Công trình nông thôn mới 'đắp chiếu', ai chịu trách nhiệm?

Nhà máy xử lý rác thải xã Đồng Luận bị bỏ hoang.

Với mục tiêu xây dựng nhà máy thu gom xử lý rác cải thiện môi trường, phục vụ đời sống dân sinh và đáp ứng đủ các tiêu chí xã NTM, năm 2013, nhà máy xử lý rác thải tại xã Đồng Luận được đầu tư xây dựng. Theo thiết kế, nhà máy gồm các hạng mục như: khu nhà xử lý rác, lò xử lý rác, nhà trực sản xuất, hệ thống sân tường rào và các công trình phụ trợ rất kiên cố trên diện tích hàng nghìn mét vuông đất.

Nhưng, có cảm giác nhà máy xử lý rác tiền tỷ xây lên chỉ để hợp thức hóa các tiêu chí NTM chứ không phát huy tác dụng. Bởi ngay sau khi Chương trình NTM tại xã này cán đích thì người ta vội vàng đóng cửa nhà máy xử lý rác và bỏ hoang từ đó đến nay. Không chỉ nhà máy im lìm mà cả hệ thống xe chở rác, thùng phân loại có giá trị hàng trăm triệu đồng nằm im bất động.

Sau nhiều năm phơi mưa, phơi nắng, không ai quản lý, công trình NTM tiền tỷ này bị xuống cấp trầm trọng. Khu xử lý rác khóa chặt bằng cánh cổng đã hoen rỉ. Cả khu xử lý rác hoành tráng bỏ hoang cho cỏ dại mọc. Hiện, các ô kính thông gió bị vỡ tan tành. Hệ thống song sắt của các cửa sổ bị mất cắp hoặc bị đập phá nham nhở. Đường ống dẫn nước mái vỡ dập, treo lơ lửng. Hệ thống bảng điện chỉ còn trơ các đầu dây chưa được đấu nối…

“Xã Đồng Luận dân số rất đông, hàng ngày người dân phải nộp phí để vận chuyển rác đi nơi khác xử lý. Cũng bởi do không có nơi tập kết rác, một số người đã xả rác thải bừa bãi ra đường, ruộng đồng khiến môi trường bị ô nhiễm. Vậy mà nhà máy xử lý rác to chình ình lại không đưa vào sử dụng. Hàng ngày nhìn công trình tiền tỷ xuống cấp thảm hại mà chúng tôi ruột đau như cắt. Tiền xây dựng NTM cũng là tiền thuế do dân đóng góp, phải có người chịu trách nhiệm về sự lãng phí đó chứ, không thể hòa cả làng được”- ông Long, một người dân xã Đồng Luận bức xúc.

Trao đổi về vấn đề trên, ông Đồng Trung Dũng- Chủ tịch UBND xã Đồng Luận thừa nhận, nhờ công trình nhà máy xử lý rác thải mà xã mới hoàn thành chương trình xã NTM vào năm 2013. Tuy nhiên, từ khi hoàn thành đến nay, nhà máy xử lý rác chưa phát huy tác dụng, chưa xử lý được một cọng rác nào. Nhà máy bị bỏ hoang giữa cánh đồng.

Cũng theo ông Dũng, nguyên nhân khiến nhà máy xử lý rác thải Đồng Luận bỏ không là do công nghệ xử lý ủ rác hữu cơ thành phân vi sinh. Rác thải sau khi thu gom về sẽ được phân loại thành rác hữu cơ và rác vô cơ. Rác vô cơ tiếp tục được chuyển đi nơi khác xử lý, còn rác hữu cơ sẽ được cho vào hệ thống bể ủ để thành phân vi sinh. Tuy nhiên, công nghệ này đã cũ, lạc hậu không còn phù hợp. Mặt khác lực lượng thu gom rác mỏng, kinh phí lại quá eo hẹp nên việc thu gom và xử lý rác thải không thể tiến hành được.

Về trách nhiệm để công trình tiền tỷ bỏ hoang lãng phí, ông Dũng cho biết, trách nhiệm thì trách nhiệm chung. Nguồn vốn xây dựng NTM UBND huyện nhận dự án, bàn giao cho xã, xã bàn giao cho đơn vị xử lý nước thải, bàn giao tay ba luôn nên giờ không có hồ sơ.

Về hướng xử lý, theo ông Dũng, vì phải thu phí của người dân, mà tiền thu được chỉ đủ để thu gom chứ chưa đủ để xử lý, nên không đảm bảo để vận hành nhà máy rác thải. Cần phải có hướng giải quyết nếu không ô nhiễm môi trường sẽ rất lớn.

Xã có hơn 5.000 dân, để ủ rác thành phân 40 đến 45 ngày, 1 lò chỉ 8 tấn, mà mỗi lần thu của xã Đồng Luận 6 ngày, mỗi ngày 8 tấn, nên không xử lý được. Hiện phải nhờ đơn vị xử lý rác thải khác ở thị trấn Thanh Thủy xử lý. “UBND xã vẫn đang cố gắng, nghiên cứu tìm giải pháp để đưa nhà máy vào sử dụng. Còn biện pháp như thế nào thì chúng tôi tiếp tục phải nghiên cứu”- Chủ tịch UBND xã Đồng Luận giãi bày.

Sự lãng phí từ công trình NTM tại xã Đồng Luận là rõ ràng, đã kéo dài nhiều năm, nhưng không ai chịu trách nhiệm. Không biết đến bao giờ vấn đề mới được giải quyết trong khi người dân vẫn phải đối mặt với nỗi lo ô nhiễm từ nguồn rác thải gây ra.