới phát sinh, lấy mẫu xét nghiệm các trường hợp tiếp xúc và các đối tượng nguy cơ để phát hiện sớm người lành mang trùng, điều trị dự phòng và triển khai kịp thời các biện pháp xử lý triệt để ổ dịch, không để dịch bệnh lan rộng.

Chỉ đạo các cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn tổ chức tốt việc chẩn đoán sớm, thu dung, cách ly, điều trị bệnh nhân, hạn chế biến chứng và tử vong, thông báo kịp thời cho Trung tâm Y tế dự phòng để điều tra, xử lý ổ dịch.

Đồng thời tăng cường tuyên truyền các biện pháp phòng bệnh, khi tiếp xúc nơi đông người, gần người bệnh, ở tại ổ dịch thì cần đeo khẩu trang, vệ sinh mũi họng thường xuyên bằng muối sinh lý, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng. Thực hiện tốt vệ sinh môi trường, thông thoáng nơi ở, nơi làm việc; khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời; vận động người dân đi tiêm chủng phòng bệnh tại các cơ sở y tế dự phòng. Sẵn sàng thuốc, vật tư, hóa chất, phương tiện hỗ trợ kịp thời cho cơ sở triển khai các biện pháp xử lý ổ dịch.

Theo Bộ Y tế, bệnh do vi khuẩn não mô cầu gồm có 4 nhóm chính: A, B, C và D; trong đó não mô cầu nhóm A và B thường hay gặp nhất. Ổ chứa vi khuẩn não mô cầu trong tự nhiên là ở người. Do vậy, nguồn lây bệnh chủ yếu là bệnh nhân và người lành mang vi khuẩn. Bệnh lây qua đường hô hấp do hít phải các giọt bắn của dịch tiết hô hấp có chứa mầm bệnh. Mọi người đều có cảm nhiễm với vi khuẩn não mô cầu.

Bệnh xuất hiện đột ngột với triệu chứng: Sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn, cứng gáy, mệt mỏi, có thể có đau họng, chấm hay mảng xuất huyết, ban xuất huyết hình sao hoặc có thể có mụn nước. Bệnh viêm não, màng não do não mô cầu lưu hành ở mọi nơi trên thế giới. Bệnh thường tản phát và có thể gây dịch.

Theo ông Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung Tâm Y tế Dự phòng (Hà Nội) cho biết, trung bình một năm thành phố ghi nhận 5-7 ca viêm não mô cầu. Số ca bệnh ít song tỷ lệ tử vong cao.

Để phòng bệnh viêm não, màng não do não mô cầu, tránh lây lan trong cộng đồng, Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện tốt vệ sinh cá nhân như thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, súc họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường. Chủ động tiêm phòng vaccine phòng bệnh cho trẻ. Khi có biểu hiện sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn, cổ cứng, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.