'Đại chiến' taxi

Sự linh hoạt của Grab, Uber gây áp lực lớn lên taxi truyền thống.

Có rất nhiều ý kiến bàn về loại hình taxi Grab và Uber còn đang khá mới mẻ ở Việt Nam. Song, nhìn chung có hai luồng ý kiến chính. Một là ủng hộ phương thức hoạt động của taxi Grab và Uber vì nó vừa tiện lợi, về cơ bản giá thành lại rẻ hơn so với taxi truyền thống. Luồng ý kiến còn lại là phản đối gay gắt loại hình taxi công nghệ này, với lý do được đưa ra là gây áp lực lên hạ tầng giao thông, cạnh tranh thiếu bình đẳng với taxi truyền thống, trốn thuế...

Nếu như các lái xe taxi truyền thống của các hãng Mai Linh, Vina, Mỹ Đình, Sao Thủ Đô, Hoàn Kiếm... ở Hà Nội căng biểu ngữ phản đối việc thí điểm hoạt động taxi công nghệ theo Quyết định số 24//QĐ-BGTVT của Bộ GTVT ngày 7/1/2016, thì taxi truyền thống tại TPHCM ủng hộ bằng việc căng khẩu hiệu yêu cầu taxi Grab và Uber nghiêm túc thực hiện pháp luật Việt Nam. Dù “slogan” có khác nhau, song tựu trung thì giới taxi truyền thống chỉ muốn truyền đi một thông điệp: Chấm dứt hoạt động của taxi công nghệ.

Ở đây, trong khuôn khổ bài viết này hoàn toàn không có ý định bàn xem hoạt động của taxi Grab, Uber là đúng, hay của lái xe taxi truyền thống yêu cầu chấm dứt hoạt động taxi công nghệ là đúng. Đương nhiên ngay cả các cơ quan quản lý nhà nước cũng không thể “xắn tay áo” làm thay việc của cơ chế thị trường, việc lựa chọn loại hình taxi nào phải do xã hội quyết định. Bài viết chỉ đưa ra phân tích những mặt ưu điểm, nhược điểm của cả hai loại hình taxi này để ngõ hầu giúp độc giả có cái nhìn toàn diện hơn đối với mỗi loại hình taxi, từ đó đưa ra lựa chọn sáng suốt nhất.

Với taxi Grab, Uber, xét về tính tiện dụng thì quả là vượt trội so với taxi truyền thống, bởi chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh, một máy tính bảng... là người dùng có thể ngồi ung dung trong nhà gọi xe và biết được chiếc xe nào sẽ đón mình, lái xe tên là gì, đi đến đâu, bao lâu nữa thì tới... Tiện lợi hơn nữa là ngay trên phần mềm của hãng taxi đó đã hiện lên giá tiền tương đối để người đi xe có thể “liệu cơm gắp mắm”, và lẽ tất nhiên là cùng một cung đường phần nhiều sẽ rẻ hơn taxi truyền thống. Đó là chưa kể thái độ phục vụ của lái xe taxi công nghệ hòa nhã và tôn trọng khách hàng.

Còn taxi truyền thống khi xét về giá cước của cùng một cung đường thì hầu như đắt hơn khác nhiều so với loại hình taxi công nghệ. Chưa kể đôi khi dù tổng đài của hãng taxi đã nhận điện thoại gọi xe, nhưng khách hàng chờ cả buổi mà cũng không biết có chiếc xe nào đến đón mình hay không. Song, ưu điểm của taxi truyền thống là có đồng hồ báo chiều dài quãng đường rất rành mạch, khách hàng cứ căn cứ theo giá thành ấn định của hãng taxi đó mà nhân thành tiền, trừ những lái xe, hoặc hãng taxi có lắp chip gian lận cung đường và số tiền.

Việc cố định quãng đường thực tế, cùng với giá thành 1 km đã được ấn định của taxi truyền thống giúp khách hàng không bị phát sinh thêm cước, dù lái xe hay hãng taxi có muốn thu thêm cũng không được. Nhưng với taxi công nghệ thì lại khác. Ví dụ, khi khách hàng đặt xe từ điểm A đến điểm B, theo như số tiền hiện trước trên phần mềm khoảng 115.000 đồng nhưng kết thúc chuyến đi, hãng taxi công nghệ đó lại yêu cầu lái xe thu của khách số tiền 296.000 đồng chỉ với một lý giải hết sức không thuyết phục: Số tiền đã bị nhân hệ số. Tuy nhiên vì sao lại nhân hệ số, cách tính nhân hệ số như thế nào, căn cứ nhân hệ số... thì khách hàng không hề biết khi đặt xe.

Từ cách tính cước một cách mù mờ, không minh bạch nêu trên, nhiều người cho rằng đã bị taxi công nghệ lừa. Không phải lừa sao khi đặt xe thì hiện giá thành là hơn 100.000 đồng, không hề nói gì đến việc cước có thể bị phát sinh nhưng kết thúc chuyến đi lại thu tới gần 300.000 đồng? Đó là lý do mà không phải tất cả người dùng đều tin tưởng taxi Grab hay Uber. Tương tự, một số lái xe taxi truyền thống gắn chip gian lận quãng đường và số tiền thực tế cũng khiến nhiều khách hàng tẩy chay, ngoảnh mặt làm ngơ không sử dụng nữa.

Đó là ưu, nhược điểm của cả 2 loại hình taxi truyền thống và công nghệ. Còn xét về mặt pháp lý thì việc taxi truyền thống nộp thuế nhiều, taxi công nghệ nộp thuế ít hay ngược lại, không phải là do ý chí chủ quan của bất cứ cá nhân nào, mà phải căn cứ trên các văn bản quy phạm pháp luật. Tất cả mọi người đều phải sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Theo đó, đương nhiên bất kể taxi truyền thống hay taxi công nghệ đều phải nghiêm chỉnh thực hiện nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước. Nếu thực sự có lỗ hổng quản lý thì đề nghị đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét chỉnh sửa các văn bản pháp luật, chứ không phải muốn làm gì thì làm.

Từ lẽ ở trên, việc một số lái xe taxi truyền thống căng biểu ngữ phản đối hoạt động của taxi công nghệ là có dấu hiệu vi phạm Luật Cạnh tranh. Trong kinh doanh, mọi pháp nhân đều bình đẳng trước pháp luật. Việc có một số doanh nghiệp, cá nhân cố tình vi phạm Luật Cạnh tranh cần được xem xét xử lý thích đáng tùy theo mức độ vi phạm. Thay vì phản ứng một cách thái quá như vậy, taxi truyền thống cần xem xét lại việc tính cước, thái độ phục vụ khách hàng của lái xe, chấn chỉnh xử lý nghiêm minh những lái xe cố tình gắn chip gian lận, thậm chí áp dụng công nghệ vào điều hành vận tải theo hướng hiện đại... tin rằng khách hàng sẽ có sự đánh giá công tâm.