EU chuẩn bị thông qua Thỏa thuận Brexit mới

Thủ tướng Anh và Chủ tịch Ủy ban châu Âu trước Hội nghị thượng đỉnh ở Brussels. (Nguồn: AFP).

Tại một Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt tổ chức tại Brussels, Bỉ suýt bị làm hỏng bởi tranh cãi về vấn đề Gibraltar, giới lãnh đạo 27 nước thành viên EU đã tụ họp để ký kết thỏa thuận. Được hình thành sau 17 tháng đàm phán khó khăn, Thỏa thuận Brexit sẽ bao phủ các vấn đề về tài chính, quyền công dân, Bắc Ireland và giai đoạn chuyển tiếp, và đưa ra hy vọng cho quan hệ giữa EU và Anh hậu Brexit.

Tuy nhiên, đây chưa phải giai đoạn cuối cùng, bởi Hạ viện Anh cần phải thông qua thỏa thuận này trước khi Brexit chính thức diễn ra vào ngày 29/3/2019 - trong khi rất nhiều nghị sỹ ở viện này đã cảnh báo rằng họ sẽ bác bỏ nó. Cho đến lúc thỏa thuận chính thức được thông qua, tất cả các bên vẫn phải bàn về khả năng Anh rời khỏi EU mà không đạt được thỏa thuận nào.

“Giảm rủi ro”

Chủ tịch Hội đồng EU Donald Tusk - người luôn nói rằng ông mong muốn Anh ở lại EU - nói trước thềm kỳ Hội nghị thượng đỉnh rằng “không ai có lý do để vui mừng” khi Brexit xảy ra. Nhưng ông nói rằng các điều khoản thỏa thuận đã được nhất trí sẽ “giúp giảm bớt rủi ro và tổn thất”, đồng thời khuyến khích giới lãnh đạo EU ký kết Thỏa thuận này.

Trong khi đó, những chính trị gia có tư tưởng hoài nghi châu Âu trong đảng Bảo thủ của bà May và đồng minh Bắc Ireland của họ đã cảnh báo rằng họ sẽ không ủng hộ Thỏa thuận này trong cuộc bỏ phiếu dự kiến tổ chức tháng tới.

Để xoa dịu làn sóng phản đối, trong một “bức thư gửi tới toàn quốc”, Thủ tướng May nói rằng Thỏa thuận Brexit mới sẽ giúp đất nước có được một “tương lai tươi sáng hơn”. Anh đến nay vẫn chia rẽ xung quanh việc có nên rời khỏi EU hay không, nhưng Thủ tướng May khẳng định rằng Brexit sẽ là “một thời khắc mới mẻ và hòa giải”.

“Để làm được điều đó, chúng ta cần phải tiếp tục tiến trình Brexit, bằng cách ủng hộ Thỏa thuận mới”- Thủ tướng May nói.

Vấn đề Gibraltar được giải quyết

Thủ tướng Anh đã đến với Hội nghị thượng đỉnh lần này để tham gia vòng đàm phán cuối cùng với ông Tusk và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker. Nhưng vòng đàm phán này trước đó được dự đoán là sẽ không diễn ra suôn sẻ và có khả năng bị hủy bỏ do tranh chấp vùng lãnh thổ Gibraltar giữa Anh và Tây Ban Nha.

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez từng đe dọa sẽ bác bỏ thỏa thuận Brexit mới, trừ khi đất nước ông có quyền phủ quyết những thay đổi hiện trạng với Gibraltar trong tương lai.

Bất đồng này đã được giải quyết sau khi Anh cam kết sẽ tiếp tục các vòng đàm phán song phương với chính quyền Madrid sau Brexit, liên quan tới vấn đề Gibraltar.

Thủ tướng Sanchez cho hay, các vòng thảo luận trong tương lai sẽ bao gồm cả vấn đề “đồng chủ quyền” đối với Gibraltar, một đề xuất mà người dân Tây Ban Nha từng cực lực phản đối trong một cuộc trưng cầu dân ý tổ chức năm 2002. Về phần mình, bà May nhanh chóng sửa lại phát ngôn của người đồng cấp Tây Ban Nha, nói rằng: “Quan điểm của Anh về vấn đề chủ quyền với Gibraltar không thay đôi và sẽ không thay đổi”.

Xét về mặt pháp lý, việc Tây Ban Nha phủ quyết thỏa thuận Brexit mới cũng không thể ngăn được tiến trình này. Tuy nhiên, bất đồng trên lại cho thấy sự chia rẽ đáng xấu hổ trong giới lãnh đạo EU, những người đã thể hiện sự đoàn kết chưa từng thấy trong các vòng đàm phán về Brexit.

Hiện nay, các nghị sỹ trong nước Anh lo ngại nhất là về một thỏa thuận trong Brexit, trong đó mở cửa biên giới giữa Bắc Ireland và Ireland. Trong khi đó, giới chức EU lại lo ngại về quyền đánh bắt cá và các quy định thương mại mà Anh cần phải tuân thủ để được tiếp cận thị trường đơn của khối này.

Reuters dẫn một nguồn tin ngoại giao cho hay, Hội nghị thượng đỉnh EU tổ chức hôm cuối tuần qua đã giải quyết được các mối quan ngại này, tuy nhiên không công bố chi tiết về chúng.