Động cơ bí ẩn đằng sau vụ ám sát Đại sứ Nga tại Thổ Nhĩ Kỳ

Kẻ thủ ác hô vang khẩu hiệu của khủng bố và nhắc tới vấn đề nội chiến Syria. (Nguồn: CNN).

Vào tối hôm 19/12 (giờ địa phương), một sỹ quan cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ bất ngờ nổ súng nhiều phát nhằm vào Đại sứ Nga tại nước này, ông Andrey Karlov, khi vị quan chức này đang có bài phát biểu khai mạc một triển lãm nghệ thuật tại thủ đô Ankara. Kẻ thủ ác còn hô vang khẩu hiệu “Allahu Akbar” (Chúa trời vĩ đại) và thêm rằng: “Đừng quên Aleppo! Đừng quên Syria”.

Vụ ám sát xảy ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đang tan băng, và vào lúc mà cuộc chiến ở Syria đang trong thời điểm bước ngoặt, khi Nga hỗ trợ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad tổ chức chiến dịch tái chiếm nhiều khu vực từ tay phe nổi dậy.

Có 6 người đã bị bắt giữ để thẩm vấn do có liên quan tới vụ ám sát trên, trong đó bao gồm 5 thành viên của gia đình kẻ ám sát và 1 người ở chung căn hộ với gã, theo hãng thông tấn Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu.

Tất cả Đại sứ quán Mỹ và tòa lãnh sự ở Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng cửa trong hôm 20/12 sau khi vụ việc nghiêm trọng xảy ra chỉ vài giờ. Cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ thêm một người đàn ông dùng súng săn bắn lên trời ngay bên ngoài tòa Đại sứ Mỹ ở Ankara, theo Anadolu.

Hãng thông tấn IHA của Thổ Nhĩ Kỳ sau đó tung lên Internet một đoạn video chiếu cảnh một người đàn ông bị còng tay đang được các sỹ quan an ninh dẫn giải tới một xe cảnh sát, trong lúc kẻ này liên tục hô vang: “Tôi thề trước Chúa trời. Đừng đùa với chúng tôi” bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. May mắn không có ai bị thương trong vụ việc này.

Hung thủ ra tay sát hại Đại sứ Nga được phía cảnh sát xác nhận là Mevlut Mert Altintas, cũng thuộc lực lượng an ninh nước này. Gã đã bị tiêu diệt ngay sau khi cảnh sát ập tới trung tâm nghệ thuật Cagdas Sanat Merkezi ở trung tâm thủ đô Ankara, tại một khu vực có cả Đại sứ quán Nga và Mỹ.

Ông Karlov, nhận chức vụ Đại sứ Nga tại Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 2013, đã được mời tới trung tâm nghệ thuật này để phát biểu khai mạc, giới thiệu về các nhiếp ảnh gia Thổ Nhĩ Kỳ tác nghiệp tại vùng nông thôn nước Nga. Kẻ thủ ác Antintas, mặc bộ đồ đen, đã bắn nhiều phát đạn liên tiếp vào đằng sau lưng ông Karlov, sau đó phá hoại các bức ảnh ở bức tường đằng sau, theo nhiếp ảnh gia Burhan Ozbilici của hãng tin AP.

“Allahu Akbar (Chúa trời toàn năng). Đừng quên Aleppo! Đừng quên Syria! Đừng quên Aleppo! Đừng quên Syria” - Antintas liên tục la hét trên một đoạn băng được công bố sau đó - “Chỉ có cái chết mới khiến tôi rời khỏi đây. Bất cứ ai tham gia vào sự đàn áp này đều phải trả giá”.

Hành động khiêu khích

Vụ ám sát ngay lập tức bị lên án kịch liệt bởi giới lãnh đạo Nga và Thổ, gọi đây là một hành động cố ý làm gia tăng căng thẳng mối quan hệ giữa hai nước. Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 20/12 nói rằng vụ ám sát trên là một hành động “khiêu khích rõ ràng” nhằm làm xói mòn tiến trình bình thường hóa quan hệ Nga-Thổ cũng như “tiến trình hòa bình ở Syria” mà Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và nhiều nước khác đang xúc tiến.

“Lời đáp trả duy nhất mà chúng ta nên đưa ra đối với vụ ám sát này là tăng cường cuộc chiến chống khủng bố, và những kẻ tội phạm sẽ cảm thấy sức nóng” - Tổng thống Putin nói trên truyền hình trực tiếp hôm 20/12.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng bày tỏ thái độ tương tự, nói rằng “chính phủ Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không mắc bẫy từ hành động khiêu khích đó”. Giới chức từ Nga và Thổ cùng Iran đã tổ chức một cuộc gặp trong ngày để thảo luận về các vấn đề ở Syria tại Moscow.

Cùng ngày, một đội điều tra hùng hậu gồm 18 thành viên đến từ các cơ quan đặc nhiệm của Nga đã tới Thổ Nhĩ Kỳ để tham gia cuộc điều tra về vụ ám sát, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với hãng tin Tass.

“Điều quan trọng là phải tìm hiểu xem ai đứng đằng sau tội ác này” - Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói - “Chúng tôi tin rằng mục đích chính của những kẻ đứng đằng sau hành động man rợ này là làm xói mòn tiến trình bình thường hóa quan hệ Nga-Thổ, phần lớn là nhằm cản trở cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố ở Syria. Nhưng âm mưu đó sẽ thất bại”.

Vụ ám sát trên là diễn biến mới nhất trong số hàng loạt vụ tấn công mà Thổ Nhĩ Kỳ phải hứng chịu trong năm nay.

Mối quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã xuống tới mức thấp kỷ lục sau khi lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay chiến đấu của Nga tại khu vực gần biên giới Syria hồi tháng 11/2015. Sau đó Nga đã áp đặt lệnh trừng phạt với Ankara về sự việc này, gây ảnh hưởng tới các mặt hàng xuất khẩu và ngành công nghiệp du lịch của họ.

Mối quan hệ hai nước bắt đầu tan băng từ tháng 6/2016, khi ông Erdogan viết một bức thư bày tỏ “lòng thương tiếc” tới gia đình của phi công Nga bị thiệt mạng. Khi ông Erdogan đối mặt với cuộc đảo chính hồi tháng 7 vừa qua, Tổng thống Putin là một trong số những lãnh đạo thế giới đầu tiên gọi điện để đề nghị hỗ trợ.