Đường sắt Việt Nam – Con tàu ‘chở' đầy sai phạm

Ảnh minh họa.

Đó là hai trong rất nhiều sai phạm mà Thanh tra Chính phủ chỉ ra trong việc chấp hành quy định của pháp luật về quảnlý, sử dụng vốn, tài sản tại Tổng Công ty ĐSVN.

Về việc quản lý ngoại tệ tại Tổng Công ty ĐSVN, Thanh tra Chính phủ (TTCP) chỉ rõ, hàng năm ĐSVN đã đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ kế toán nhưng khi trả nợ vay không sử dụng tỷ giá ngoại tệ đánh giá lại cuối kỳ để tính chênh lệch tỷ giá và hạch toán vào chi phí tài chính mà sử dụng tỷ giá gốc (ngày nhận nợ).

Việc sử dụng tỷ giá gốc để tính chênh lệch tỷ giá khi trả nợ đã phát sinh tăng chi phí tài chính không đúng là 74.744 triệu đồng (trong đó: năm 2010 là 16.402 triệu đồng, năm 2011 là 16.025 triệu đồng, năm 2012 là 20.809 triệu đồng, năm 2013 là 21.508 triệu đồng).

Chưa kể đến cuối các kỳ kế toán, ĐSVN không đánh giá lại số dư nợ vay ngoại tệ hoặc đánh giá lại nhưng áp dụng mức chênh lệch sai so với tỷ giá Ngân hàng Nhà nước công bố thời điểm 31/12 hàng năm dẫn đến số dư nợ vay phản ánh bằng đồng Việt Nam thiếu.

Ở lĩnh vực quản lý nguồn vốn Chính phủ cấp mua ray dự phòng, ĐSVN sai phạm nhiều hơn.

Cụ thểcu, ĐSVN (trước đây là Liên hiệp Đường sắt Việt Nam), năm 2001 được Chính phủ cấp vốn 60 tỷ đồng để nhập khẩu ray chuyên dùng, dự phòng cho các nhu câu phát sinh đột xuât và sửa chữa, nâng cấp cơ sở hạ tầng đường sắt hàng năm.

ĐSVN đã thực hiện nhập khẩu 37.742 tấn ray, giá trị nhập khẩu là 317.517 triệu đồng. Tuy nhiên, ĐSVN chỉ tổ chức mời thầu, xét thầu 2 lần mua ray, khối lượng 15.000 tấn, giá trị 98.229 triệu đồng; các lần còn lại ĐSVN giao nhiệm vụ cho 3 công ty thành viên (là các công ty cổ phần) tổ chức đấu thầu, chào hàng cạnh tranh, chỉ định nhà cung cấp và đàm phán giá, khối lượng 22.742 tấn, giá trị 212. 608 triệu đồng.

Theo khẳng định của TTCP, việc tổ chức đấu thầu, chào hàng cạnh tranh, chỉ định nhà cung cấp và đàm phán giá như nêu trên sai với quy định tại Khoản 1 Điều 8 Luật Doanh nghiệp và Khoản 2, Điều 147 của Luật Doanh nghiệp quy định. Các đợt nhập khẩu ray, ĐSVN phê duyệt các chi phí giá thành nhập khẩu và giá bán cho các công ty quản lý đường sắt mua để đưa vào các công trình duy tu, bảo trì, sửa chữa nâng cấp đường sắt thanh toán bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước.

TTCP chỉ rõ, việc ĐSVN phê duyệt giá bán, giá mua ray (giai đoạn này) là sai thẩm quyền; chỉ định số lượng, địa chỉ cung cấp và giá cho các công ty quản lý đường sắt thực hiện mua là sai quy định.

TTCP tiếp tục chỉ ra từ năm 2005, ĐSVN thu hồi nguồn vốn Ngân sách nhà nước cấp để nhập khẩu ray dự phòng từ 3 công ty thành viên về ĐSVN trực tiếp quản lý, sau đó cho các công ty cổ phần (mà ĐSVN giao nhiệm vụ nhập khẩu) vay để nhập khẩu ray, ĐSVN thu lãi nhưng lại phê duyệt chi phí vay vốn và một số khoản chi phí khác không đủ căn cứ, không đúng quy định vào giá thành ray nhập khẩu và giá bán ray các đợt từ 2005 đến 2011, số tiền 11.099 triệu đồng, làm tăng tương ứng giá bán ray cho công tác duy tu, bảo trì, sửa chữa, nâng cấp đường sắt, dẫn đến thất thoát do vốn ngân sách phải thanh toán cho khoản phê duyệt giá ray không đúng chế độ nêu trên số tiền 11.099 triệu đồng.

Sai phạm của ĐSVN tiếp tục được chỉ ra, tại Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp của ĐSVN.

Cụ thể đến thời điểm 31/12/2013, số dư Quỹ còn là 314 triệu đồng (thu 53.511 triệu đồng, chi 53.197 triệu đồng).

Việc sử dụng quỹ này, theo Quyết định số 76/2003/QĐ-BTC ngày 28/5/2003 vàQuyết'định số 09/2008/QD-BTC ngày 31/01/2008 của Bộ Tài chính thì: “Đối tượng được Quỹ hỗ trợ vốn đầu tư là các doanh nghiệp thuộc đoi tượng nhà nước cần thiết duy trì 100% vốn, có phương án đầu tư được cơ quan cỏ thẩm quyền phê duyệt” hoặc “...Điều chuyển về Tổng công ty Đầu tư và Kỉnh doanh vốn nhà nước theo quỵết định của Thủ tướng Chính phủ; Bổ sung vốn điều lệ cho các Tập đoàn, Tong công ty nhà nước, Công ty mẹ theo phê duyệt của Thủ tướng Chỉnh phủ; Đầu tư cho các dự án quan trọng theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ”.

“Tuy nhiên, giai đoạn từ năm 2008 đến 31/12/2013, ĐSVN đã sử dụng Quỹ để đầu tư đổi mới công nghệ 25.684 triệu đồng, bổ sung duy trì đủ tỷ trọng vốn tại các công ty cổ phần 16.058 hiệu đồng là những đối tượng” – TTCP chỉ rõ.