Có tiếp tục kỳ thi '2 trong 1'?

Thí sinh sau kì thi.

Vẫn duy trì kỳ thi THPT quốc gia

Báo cáo kết quả khảo sát về kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 của Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội cho rằng, kỳ thi THPT quốc gia đang đặt ra nhiều vấn đề, cần được tiếp tục nghiên cứu và chỉnh sửa. Cụ thể:

Việc gộp 2 kỳ thi (thi THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ) thành kỳ thi THPT quốc gia là một chủ trương lớn, cần tổng kết, luật hóa để có căn cứ pháp lý rõ ràng vì Luật Giáo dục hiện hành chỉ quy định về kỳ thi THPT để xét tốt nghiệp THPT. Chủ trương tổ chức kỳ thi THPT quốc gia với 2 mục tiêu vẫn chưa được khẳng định, gây khó khăn cho khâu xây dựng đề thi chuẩn hóa, trực tiếp ảnh hưởng tới chất lượng kỳ thi.

Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, việc xét công nhận tốt nghiệp THPT vừa qua, điểm học bạ gần như “phao cứu sinh” để nâng cao tỷ lệ tốt nghiệp đối với thí sinh. Tuy nhiên, từng bước, Bộ sẽ phải tiến tới giảm tỷ lệ điểm học bạ để làm sao ý nghĩa của kỳ thi phải thực sự trở về đúng bản chất, thực chất.

Ông Nhạ cũng cho rằng, đề thi năm 2018 chưa thật sự phù hợp với kỳ thi THPT quốc gia, trong đó, có một số câu hỏi thi khó hơn đề thi các năm trước, đặc biệt khó so với yêu cầu của thi để xét công nhận tốt nghiệp THPT. Bộ sẽ tiếp tục hoàn chỉnh, tăng cường câu hỏi chuẩn hoá, sát với chuẩn kiến thức THPT.

Vì thế trong thời gian tới, kỳ thi sẽ không phục vụ 2 mục đích (vừa xét công nhận tốt nghiệp THPT và xét tuyển ĐH, CĐ như cách đã làm 4 năm qua), mà chỉ phục vụ mục đích tốt nghiệp THPT.

Bộ sẽ cải tiến theo hướng đây là kỳ thi THPT quốc gia, do đó nội dung, mức độ, yêu cầu đạt được phải gắn với THPT quốc gia, miễn là phải phản ánh thực chất, minh bạch công khai. Còn các trường ĐH, CĐ sử dụng kết quả thi là việc của các trường.

Bộ trưởng thừa nhận, việc giao kỳ thi cho các địa phương tổ chức khiến bệnh thành tích còn kéo dài, tốt nghiệp gần như 100%. Ông Nhạ cho hay: Tới đây, Bộ sẽ cải tiến kỳ thi tốt hơn nhưng vẫn bảo lưu quan điểm cần duy trì kỳ thi quốc gia. Việc giữ được kỳ thi này thì chất lượng dạy học phổ thông sẽ tốt lên, do tâm lý chung là không thi thì không học.

Thi trắc nghiệm: Cần ngân hàng câu hỏi đáp ứng đủ

Theo đánh giá của Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội: Phương thức thi trắc nghiệm khách quan có nhiều ưu điểm nhưng khó đánh giá năng lực tư duy suy luận, khái quát và sáng tạo của học sinh, chứa đựng yếu tố may rủi nên cần nghiên cứu khi áp dụng với một số môn học, nhất là môn toán trong điều kiện việc biên soạn đề chưa đáp ứng chuẩn mực chung. Chất lượng đề thi trắc nghiệm khách quan khó đảm bảo, khi ngân hàng câu hỏi đề thi chủ yếu dựa trên nguồn cung cấp hệ thống đề mẫu từ các địa phương, chưa đảm bảo cả về chất lượng và số lượng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đánh giá, nhờ hình thức thi trắc nghiệm mà số thí sinh đăng ký thi các môn khoa học xã hội tăng lên rất cao. Đó là một điểm tốt thể hiện tính toàn diện, chứ không phải học tủ, học lệch.

Về thi trắc nghiệm môn Toán và các bài thi tổ hợp, đại diện Bộ GDĐT cho rằng, đây là bước đi hợp lý trong lộ trình khoa học từ đổi mới cách thức tổ chức kỳ thi đến đổi mới phương thức thi nhằm đạt được mục tiêu đổi mới thi và tuyển sinh của Nghị quyết 29.

Việc thi theo bài và áp dụng hình thức thi trắc nghiệm với 4/5 bài thi (mỗi thí sinh trong cùng một phòng thi có mã đề thi riêng; kết quả làm bài của thí sinh được chấm bằng máy quét) vừa là hàng rào kỹ thuật đảm bảo ngăn ngừa các tiêu cực có thể xảy ra trong quá trình coi thi, chấm thi lại vừa là một giải pháp quan trọng thực hiện mục tiêu đánh giá toàn diện kết quả học tập của học sinh phổ thông theo tinh thần “học gì thi nấy”.

Bộ GDĐT đánh giá, mỗi hình thức thi đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Một trong những hạn chế của đề thi tự luận là không thể phủ rộng phạm vi kiến thức, kỹ năng, từ đó xuất hiện xu hướng “dạy tủ”, “học tủ”, giáo viên cắt xén chương trình đối với các nội dung bị cho là ít quan trọng, ít được đưa vào đề thi.

Đây cũng là một trong các nguyên nhân dẫn đến dạy thêm, học thêm; “dạy tủ”, “học tủ”. Ngược lại, hình thức thi trắc nghiệm cho phép đánh giá phạm vi rộng nội dung kiến thức, kỹ năng; hạn chế được tiêu cực trong coi thi, chấm thi. Tuy nhiên, hình thức thi này đòi hỏi phải có ngân hàng câu hỏi thi đủ lớn.

Về kỳ thi THPT quốc gia những năm tới, Bộ GDĐT xác định việc tổ chức các bài thi được giữ ổn định như năm 2017. Từ năm 2021 trở đi, các bài thi, môn thi được thiết kế từng bước phù hợp với lộ trình triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới. Nếu điều kiện cho phép, có thể thí điểm tổ chức cho thí sinh làm bài thi trên máy tính.

Cùng với việc hoàn thiện kỳ thi THPT quốc gia, Bộ GDĐT sẽ xây dựng và công bố định hướng đổi mới thi, xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ phù hợp với chương trình SGK phổ thông mới theo hướng tăng cường phân cấp cho các địa phương và tăng quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục ĐH trong tuyển sinh.