Đề xuất thuế thu bảo hiểm xã hội: Chưa có sự đồng thuận

Cần có lựa chọn hợp lý về thu Bảo hiểm xã hội

Đề xuất để cơ quan thuế thu cả bảo hiểm xã hội mà Bộ Tài chính từng đưa vào thời điểm tháng 11 năm ngoái chính thức bị các bộ ngành phản ứng dữ dội. Bộ Tài chính từng có đề xuất, để cơ quan thuế thu các khoản bảo hiểm mang tính chất bắt buộc đối với đơn vị sử dụng lao động nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và đóng bảo hiểm xã hội. Bộ Tài chính cho rằng như vậy sẽ giảm được gánh nặng quản lý; cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và đóng bảo hiểm xã hội (BHXH); cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục hành chính như đơn vị sử dụng lao động chỉ khai và nộp thuế và BHXH tại một cơ quan thay vì hai cơ quan như trước đây. Ngoài ra rút ngắn nhiều thời gian thực hiện thủ tục hành chính cho đơn vị sử dụng lao động như giảm thời gian kê khai thuế và BHXH.

Trước đây, một đơn vị sử dụng lao động phải mất thời gian kê khai thuế cho cơ quan thuế và BHXH cho cơ quan BHXH thì nay, đơn vị sử dụng lao động chỉ cần khai thuế và BHXH trên cùng một tờ khai và nộp cho cơ quan thuế. Bộ Tài chính cho rằng như vậy cải thiện môi trường kinh doanh; giảm thiểu việc thanh tra kiểm tra việc khai và nộp thuế và BXHH của đơn vị sử dụng lao động; minh bạch hoá thủ tục hành chính và tạo ra sự cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp. Bộ Tài chính cũng từng đưa ra 2 giải pháp, thứ nhất là giữ như hiện hành tức là quản lý thuế và thu bảo hiểm xã hội vẫn do hai cơ quan tiến hành. Phương án 2 là cơ quan thuế thực hiện thu các khoản bảo hiểm mang tính chất bắt buộc đối với đơn vị sử dụng lao động. Tính tích cực của phương án trên theo lãnh đạo ngành tài chính là giảm số lượng tờ khai phai nộp cho cơ quan Nhà nước.

Góp ý cho 2 phương án trên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề nghị thực hiện theo phương án 1, tức là giữ nguyên quy định về thu thuế và thu bảo hiểm xã hội là 2 cơ quan độc lập. Các cơ quan này cũng đề nghị ngành tài chính bổ sung kinh nghiệm quốc tế với vấn đề trên. Trong khi đó Bộ Nội vụ, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các đơn vị này cho rằng cần cân nhắc phương án 2 là hợp nhất hai cơ quan. Việc này có thể phát sinh khối lượng công việc nhất định cho cơ quan thuế.

Đặc biệt với Bộ Tư pháp, cơ quan này cho rằng, việc chuyển đổi, sáp nhập sẽ ảnh hưởng lớn đến việc sắp xếp bộ máy của hai cơ quan. Vì vậy, Bộ Tư pháp đề nghị Bộ Tài chính có đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng đối với chính sách trên để đảm bảo tính khả thi trong quá trình tổ chức thực hiện. Mặt khác, bộ này cũng cho rằng, cần làm rõ thu các khoản bảo hiểm xã hội mang tính chất bắt buộc có phải thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Quản lý thuế hay không? Với các cục thuế, báo cáo cũng cho thấy, có tới 17 cục thuế đề nghị chọn giải pháp 1 là giữ nguyên 2 cơ quan độc lập như hiện tại. Lý do được nêu lên là thuế và Bảo hiểm xã hội là 2 khoản thu khác nhau về tính chất, chính sách thu và cơ quan quản lý thu.

Tiếp thu những ý kiến các bộ, ngành, đơn vị, lãnh đạo Bộ Tài chính nêu quan điểm, nội dung trên sẽ được sửa đổi theo hướng: Cơ quan thuế chỉ phối hợp ở mức độ trao đổi, cung cấp thông tin và phối hợp thành lập đoàn kiểm tra, thanh tra chuyên ngành việc chấp hành quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và thuế đối với tổ chức trả thu nhập và cá nhân.