Chuyển đổi lực lượng thu gom rác dân lập: Vẫn rất chậm

Thiếu chính sách hỗ trợ, lực lượng thu gom rác dân lập chậm chuyển đổi.

Hiện nay, việc tồn tại từng đường dây thu gom theo cá nhân, nhóm để hoạt động không còn phù hợp với tính chất đặc thù của thành phố. Bởi vậy, UBND TP yêu cầu, đến năm 2020 hoàn thành việc chuyển đổi lực lượng thu gom rác dân lập thành các hợp tác xã hoặc doanh nghiệp có tư cách pháp nhân; sắp xếp lực lượng thu gom rác dân lập theo 3 mô hình. Đó là, vận động thành lập HTX vệ sinh môi trường; chuyển đổi phát triển lên doanh nghiệp vệ sinh môi trường; vận động người thu gom rác dân lập gia nhập vào tổ chức hoạt động của Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích quận - huyện.

Để việc chuyển đổi lực lượng thu gom rác dân lập vào các đơn vị, doanh nghiệp được thuận lợi hơn, thành phố sẽ ưu đãi về phí khi đăng ký thành lập HTX, liên hiệp HTX (100.000 đồng/lần) so với đăng ký thành lập doanh nghiệp (200.000 đồng/lần). Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ, tư vấn miễn phí về các thủ tục pháp lý để thành lập HTX như điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh của hợp tác xã,…được Liên minh HTX thành phố, Phòng Kinh tế của UBND các quận - huyện triển khai khi tổ chức, cá nhân có nhu cầu.

Đến nay, quận – huyện vận động được 1.440/2.592 tổ, đường dây thu gom rác dân lập thành lập mô hình HTX hoặc doanh nghiệp có tư cách pháp nhân (đạt tỷ lệ 55,6%). Toàn thành phố hiện có 42 HTX, 283 công ty tư nhân đang thu gom rác và còn khoảng 1.152 đường dây và tổ thu gom rác chưa có tư cách pháp nhân.

Với kết quả thực tế nêu trên, ông Nguyễn Toàn Thắng – Giám đốc Sở Tài nguyên- Môi trường khẳng định, công tác chuyển đổi lực lượng thu gom rác dân lập đã có hiệu quả bước đầu. Nhưng nhìn chung, công tác chuyển đổi mô hình hoạt động của lực lượng thu gom rác dân lập hiện nay còn diễn ra chậm, số lượng tổ/đường dây rác chưa có tư cách pháp nhân còn khá nhiều.

Theo lãnh đạo Sở Tài nguyên- Môi trường, nguyên nhân chủ yếu do các tổ, đường dây rác chưa thấy được lợi ích, quyền lợi hơn khi tham gia vào HTX hoặc doanh nghiệp có tư cách pháp nhân. Các HTX thành lập mới hoạt động chưa hiệu quả, thiếu điều kiện về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực để củng cố. Chưa có chính sách tạo sự khác biệt để khuyến khích chuyển đổi mô hình của hoạt động của lực lượng thu gom rác dân lập. Các đường dây sau khi chuyển đổi lên công ty hoặc HTX giai trong đoạn 1 đến 3 năm đầu khi thành lập hoạt động chưa ổn định, chưa đi vào nề nếp. Thành phố cần có các chính sách hỗ trợ thêm để tạo “đòn bẩy” thu hút các đối tượng thu gom rác dân lập tham gia vào HTX, doanh nghiệp.

Chia sẻ những khó khăn của lực lượng thu gom rác thải hiện nay, ông Nguyễn Thành Phong – Chủ tịch UBND TPHCM cho rằng, cần hoàn thiện sắp xếp lực lượng thu gom rác dân lập tại nguồn, tập trung đầu tư thêm cơ sở hạ tầng thu gom thông qua trạm trung chuyển và ứng dụng công nghệ. Song song đó, thành phố sẽ có chính sách hỗ trợ lực lượng thu gom, khuyến khích chuyển đổi phương tiện. “Đề nghị UBND 24 quận – huyện xây dựng chính sách hỗ trợ và lắng nghe ý kiến để hoàn chỉnh cơ chế hỗ trợ, báo cáo UBND thành phố”- ông Phong chỉ đạo.

Hiện nay rác thải sinh hoạt mỗi ngày của thành phố lên đến 9.000 tấn. Dự kiến đến năm 2025 là 13.000 tấn/ngày. Với lượng rác lớn kể trên buộc thành phố phải có giải pháp quyết liệt và bài bản hơn mới mong có hiệu quả cao. Theo lãnh đạo thành phố, thời gian qua công tác chuyển đổi mô hình thu gom rác dân lập diễn ra khá chậm, đạt 55,6%; chuyển đổi phương tiện thu gom rác thô sơ chiếm tỷ lệ thấp, đạt 10%/trên tổng số phương tiện; trạm trung chuyển quá tải, ô nhiễm mùi hôi ảnh hưởng lớn đến môi trường công cộng.