Cơ hội với các hiệp định thương mại tự do

Sân chơi hội nhập đầy sôi động

Việt Nam đã và đang ký kết nhiều FTA. Mới đây nhất Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã chính thức được ký kết tại Chile và Việt Nam là một trong những thành viên tham gia Hiệp định này. Việc tham gia nhiều sân FTA của sân chơi toàn cầu đầy sôi động, hứa hẹn nhiều cơ hội mới cho nền kinh tế nước nhà.

Cập nhật tình hình Việt Nam tham gia đàm phán và ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA), bà Lâm Thị Quỳnh Anh, Trưởng phòng Hội nhập kinh tế quốc tế, Ban Chỉ đạo Liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế (Bộ Công thương) cho biết: “Tính đến thời điểm hiện nay, đã có 625 thỏa thuận thương mại tự do được thông báo tới WTO, với hơn 400 thỏa thuận đã có hiệu lực cùng hàng trăm thỏa thuận đang trong quá trình đàm phán”. Theo bà Quỳnh Anh, cũng do có quá nhiều FTA được kí kết và đàm phán nên đang dẫn đến hình ảnh các FTA giống như một “bát mỳ” thập cẩm nhiều món. Để khắc phục tình trạng rối tung của “bát mỳ” này, bà Quỳnh Anh cho hay, nhiều quốc gia đã tiến hành đàm phán những “siêu” FTA thế hệ mới như Hiệp định CPTPP với sự tham gia của 12 nước châu Á - Thái Bình Dương; Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) gồm thành viên ASEAN và 6 nước đối tác, gồm Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia, New Zealand.

Và trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra sôi động với nhiều kênh, nhiều hình thức khác nhau, Việt Nam vẫn chủ trương hội nhập toàn diện, lấy hội nhập kinh tế quốc tế là trọng tâm, từ đó tích cực tham gia vào việc đàm phán các hiệp định thương mại tự do. Tính đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã tham gia và ký kết 12 FTA, trong đó có 7 FTA kí kết trong khuôn khổ ASEAN và các đối tác hoặc kí kết với tư cách độc lập với Nhật Bản, Chile, Hàn Quốc, Liên minh kinh tế Á - Âu cũng như CPTPP, EVFTA… Và một Hiệp định được mong đợi trong một thời gian dài được ký kết gần đây – Hiệp định CPTPP tiếp tục đánh dấu một bước tiến mới của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Đánh giá cơ hội cũng như thách thức của Việt Nam khi tham gia CPTPP cũng như các FTA khác, bà Quỳnh Anh chỉ rõ, CPTPP và các FTA sẽ có tác động hết sức tích cực đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam. Với mức cam kết cắt giảm thuế quan sâu rộng sẽ tạo điều kiện cho hàng hóa của Việt Nam xâm nhập thị trường nhiều nước. Điều này được minh chứng rõ rệt khi mà kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam liên tục tăng từ năm 2010 đến nay. Đặc biệt, theo bà Quỳnh Anh, tham gia nhiều FTA, Việt Nam sẽ có cơ hội tăng cường thu hút đầu tư cho nền kinh tế, mang lại hiệu quả lớn cho lĩnh vực xuất khẩu khi làm thay đổi cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam, xuất khẩu chủ lực chuyển dần từ các mặt hàng nông sản sang các sản phẩm công nghiệp công nghệ cao.

Động lực cải cách

Các FTA mà đặc biệt là CPTPP còn có tác động hết sức rõ ràng đối với quá trình cải cách thể chế trong nước. Khi các hàng rào thuế quan đều bằng 0%, những yếu tố tác động lớn đến nền kinh tế lại là các yếu tố phi thuế quan, đẩy mạnh quá trình cải cách thể chế nhất là việc hoàn thiện luật pháp, áp dụng các thông lệ quốc tế và cải thiện môi trường kinh doanh.

Riêng về CPTPP, giới chuyên gia chỉ rõ, nghiên cứu mới đây nhất của Ngân hàng Thế giới (WB), khi thực thi CPTPP, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam vào năm 2030 dự tính tăng tới 3,5%, xuất khẩu tăng 6,9%, nhập khẩu tăng 7,6%. Trong đó, các ngành sẽ chịu tác động lớn nhất từ CPTPP chính là thực phẩm, đồ uống, thuốc lá, dệt may… Và một điểm đặc biệt quan trọng đó là việc tham gia các FTA cũng như CPTPP sẽ giúp Việt Nam đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, khắc phục tình trạng quá phụ thuộc vào một thị trường nhất định, ví dụ như thị trường Trung Quốc.

Còn theo chuyên gia kinh tế - TS Võ Trí Thành, tham gia CPTPP cũng như các FTA khác, cái lợi rõ rệt nhất mà Việt Nam có thể nhìn thấy đầu tiên đó là yêu cầu về cải cách. Với Hiệp định CPTPP, đây sẽ là chất xúc tác tạo bước ngoặt về thể chế cho Việt Nam, vì với những yêu cầu mới từ Hiệp định này, chúng ta buộc phải thay đổi, buộc phải cải cách để thích ứng. Bên cạnh đó, theo TS Thành, “chơi với nhiều bạn hơn, nhiều mối quan hệ hơn, chúng ta sẽ được hưởng lợi nhiều hơn vì có quyền lựa chọn. Cùng với đó là yêu cầu về cải cách môi trường kinh doanh để tạo điều kiện thuận lợi cho DN, để hấp dẫn hơn, thu hút đầu tư, tạo sân chơi, kết nối tốt hơn cho doanh nghiệp cả trong nước và nước ngoài.

“Tất cả những yếu tố nói trên đều tạo một diện mạo mới cho môi trường kinh doanh của Việt Nam, đây là một trong những yếu tố quan trọng để đẩy mạnh thu hút đầu tư” – ông Thành nhấn mạnh.