Chuyển sang chế độ hợp đồng: Năng lực giáo viên được phát huy

Ảnh minh họa.

Thực hiện chế độ hợp đồng để tuyển được người giỏi

TS Nguyễn Tùng Lâm- Chủ tịch Hội đồng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) chia sẻ: “Trước đây, chúng ta tuyển dụng chứ không tuyển chọn, đãi ngộ giáo viên càng kém. Bây giờ mình phải động viên họ làm việc hết khả năng. Không thể có tình trạng giáo viên lĩnh lương tháng rồi cứ thế ngồi chờ đến hết năm. Khi ký hợp đồng lao động rồi, ai có năng lực tốt mới được giao nhiều giờ dạy”.

Theo ông Lâm, áp dụng hợp đồng lao động đối với giáo viên sẽ giúp các trường tuyển được người giỏi. Nhưng để làm được việc này, trước hết giáo viên cần được đãi ngộ thỏa đáng. Cụ thể, giáo viên được trả lương cao tính theo hiệu quả lao động để người giỏi có cuộc sống ổn định, từ đó tận tâm với nghề…

GS Vũ Tuấn- nguyên Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Hà Nội cũng đồng tình. Ông còn chỉ ra cái lợi khi ký hợp đồng lao động, đó là giáo viên sẽ phấn đấu dạy tốt, đạt được mục tiêu đề ra. “Thực tế, có nhiều giáo viên dạy không đạt yêu cầu, nhưng vì được vào biên chế, nên lãnh đạo nhà trường cứ phải “chịu đựng” đến khi họ nghỉ hưu”- ông Tuấn nói. Vẫn theo ông Tuấn, hợp đồng lao động đối với giáo viên cũng loại bỏ được tình trạng “chạy” biên chế. “Bởi, qua thực tế, đã có khá nhiều học trò của tôi cho biết họ không có hàng trăm triệu đồng để “đi cửa sau”, đành làm công việc trái ngành. Cho nên, tôi hi vọng khi thực hiện quy định mới, ký hợp đồng lao động với tất cả giáo viên thì sẽ loại bỏ được tình trạng này. Chỉ những ai dạy tốt mới tồn tại, không đạt yêu cầu sẽ bị sa thải”.

Cùng chung quan điểm, TS. Lê Đông Phương- Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giáo dục đại học và nghề nghiệp, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam nhận định: “Hợp đồng lao động xác định thời hạn sẽ giúp cơ sở giáo dục linh hoạt sử dụng lao động. Khi nhà trường thiếu giáo viên có thể tuyển dụng thêm, nếu người lao động không đáp ứng được yêu cầu thì sớm thanh lý hợp đồng”.

Đây cũng là ý kiến của TS. Lê Viết Khuyến- nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH, Bộ GD&ĐT. Ông Khuyến hoàn toàn ủng hộ việc ký hợp đồng lao động với giáo viên, nhằm đảm bảo được sự công bằng cho người dạy, và giúp các chủ sử dụng lao động có thể linh hoạt, uyển chuyển hơn trong công tác quản lý giáo dục của nhà trường.

Ông Khuyến cho rằng, tùy thuộc vào chủ sở hữu của trường để có hình thức ký hợp đồng lao động. Ví dụ, tập thể là chủ sở hữu của trường thì nên áp dụng ký hợp đồng dài hạn. Nếu chủ trường là cá nhân, việc tuyển người vào làm việc nên theo hợp đồng lao động có thời hạn 1, 2, 3 năm. Việc tiếp tục ký hợp đồng đối với giáo viên hay chấm dứt cần có minh chứng rõ ràng. Nhất là đối với những trường ĐH, rất cần những tiêu chí cụ thể để tham khảo. Chẳng hạn, đánh giá giảng viên qua việc lấy ý kiến nhận xét của sinh viên sau một năm học. Nếu có nhiều ý kiến không tốt, hiệu trưởng gặp trực tiếp người đó để cảnh báo nguy cơ sẽ bị sa thải…

Cần có lộ trình

Bên cạnh những ý kiến đồng tình về viêc ký hợp đồng lao động với giáo viên, thì cũng có một số ý kiến băn khoăn. Mà băn khoăn nhiều nhất là về khả năng lạm quyền của người đứng đầu nhà trường.

Theo TS. Lê Đông Phương, khi thực hiện ký hợp đồng lao động đối với giáo viên, nếu người sử dụng lao động không minh bạch sẽ dẫn đến tuyển dụng lao động không đúng yêu cầu. Ông Phương cho rằng, hệ thống giáo dục có tính cấp tiến, nếu những người đứng đầu nhà trường không đàng hoàng, tiêu cực sẽ ảnh hưởng đến hệ thống giáo dục. Đó cũng là lí do một số nước vẫn có biên chế giáo viên để giữ lực lượng lao động được ổn định. Cũng bởi tính chất nghề nghiệp của nhà giáo cần sự ổn định tương đối, hệ thống giáo dục có biến động đầu vào, áp dụng biên chế giáo viên sẽ duy trì được lực lượng cần thiết để khắc phục nhanh chóng những thay đổi nhất thời.

Ví dụ, năm nay, trường ít học sinh nhưng sang năm lại tăng thêm nhiều, nhà trường chỉ cần tuyển thêm một số lượng ít người dạy. Hay những nơi không dễ tuyển giáo viên, năm nay ít học sinh thì giảm bớt lực lượng giảng dạy, nhưng sang năm, số người học tăng lên, câu chuyện tìm giáo viên không dễ. Phương án thực hiện hợp đồng lao động đối với giáo viên cũng không thể áp dụng đồng loạt cho tất cả các địa phương. Ở vùng sâu vùng xa, khó khăn trong việc tuyển giáo viên có chất lượng, có khi việc áp dụng biên chế giáo viên sẽ phù hợp hơn hợp đồng lao động.

Tương tự, ông Đỗ Tùng- Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Hùng Vương cho rằng, về đề xuất này cần phải có lộ tình thực hiện. “Tôi nghĩ hợp đồng giáo viên, đối với các trường có tiềm năng và bề dày sẽ rất thuận lợi trong việc tuyển dụng được người tài. Giáo viên giỏi sẽ đổ về các trường có thương hiệu. Nhưng như vậy. cũng đồng nghĩa với việc những cơ sở giáo dục có sức hút yếu và vùng miền núi sẽ gặp khó khăn. Ví dụ như trường chúng tôi hiện đang rất khó khăn trong việc giữ chân giảng viên. Bây giờ không có gì ràng buộc họ về cơ chế, chính sách, chúng tôi không biết phải làm sao. Đây cũng là thách thức cho các trường top giữa và dưới, bởi thực tế đang diễn ra xu hướng này. Vì thế, chúng tôi rất muốn chủ trương này có lộ trình, chứ không thể ngay một lúc xóa bỏ ngay công chức, viên chức giáo viên”- ông Tùng chia sẻ.