Tiếp nối và phát triển quan hệ đặc biệt giữa Việt Nam và Cuba

Ông Miguel Mario Diáz Canel Bermúdez, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Cuba. Nguồn: AFP/TTXVN.

Quan hệ Việt Nam-Cuba, tài sản vô giá

Quan hệ đoàn kết, anh em giữa Việt Nam và Cuba do Chủ tịch Fidel Castro, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt nền móng; ngày càng gắn bó khăng khít, phát triển trên nhiều lĩnh vực. Được xây dựng và vun đắp từ tình cảm đoàn kết, hữu nghị và sự ủng hộ lẫn nhau giữa những người anh em, được thử thách qua những thời điểm khó khăn, nhiều thăng trầm của lịch sử, quan hệ Việt Nam-Cuba trở thành tài sản vô giá và nguồn cổ vũ lớn lao cho sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước.

Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (tháng 12/1960), quan hệ đoàn kết, ủng hộ, hợp tác toàn diện Việt Nam-Cuba không ngừng được củng cố và phát triển.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Cuba là nước luôn đi đầu trong phong trào quốc tế ủng hộ Việt Nam, là nước đầu tiên trên thế giới công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và chấp thuận Phái đoàn Đại diện thường trú của Mặt trận (tháng 7/1962), thành lập Ủy ban Đoàn kết với miền Nam Việt Nam (25/9/1963), công nhận về mặt ngoại giao Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (20/12/1965); cử Đại sứ bên cạnh Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng (tháng 3/1969)...

Cuba cũng dành nhiều sự giúp đỡ về kinh tế, quân sự cho Việt Nam vào những thời khắc quan trọng của cuộc chiến tranh.

Những năm gần đây, quan hệ đoàn kết truyền thống, ủng hộ và hợp tác toàn diện Việt Nam-Cuba không ngừng được quan tâm củng cố, thúc đẩy và phát triển trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là chính trị, kinh tế-thương mại, an ninh-quốc phòng, nông nghiệp, xây dựng, giáo dục, y tế, công nghệ sinh học, giao thông, thể dục-thể thao...

Quan hệ chính trị ngày càng gắn bó mật thiết và tin cậy lẫn nhau. Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, Nhà nước, Chính phủ vẫn thường xuyên thực hiện các chuyến thăm lẫn nhau, góp phần thúc đẩy quan hệ song phương có hiệu quả, mở rộng giao lưu đến các bộ, ngành, các lĩnh vực.

Nổi bật gần đây có các chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 4/2012 và tháng 3/2018), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (tháng 3/2014), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (tháng 9/2015), Chủ tịch nước Trần Đại Quang (tháng 11/2016), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tham dự tang lễ Lãnh tụ Fidel Castro (tháng 11/2016)…

Các chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Fidel Castro (tháng 2/2003), Chủ tịch Raul Castro (tháng 7/2012), Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo Hernández (tháng 6/2017), Phó Chủ tịch Thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba Miguel Diaz-Canel (tháng 6/2013)...

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba Raul Castro duyệt đội danh dự khi ông Raul Castro thăm Việt Nam năm 2012. Ảnh: TTXVN.

Hai bên tiến hành thường xuyên, hiệu quả các cơ chế hợp tác Ủy ban liên Chính phủ, Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, đối thoại về an ninh-quốc phòng. Quan hệ giữa quân đội hai nước luôn là trụ cột và hình mẫu thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác khác giữa hai nước.

Mới đây nhất, trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Đoàn đại biểu Quân sự cấp cao nước Cộng hòa Cuba do Thượng tướng Leopoldo Cintra Frias, Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Hội đồng Nhà nước, Bộ trưởng Bộ các lực lượng vũ trang cách mạng Cuba dẫn đầu, hai bên đã ký Kế hoạch hợp tác giai đoạn 2017-2019, trong đó tập trung thúc đẩy trao đổi đoàn các cấp, đào tạo cán bộ quân y, phòng không-không quân...

Về ngoại giao đa phương, hai bên duy trì quan hệ hợp tác, ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế, diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên hợp quốc. Việt Nam cam kết ủng hộ Cuba ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2021-2023; nhất quán ủng hộ việc bãi bỏ cấm vận kinh tế của Mỹ chống Cuba. Bên cạnh đó, Cuba khẳng định ủng hộ Việt Nam ứng cử vào Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021.

Thúc đẩy các chương trình, dự án hợp tác, đầu tư

Cùng với quan hệ chính trị tốt đẹp, hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước cũng được quan tâm thúc đẩy thông qua các chương trình, dự án hợp tác và đầu tư. Hiện Việt Nam là một trong 10 nước dẫn đầu và đứng thứ hai ở châu Á về trao đổi thương mại với Cuba.

Tuy nhiên, thương mại Việt Nam-Cuba chủ yếu phụ thuộc vào mặt hàng gạo. Ngoài gạo, Việt Nam xuất khẩu một số mặt hàng khác như than đá, hóa chất, dệt may, máy tính... Cuba xuất khẩu chủ yếu sang Việt Nam mặt hàng dược phẩm.

Về trao đổi thương mại, kim ngạch hai chiều đạt trung bình 170 triệu USD/năm từ năm 2012 đến 2014; năm 2015 đạt 218 triệu USD; năm 2016 và 2017 duy trì mức 230 triệu USD, trong đó chủ yếu Việt Nam xuất siêu. Cuba nhập từ Việt Nam khoảng 300.000-400.000 tấn gạo/năm.

Gần đây, Cuba chủ trương mở rộng hợp tác với nước ngoài, hàng trăm doanh nghiệp Việt Nam đã sang Cuba tìm cơ hội phát triển kinh doanh. Chính phủ Việt Nam luôn khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp hai bên mở rộng hợp tác nhằm đưa quan hệ kinh tế, thương mại phát triển tương xứng với quan hệ chính trị ngoại giao, hữu nghị truyền thống đặc biệt giữa hai nước.

Các doanh nghiệp Việt Nam đã tích cực phối hợp với các đối tác Cuba trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, đồ gia dụng, xây dựng khách sạn, khu nghỉ dưỡng, phát triển năng lượng tái tạo và một số lĩnh vực khác.

Các dự án hợp tác sản xuất lúa gạo, phát triển cây ngô, đậu tương, cà phê, nuôi trồng thủy sản tại Cuba được hai bên phối hợp triển khai hiệu quả, góp phần hỗ trợ Cuba nâng cao sản lượng sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực.

Tổng Giám đốc công ty Thái Bình và Chủ tịch tập đoàn Industrias Nexus trao đổi thỏa thuận đẩy mạnh dự án chất tẩy rửa tại Đặc khu Mariel. Nguồn: TTXVN.

Phía Cuba cũng chủ động đề xuất doanh nghiệp Việt Nam tham gia đầu tư vào các lĩnh vực tiềm năng như sản xuất lương thực, công nghiệp, du lịch, công nghệ sinh học và các lĩnh vực ưu tiên phát triển tại Đặc khu kinh tế Mariel. Việt Nam và Cuba thúc đẩy khả năng hợp tác giữa Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel và Công ty Viễn thông Nhà nước Cuba ETECSA trong lĩnh vực viễn thông. Hai bên tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực sản xuất vaccine, dược phẩm, trao đổi chuyên gia nghiên cứu kiểm nghiệm thuốc.

Về hợp tác nông nghiệp, Dự án hợp tác hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lúa gạo quy mô hộ gia đình giai đoạn 2011-2015 với tổng số vốn đầu tư 43 triệu USD đạt kết quả tích cực. Các dự án hỗ trợ Cuba sản xuất ngô, đậu tương và nuôi trồng thủy sản đã kết thúc giai đoạn 1 và hiện đang tiếp tục thực hiện giai đoạn 2. Hai bên tiếp tục nghiên cứu và triển khai các dự án nông nghiệp-thủy sản khác trong thời gian tới…

Chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Cuba và Phu nhân nhằm tiếp nối và phát triển quan hệ đặc biệt Việt Nam-Cuba, triển khai các nội dung thỏa thuận đạt được nhân chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tháng 3/2018 và chuyến thăm Việt Nam của Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Cuba Salvador Valdés Mesa tháng 9/2018.

Chuyến thăm cũng khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam là không ngừng phát triển và thắt chặt hơn nữa quan hệ hữu nghị, đoàn kết thủy chung, tin cậy lẫn nhau, hợp tác toàn diện giữa Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân hai nước, khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba anh em.