Bãi bỏ đóng góp tự nguyện

Quyết định 51 nói trên quy định về thu, sử dụng các khoản thu khác trong các cơ sở giáo dục phổ thông công lập của thành phố, trừ các cơ sở giáo dục công lập chất lượng cao.

Trong đó, Điều 11 quy định việc thu chi khoản đóng góp tự nguyện để sửa chữa nhỏ hoặc mua sắm trang thiết bị của nhà trường. Theo đó, khi ngân sách và khoản thu học phí chưa đáp ứng hết nhu cầu sửa chữa nhỏ, mua sắm trang thiết bị, các trường được huy động đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân và phụ huynh học sinh. Nguyên tắc thu là “không ép buộc hay bình quân hóa mức đóng góp đối với phụ huynh học sinh”.

Bên đóng góp cũng không được gắn bất kỳ điều kiện ràng buộc nào về đặc quyền, đặc lợi trong việc thụ hưởng dịch vụ giáo dục, hoặc quyền khai thác lợi ích kinh tế phát sinh từ tài sản, kinh phí góp cho nhà trường. Để được vận động, thu khoản đóng góp tự nguyện, nhà trường cần có sự thống nhất của Ban giám hiệu, Hội đồng trường, Ban đại diện cha mẹ học sinh và sự đồng ý của cơ quan cấp trên quản lý trực tiếp. Sau khi hoàn thành, trường phải niêm yết công khai báo cáo quyết toán số kinh phí đã huy động. Khoản thu này phải đưa vào sổ sách kế toán và thanh quyết toán theo quy định. Các tài sản được mua sắm, sửa chữa phải hạch toán, tăng tài sản và sử dụng trong nhà trường.

Việc bãi bỏ Điều 11 này được kỳ vọng nhằm khắc phục tình trạng lạm thu, dưới danh xưng khoản thu tự nguyện.

Ngoài việc bãi bỏ Điều 11, UBND TP nêu rõ các nội dung khác của Quy định kèm theo Quyết định số 51/2013/QĐ-UBND như thu, chi phục vụ bán trú, học 2 buổi/ngày, học phẩm, nước uống; dạy thêm, học thêm, quà tặng, đồng phục trong nhà trường... giữ nguyên giá trị pháp lý.

Thực tế những năm qua, các khoản đóng góp tự nguyện để sửa chữa hoặc mua sắm trang thiết bị gây không ít bức xúc cho phụ huynh khi một số trường “lợi dụng” để lạm thu. Đầu năm học 2017-2018, Sở GD&ĐT Hà Nội đã phát hiện và xử lý gần 20 trường có những khoản thu không đúng quy định.

Cũng dịp đầu năm học 2017- 2018, qua kiểm tra nóng các điểm lạm thu (tại 4 tỉnh Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An, Hà Tĩnh) từ phản ánh của dư luận, Thanh tra Bộ GD&ĐT phát hiện học sinh “cõng” trên 30 loại khoản thu tự nguyện khác nhau được các trường đặt ra. Cụ thể, học sinh chỉ phải đóng góp bắt buộc duy nhất một khoản là học phí, cộng thêm tiền bảo hiểm y tế (là khoản trường thu hộ), nhưng phải cõng thêm trên 30 loại khoản góp tự nguyện khác nhau.

Qua thanh tra cho thấy, danh nghĩa là các khoản thu tự nguyện nhưng các nhà trường đã tự đứng ra tổ chức thu và áp một mức chung là sai quy định. Thanh tra Bộ GD&ĐT đã yêu cầu các trường phải trả lại những khoản thu sai cho phụ huynh.

Cho đến thời điểm này, đã có không ít cá nhân đứng đầu các cơ sở giáo dục trong cả nước bị xử lý do lạm quyền để lạm thu. Nhưng nếu chỉ giải quyết ở một phía, e là chưa đủ. Tại Hà Nội, nhiều phụ huynh cho hay hiện có những gia đình do có điều kiện hơn mọi người một chút luôn cố đóng góp với mức cao để thày cô đặc biệt “quan tâm” hơn đến con mình, thậm chí mua quà để nhờ các cô thưởng cho con. Vô hình chung tạo nên một cuộc đua ngầm giữa các phụ huynh, gia đình nào không có điều kiện đành ngậm ngùi nhìn con mình bị… ghẻ lạnh. Như vậy, cần phải giải quyết triệt để tư tưởng “tự nguyện” thái quá từ phía phụ huynh học sinh.

Thực hiện chỉ đạo của bộ GD&ĐT, năm học 2017- 2018, Hà Nội cũng là một trong những địa phương công bố đường dây nóng chống “lạm thu” trong trường học sớm nhất trong cả nước. Song theo phản ánh từ phía phụ huynh, hiện vẫn có những khoản thu không tự nguyện… không được, như: đóng 50.000/tháng để học môn “Kỹ năng sống “ (với học sinh lớp 1)- cho dù các cháu đã phải bắt buộc phải học cả ngày và đã phải đóng tiền học 2 buổi/ngày ở mục riêng. Có phụ huynh ngán ngẩm: Mang tiếng là tự nguyện thôi chứ thực ra không đóng thì không ổn, chẳng nhẽ cả lớp đóng còn con mình thì không đóng. Đến giờ học kỹ năng, các bạn học chẳng lẽ đành lòng nhìn con mình tha thẩn ngoài sân trường…

Mong là việc bỏ các khoản thu tự nguyện, ngay từ học kỳ II năm học 2017 – 2018 sẽ được thực hiện triệt để hơn - bắt đầu tại Hà Nội. Người dân mong muốn những đường dây nóng phản ánh lạm thu trong trường học, tại Thủ đô và nhiều địa phương khác phải thực sự có phản hồi nóng, chứ không phải lập ra cho có.