Kiểm sát viên vắng mặt phải hoãn phiên tòa

ĐBQH Nguyễn Xuân Trường phát biểu tại Hội trường, ngày 26/10. Ảnh:Phương Hoa.

Không để người dân tự xử

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được ông Nguyễn Văn Hiện- Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp trình bày cho biết, đa số ý kiến ĐBQH nhất trí với Dự thảo luật về quy định Tòa án không được từ chối yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng.

Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý bổ sung các quy định về giải quyết các vụ việc dân sự, trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng, đồng thời tạo cơ sở pháp lý để thực hiện nguyên tắc Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.

Qua thảo luận, đa số ĐB bày tỏ quan điểm đồng tình với việc quy định Tòa án không được từ chối yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng. Bởi theo ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) đó cũng là căn cứ để Tòa án nhận đơn, thụ lý các vụ việc, không để người dân tự xử ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Tuy nhiên để phòng đương sự lợi dụng quy định này để khởi kiện ra Tòa thì yêu cầu quy định chặt là đương sự phải cung cấp được đầy đủ thông tin, bằng chứng, và chịu trách nhiệm trước Tòa.

Nói như lời ĐB Trần Hồng Hà (Vĩnh Phúc) thì “Việc bổ sung quy định Tòa án không được quyền từ chối là cần thiết. Nếu Tòa án từ chối giải quyết thì không cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết sẽ không đáp ứng được yêu cầu bảo vệ quyền con người, quyền công dân, không phù hợp với chức năng nhiệm vụ của tòa án, không đúng tinh thần tòa án là chỗ dựa pháp lý cho công dân”.

ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cũng cho rằng, quy định như vậy là cần thiết nhằm bảo đảm quyền lợi ích hợp pháp tổ chức cá nhân. “Chính quy định này là kim chỉ nam để bảo vệ công lý, xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. Bởi trên thực tế nhiều khi các quy định của pháp luật chưa theo kịp với cuộc sống nên trách nhiệm thuộc về Nhà nước chứ không thể đổ lỗi cho dân. Chúng ta phải hiểu rằng trong bất cứ hoàn cảnh nào Nhà nước cũng phải đảm bảo quyền lợi ích hợp pháp cho nhân dân”- ông Vinh nhấn mạnh.

Tham gia để tránh vi phạm tố tụng

Nhiều ĐB cũng cho ý kiến về vị trí, vai trò, sự tham gia và phát biểu quan điểm của Viện Kiểm sát nhân dân.

ĐB Giàng Thị Bình (Lào Cai) cho rằng, cần tiếp tục khẳng định vai trò của Viện Kiểm sát là cơ quan tiến hành tố tụng vì Luật Tổ chức Viện Kiểm sát quy định Viện Kiểm sát thực hiện kiểm soát hoạt động tư pháp. Do đó việc phát biểu về vụ án không làm ảnh hướng đến vụ án, vừa đảm bảo tính độc lập bởi nhiều khi áp dụng phong tục không đúng làm ảnh hưởng đến quyền lợi ích hợp pháp dân sự, và đến nay có nhiều vụ vẫn chưa kết thúc.

Chính vì vậy sự tham gia của Viện Kiểm sát sẽ giám sát các hoạt động tố tụng và giảm được sự tùy tiện trong áp dụng pháp luật. Theo ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng), Viện Kiểm sát có nhiệm vụ bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân. Cho nên Luật cần quy định kiểm sát viên có quyền đề nghị để đảm bảo tuyên án đúng pháp luật, hạn chế kháng cáo.

Còn ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng, theo quy định tại Khoản 1 Điều 107 của Hiến pháp năm 2013, thì Viện Kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát khi kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật.

Vì vậy đề nghị cần tiếp tục xác định Viện Kiểm sát là cơ quan tiến hành tố tụng dân sự. Bởi sự tham gia của Viện kiểm sát còn kiểm sát hoạt động tư pháp, tránh vi phạm trong tố tụng góp phần đảm bảo đúng pháp luật, tránh kháng cáo.

Bày tỏ quan điểm không đồng tình với việc Dự thảo Bộ luật quy định kiểm sát viên tham gia phiên tòa nếu vắng mặt thì HĐXX vẫn xét xử bình thường và không hoãn phiên tòa, ĐB Ngô Thị Minh (Quảng Ninh) đưa ra lập luận: Như vậy là không phù hợp với Hiến pháp, vì phải có sự tham gia của kiểm sát viên để kiểm sát các hoạt động tố tụng tại Tòa. Bởi mọi phán quyết của Tòa án phải trên cơ sở tranh tụng tại tòa nên bắt buộc phải có sự tham gia của Viện Kiểm sát.

Các ĐB Phạm Trường Dân (Quảng Nam) và Nguyễn Bá Thuyền (Lâm Đồng) cũng đồng tình với quan điểm này. ĐB Thuyền đưa ra phân tích: Viện Kiểm sát là cơ quan tiến hành tố tụng. Nếu kiểm sát viên vắng mặt vì yếu tố khách quan thì Tòa án phải hoãn phiên tòa vì Viện Kiểm sát tham gia có vai trò phát biểu quan điểm của mình và giám sát hoạt động tư pháp.

Nói như lời ĐB Phạm Trương Dân thì trừ trường hợp kiểm sát viên vì yếu tố khách quan như bị tai nạn, hay ốm đau, còn mở phiên tòa thì bắt buộc phải có sự tham gia của Viện Kiểm sát.