Đất nước Turkmenistan

Trong quá khứ, Turkmenistan có một lịch sử sóng gió. Bởi trên con đường tìm kiếm thịnh vượng, nhiều đội quân đã qua đây. Đất nước là một điểm nhấn quan trọng trong hành trình Con đường tơ lụa xa xưa.

Lịch sử ghi nhận, thế kỷ thứ tư trước Công nguyên, Alexander Đại đế đã chinh phục lãnh thổ này khi ông cùng đạo quân thiện chiến của mình tới Nam Á. Đây cũng là thời điểm hình thành Con đường tơ lụa- con đường thương mại chính giữa châu Á và vùng Địa Trung Hải của châu Âu.

Cho tới thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên, người Ả Rập đã chinh phục vùng này. Kể từ đó, đạo Hồi phổ biến ở đây và kéo dài cho tới nay khi mà Turkmenistan được coi là quốc gia Hồi giáo. Văn hóa Trung Đông cũng theo thời gian mà thấm đẫm, lan tỏa, kết hợp với văn hóa bản địa.

Người Turkmen- dân tộc chính của Turkmenistan trong quá trình giao thoa và chịu ảnh hưởng văn hóa đến từ những đội quân chinh phục thì cũng đã giữ gìn được những nét cơ bản trong truyền thống, từ đó hình thành nền tảng của ý thức quốc gia.

Mũ lông được làm thủ công đã làm nên thương hiệu cho Turkmenistan.

Đất nước Turkmenistan hiện nay gồm 5 tỉnh và 3 thành phố, trong đó có 1 thành phố trực thuộc nhà nước Trung ương. Với diện tích 488.100 km², Turkmenistan là nước lớn thứ 52 trên thế giới, dân số trên dưới 5,7 triệu người. Hơn 80% lãnh thổ là sa mạc.

Đất nước được che chở bởi hai dãy núi Balkan Turkmen ở phía tây và dãy Kugitang ở phía đông. Từ những dãy núi này hình thành nhiều dòng sông, trong đó sông Amu Darya, Murghab và Hari Rud là nổi tiếng nhất. Từ đó hình thành những cánh đồng lúa mì, những cánh đồng bông, những thung lũng xanh tốt như để bù đắp cho diện tích sa mạc mênh mông.

Đất sa mạc khô cằn nhưng lại có thể trông được một số loại cây chịu hạn, trong đó phải kể đến cây bông. Tới Turkmenistan, người ta như lạc vào vương quốc của bông. Nơi nào cũng là những cánh đồng bông bát ngát. Một nửa vùng đất được tưới tiêu của quốc gia này được dùng trồng bông, khiến nước này trở thành nhà sản xuất bông đứng thứ 10 thế giới. Đây cũng là quốc gia sở hữu trữ lượng khí tự nhiên và dầu mỏ hàng thứ 5 thế giới.

Đa số công dân Turkmenistan thuộc dân tộc Turkmen, cùng đó là người Uzbeks, người Nga, người Ả Rập. Nhóm các dân tộc thiểu số bao gồm Kazakhs, Azeris, Ba Tư, Armenia và Tatars. Tiếng Turkmen là ngôn ngữ chính thức của Turkmenistan, bên cạnh đó là tiếng Nga.

Mùa hè ở Turkmenistan rất nóng nhưng mùa đông lại giá lạnh.

Theo nhà thám hiểm, nhiếp ảnh gia Jay Tindall, thủ đô Ashsbat là thành phố kỳ lạ, bởi nó pha trộn một cách hài hòa và nổi bật nhiều phong cách. Từ phong cách bản địa cho đến kiến trúc Trung Đông, kiến trúc Nga và kiến trúc hiện đại Âu-Mỹ. “Đôi khi người ta có cảm giác như lạc vào một nơi “lai” giữa Bình Nhưỡng của Triều Tiên với Las Vegas của nước Mỹ”- Tindall nói. Ông cũng bày tỏ sự thán phục khi đối diện với hố lửa khổng lồ được biết đến với tên gọi “Cổng địa ngục”.

Hố lửa này nằm ở trung tâm sa mạc Karakum. Năm 1971, trong quá trình thăm dò địa chất tại đây, một nhóm các nhà địa chất học đã khoan trúng hang ngầm chứa đầy khí đốt. Hang động đổ sập, để lại một hố sâu khoảng 70m. Lo sợ nguy cơ khí độc trong hang gây ô nhiễm nặng cho môi trường, chính phủ đã ra quyết định châm lửa đốt, với hi vọng khí gas trong hố sẽ cạn kiệt trong thời gian ngắn. Nhưng do lượng khí gas quá lớn, đã khiến ngọn lửa cháy liên tục trong suốt 40 năm, nên người dân đặt cho nó cái tên ghê gớm là “Cổng địa ngục”, còn có người đơn giản hơn thì gọi nó là “hố lửa”.

Thiếu nữ Turkmenistan.

Cho tới nay, với rất nhiều nỗ lực, Turkmenistan đã dần thoát khỏi thế cô lập, đã trở nên thân thiện với khách du lịch. Trong cái nóng mùa hè có khi lên tới 43 độ C, người ta thích thú quan sát phong cảnh kì lạ khắp xung quanh dọc theo Con đường tơ lụa năm xưa. Merv, trước đây là thành phố ốc đảo giữa sa mạc Karakum rộng lớn nằm trên Con đường tơ lụa và từng là thành phố đông dân nhất trên thế giới, nhưng nay trở nên tĩnh lặng với những kiến trúc nhuốm màu thời gian.

Merv vốn là một điểm dừng chân quan trọng trên Con đường tơ lụa, nối kết với trung tâm kinh tế, chính trị và tôn giáo Bukhara của Uzbekistan thời bấy giờ. Cũng trên đoạn Con đường tơ lụa chạy qua Turkmenistan, có tới 3 di sản văn hóa thế giới.

Đó là quần thể di tích Kunya ở Urgench, pháo đài Nisa của người Parthia và khu khảo cổ Merv gần thành phố Mary. Thành phố này có khoảng 200.000 dân, với hệ thống tượng đài, quảng trường, chợ, nhà thờ rất độc đáo.

Đồ dệt may truyền thống bày bán trong một khu chợ.

Tới thủ đô Ashgabat, không thể không ghé lại thánh đường Hồi giáo lớn nhất Turkmenistan, được xây dựng bằng đá cẩm thạch trắng với sức chứa lên đến 7000 người. Tòa thánh đường vừa đồ sộ, hoành tráng lại vừa nguy nga mềm mại, được người ta mô tả bằng từ “mỹ lệ” hàng ngày thu hút rất nhiều người đến tham quan, cho dù họ có phải là người theo đạo Hồi hay không.

Thủ đô của Turkmenistan còn được biết đến với tên gọi “Thành phố trắng”, được Guiness công nhận là thành phố nhiều công trình bằng đá cẩm thạch trắng nhất thế giới. Nơi đây có khoảng 550 toà nhà ốp đá cẩm thạch trắng với tổng diện tích 4.514 triệu mét vuông. Cũng theo Guiness, Turkmenistan hiện đã nắm giữ kỷ lục về tấm thảm dài nhất thế giới và cột cờ cao nhất thế giới, cũng đều ở thủ đô Ashgabas.