Nhà văn Đoàn Giỏi với Đất rừng phương Nam

Thư Hoàng 01/07/2015 10:08

Bên cạnh nhà văn Sơn Nam, còn có một người để lại những áng văn sống động về sông nước phương Nam. Đó là nhà văn Đoàn Giỏi với những tác phẩm đậm đặc đời sống Nam Bộ, đặc biệt là “Đất rừng phương Nam”. Đúng như nhà văn Anh Đức từng nhận xét, Đoàn Giỏi đã để lại “những dòng đẹp đẽ, đậm sắc thái và đầy sinh thú về quê hương, đất nước, con người ở vùng đất Nam Bộ thân yêu của Tổ quốc ta”.

“Đất rừng phương Nam” qua những lần xuất bản từ 1957 tới nay

1. Nhân kỷ niệm 90 năm ngày sinh nhà văn Đoàn Giỏi, Hội Nhà văn Việt Nam và NXB Kim đồng vừa tổ chức cuộc hội thảo để tưởng nhớ đến tác giả của “Cá bống mú”, “Cây đước Cà Mau”, “Ngọn tầm vông”, “Rừng đêm xào xạc”, “Đất rừng phương Nam”…

Sinh ngày 17-5-1925, quê nhà văn Đoàn Giỏi tại xã Tân Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Mỹ Tho (ngày nay là thị trấn Tân Hiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang). Ông xuất thân trong một gia đình khá giả. Đoàn Giỏi từng theo học tại trường Mỹ thuật Gia Định trong những năm 1939-1940. Khi Cách mạng tháng Tám thành công và toàn quốc kháng chiến bùng nổ, gia đình ông đã tự nguyện đi theo kháng chiến. Trong những năm tháng chống Pháp, Đoàn Giỏi công tác trong ngành an ninh, rồi làm công tác thông tin, văn nghệ. Vốn có một tài năng thiên phú nhiều mặt, ông đã vẽ tranh, viết kịch, làm thơ, viết văn để phục vụ kháng chiến chống Pháp với những tác phẩm “Người Nam thà chết không hàng” (kịch thơ, 1947); “Khí hùng đất nước” (ký sự lịch sử, 1948); “Đường về gia hương” (truyện, 1948); “Chiến sĩ Tháp Mười” (kịch thơ, 1949). Sau 1954, ông tập kết ra Bắc và chuyển hẳn sang sáng tác và biên tập sách báo với những tác phẩm nổi bật như “Trần Văn Ơn” (truyện ký, 1955), “Cá bống mú” (tập truyện, 1956), “Ngọn tầm vông” (tập truyện ký, 1956). Ông là một trong những người dự Đại hội nhà văn Việt Nam lần thứ I - Đại hội thành lập Hội Nhà văn Việt Nam (từ 1 đến 4-4-1957). Ông từng là ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam các khóa I, II, III và là giảng viên trong các khóa học của Trường bồi dưỡng những người viết văn trẻ có trụ sở ở Quảng Bá, Tây Hồ (nơi giờ đây là Trung tâm văn học và Bảo tàng Văn học Việt Nam).

Nhà văn Đoàn Giỏi

Nhà văn Đoàn Giỏi viết cuốn sách cho thiếu nhi “Đất rừng phương Nam” vào năm 1957. Đến nay, nhiều người vẫn còn mê đắm với cảnh sắc cùng câu chuyện “rất Nam Bộ” mà Đoàn Giỏi đã mô tả trong sách. Đó là những cánh rừng tràm bạt ngàn, dòng sông mênh mông, cánh đồng bát ngát, tôm cá nhiều vô kể. Bối cảnh rộng lớn, từ sông Tiền, sông Hậu trải dài đến Kiên Giang - Rạch Giá, rồi xuống tận rừng U Minh, sau đó dừng lại ở Năm Căn Cà Mau. Sự tài tình của Đoàn Giỏi là như tái tạo lại bối cảnh sông nước, con người của thuở ông cha ta còn mang gươm mở cõi. Vì thế, đọc cuốn sách như được tham gia vào chuyến phiêu lưu của cậu bé An với cuộc đời chìm nổi ở vùng sông nước Nam Bộ. “Đất rừng phương Nam” được đánh giá là một trong những cuốn sách hay nhất viết về thiếu nhi của nước ta, được dịch ra nhiều thứ tiếng: Nga, Đức, Tây Ban Nha, Ba Lan, Trung Quốc… Gần 20 năm trước, bộ phim truyền hình “Đất rừng phương Nam” dài 11 tập được chuyển thể từ cuốn sách cũng được khán giả vô cùng yêu mến.

Có một chi tiết mà có thể không nhiều người biết, đó là Đoàn Giỏi viết cuốn sách này theo đơn đặt hàng của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng. Ban đầu, nhà văn chỉ viết hơn 100 trang. Sau khi sách được xuất bản, những lần in sau Đoàn Giỏi tiếp tục sửa chữa, viết thêm. Cho đến năm 1982, nhà văn sửa lần cuối cùng. Từ đó đến nay, độc giả được tiếp cận với bản in “Đất rừng phương Nam” đầy đủ nhất, hoàn chỉnh nhất.

2. Nhà thơ Hữu Thỉnh - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam không giấu được nỗi xúc động khi nhắc đến nhà văn Đoàn Giỏi. Là người có may mắn tiếp xúc với tác giả “Đất rừng phương Nam” nhiều lần, ông Hữu Thỉnh kể lại nhiều kỷ niệm riêng tư nhưng ông cũng không quên khẳng định tài năng, cốt cách của Đoàn Giỏi: “Người ta nói rằng những nhà văn thực sự tài năng là những nhà văn có khả năng bước qua đề tài, thể loại và đơn đặt hàng. Đoàn Giỏi chính là một nhà văn như thế. “Đất rừng phương Nam” làm thay đổi một nhận thức vốn là định kiến trong giới, rằng một tác phẩm viết theo đơn đặt hàng thì bị gò bó, trói buộc cả đề tài và cảm xúc. Nhưng tác phẩm này lại vượt qua những ràng buộc đó, Đoàn Giỏi hoàn toàn tự do với đơn đặt hàng và trở thành một trong những tên tuổi viết cho thiếu nhi hay nhất Việt Nam. “Đất rừng phương Nam” là một tác phẩm viết cho thiếu nhi mà lại làm say lòng cả người lớn, và Đoàn Giỏi là một trong những nhà văn để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong lòng các thế hệ bạn đọc ở nước ta. Ông là ví dụ đẹp đẽ cho câu nói: “Ai yêu tuổi thơ, người đó có cả thế giới”.

Vẫn theo lời nhà thơ Hữu Thỉnh, Đoàn Giỏi coi trọng tác phẩm, quan tâm đến cống hiến cho bạn đọc. Chỉ có tác phẩm chứ không phải đất đai nhà cửa. Vốn xuất thân từ một gia đình giàu có, Đoàn Giỏi hồi nhỏ còn được gọi là Công tử Đoàn, gia đình ông ở tình Tiền Giang đất đai mênh mông. Ông có quyền thừa kể gia sản đó, nhưng ông cũng sẵn sàng từ bỏ. Cuối đời Đoàn Giỏi chỉ sống ở một căn gác hẹp ở NXB Tác Phẩm Mới, khi vào Sài Gòn ông cũng chỉ ở nhà bạn bè…

Chị Thái Hà, con gái nhà văn Đoàn Giỏi đến bây giờ vẫn hàng ngày gìn giữ, nâng niu di sản văn học mà Đoàn Giỏi để lại. Những năm cuối đời, chị là người luôn ở bên cạnh ông. Theo con gái nhà văn, Đoàn Giỏi là người rất yêu thiên nhiên, cỏ cây, và vô cùng yêu quý động vật. Không chỉ quan sát tỉ mỉ, “trong nhà, ông nuôi con mèo và thân thiết với nó đến nỗi chỉ cần thấy ông về đầu phố là nó đã chạy ra và nhảy lên vai ông”. Thậm chí, cuối đời khi nằm trên giường bệnh ở Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM) nhưng ông vẫn viết vào giấy: “Con ơi, về nhớ cho thạch sùng ăn cơm”. Thì ra, hàng ngày ở nhà, Đoàn Giỏi không chỉ quan sát các con vật, ông còn làm bạn với chúng, chăm sóc chúng như đứa con đứa cháu nhỏ của mình. Chi tiết này thêm một lần nữa khẳng định sự tinh tế của Đoàn Giỏi, giúp ông có được những trang viết gần gũi với thiên nhiên, và hết sức sống động.

Nhà văn Đoàn Giỏi mất ngày 2-4-1989 do căn bệnh gan hành hạ, khi đó, ông vẫn đang viết dở cuốn tiểu thuyết “Núi cả cây ngàn” vẫn với những câu chuyện tiêu biểu, thấm đẫm hơi thở vùng sông nước Nam Bộ vừa hoang sơ, vừa rất đỗi phì nhiêu.

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    Nhà văn Đoàn Giỏi với Đất rừng phương Nam

    POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO