Gỡ 'thẻ vàng' cách nào?

Lê Phương 03/12/2019 08:00

Đã tròn 2 năm kể từ khi Ủy ban châu Âu (EC) “rút thẻ vàng”đối với hoạt động khai thác thủy sản của Việt Nam (gọi tắt là “thẻ vàng” IUU), các bộ, ngành và UBND 28 tỉnh, thành phố ven biển đã tập trung chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc các khuyến nghị của EC.

Trong đợt làm việc mới đây, Đoàn kiểm tra châu Âu đã đánh giá tích cực về những kết quả mà Việt Nam đạt được. Tuy vậy, EC đề nghị Việt Nam cần quyết liệt hơn nữa trong việc triển khai các giải pháp hiệu quả để chống tàu thuyền của ngư dân khai thác hải sản trái phép, chìa khóa để gỡ “thẻ vàng” IUU.

Để khắc phục “thẻ vàng” IUU, hướng tới phát triển nghề cá bền vững, theo ông Phạm Anh Tuấn- Phó Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam, việc EU cảnh báo “thẻ vàng” nghĩa là chúng ta chưa thực hiện tốt, vi phạm một số quy định về chống đánh bắt cá bất hợp pháp, đánh bắt không khai báo, không truy xuất được nguồn gốc rõ ràng và không tuân theo các quy định cụ thể. Vì thế, “thẻ vàng” như một dấu hiệu cảnh báo nếu chúng ta không thay đổi thì sẽ dẫn đến “thẻ đỏ”.

Cũng theo ông Tuấn, trong 2 năm qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực khắc phục “thẻ vàng“ IUU. Điển hình là trong công tác tuyên truyền về IUU, làm gì để tuân thủ khuyến nghị của EC trên các phương tiện thông tin truyền thông và trong đào tạo nghề cá. Thêm vào đó, hệ thống luật pháp, quy định quản lý có sự thay đổi lớn thể hiện ở Luật Thủy sản hướng đến nghề cá bền vững, khắc phục IUU. Hơn nữa, tại các địa phương cũng ghi nhận nỗ lực của các bộ, ngành quản lý, giảm thiểu tàu cá vi phạm tại các vùng biển nước ngoài, nỗ lực trong chứng nhận nguồn gốc khai thác thủy sản.

Được biết, tại các địa phương, việc chứng nhận sản phẩm khai thác đã được thực hiện tốt hơn; các cảng cá đã có bộ phận trực tiếp xuống giám sát, quản lý khai thác; số lượng tàu thuyền được lắp thiết bị hành trình đang tăng lên. Cho đến thời điểm này, đã có khoảng 75% số tàu trên 24m lắp thiết bị hành trình (hơn 2.000 chiếc) và 25% số tàu từ 15-24m lắp thiết bị. Đây là nỗ lực lớn từ phía các địa phương.

Nhìn từ các quốc gia đã thành công trong việc gỡ “thẻ vàng” IUU như Philippines, Thái Lan hay Hàn Quốc..., theo ông Tuấn, ngành thủy sản Việt Nam cần rút ra kinh nghiệm. Theo đó, bài học trước tiên được rút ra là phải bám sát vào kiến nghị của EC để thay đổi. Tiếp nhận, chuyển đổi từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm cũng cần lộ trình. Cuối cùng là cách làm việc với EU về khắc phục “thẻ vàng”. Chúng ta cần làm rõ với EU rằng để khắc phục không phải chỉ trong một sớm một chiều mà cần có lộ trình cụ thể, hướng tới phát triển bền vững.

Ngoài ra, việc chứng nhận nguồn gốc khai thác hiện còn nhiều khó khăn như số lượng tàu cá rất nhiều; đối tượng khai thác, thành phần ngoài trong cùng một mẻ lưới, một chuyến tàu là rất nhiều do Việt Nam là nước nhiệt đới, khác với các nước ôn đới thì đối tượng đơn loài hơn, do đó việc ghi nhật ký cũng khó cho ngư dân, thậm chí như dân còn chưa có thói quen ghi nhật ký khai thác. Để chứng nhận khai thác tốt đòi hỏi các tàu phải được giám sát, có thiết bị giám sát đầu cuối gắn trên tàu mà hiện tại ngư dân đang phải đầu tư; hệ thống giám sát tàu cũng cần đầu tư xây dựng; các cảng cá phải đầu tư đồng bộ vì nếu không tàu cũng không có chỗ để vào xác nhận.

Giải pháp cho những vấn đề trên, theo ông Tuấn, cần phải thay đổi nhận thức của ngư dân, sổ nhật ký cần cải tiến để tiện ích và dễ nhớ hơn, hệ thống giám sát tàu phải được xây dựng và cảng phải được đầu tư. Trước hết, chúng ta cần tập trung làm chứng nhận khai thác cho các đội tàu, sản phẩm liên quan trực tiếp tới xuất khẩu.

Có thể nói việc thoát “thẻ vàng” là ưu tiên trước mắt, nhưng để phát triển ngành thủy sản một cách bền vững thì cần có phương án khai thác phải đảm bảo nguồn lợi bền vững, muốn vậy thì sản lượng khai thác phải phù hợp với thời gian tái tạo và nguồn lợi. Do đó, cần đánh giá nguồn lợi thủy sản một cách thường xuyên để xác định sản lượng được phép khai thác và thực hiện tốt các khuyến nghị của EC.

“Chúng ta hướng đến phát triển bền vững không phải tất cả là vì chiếc “thẻ vàng” của EC đang cần gỡ bỏ này, nhưng chính những khuyến nghị của EC cũng đang hướng đến bền vững. Thêm nữa, chúng ta phải kiểm soát, giám sát tốt hệ thống tàu thuyền. Song song với khai thác, công tác bảo tồn và khôi phục nguồn lợi là hết sức quan trọng; hạ tầng nghề cá cần được đầu tư đúng mức, nhiều hạng mục thuộc về đầu tư công như cảng cá, khu neo đậu”- ông Tuấn nhấn mạnh.

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    Gỡ 'thẻ vàng' cách nào?

    POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO