Áp lực tỷ suất sinh

Dù tỷ suất sinh thấp nhưng TP HCM vẫn thuộc hàng đầu cả nước về mật độ dân số.

Vấn đề cấp thiết đến độ ngành y tế TP HCM đã thực hiện nhiều chương trình tuyên truyền, vận động, khuyến khích mỗi gia đình sinh đủ hai con. Nhiều sở ngành, cục - chi cục về dân số - kế hoạch hóa gia đình đã tổ chức hội thảo, tọa đàm để tham khảo ý kiến chuyên gia hiến kế giải pháp tháo gỡ về tỷ lệ sinh rất thấp tại thành phố trong mười năm trở lại đây.

Theo số liệu mới nhất vừa được Sở Y tế TP HCM báo cáo, dân số thành phố đang ở mức hơn 8,9 triệu người và thống kê về tỷ suất sinh mới chỉ đạt 1,33 con, được đánh giá là con số báo động về tình trạng mức sinh thấp nhất cả nước. Đáng báo động hơn nữa khi tính từ năm 2000 đến nay cho thấy, tổng tỷ suất sinh của thành phố liên tục giảm (từ 1,76 năm 2000 còn 1,33 ở năm 2018). Trong khi đó, xu hướng khôi phục theo hướng tăng rất ít, năm 2008 (1,63), năm 2013 (1,68). Trên thực tế, số người phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ của TP HCM đến nay đang ở mức rất thấp so với mức sinh thay thế của cả nước là 2,1 con. Hiện đô thị lớn nhất nước đang được xếp trong nhóm 17 tỉnh có mức sinh thấp, khiến tương lai ảm đạm về lượng người trong độ tuổi lao động ngày càng giảm không đáp ứng được nhu cầu phát triển ngày càng cao của thành phố. Bên cạnh đó, TP HCM còn phải đối diện với tình trạng tỷ lệ người cao tuổi ngày càng tăng, điều này càng làm gia tăng tốc độ già hóa dân số tại đô thị này cùng nhiều hệ lụy.

Đối diện với thực trạng trên, giải pháp hiện tại của ngành Y tế TP HCM là nỗ lực tuyên truyền mỗi gia đình sinh đủ hai con để duy trì mức sinh hợp lý mang lại lợi ích cho gia đình và xã hội. Chính quyền thành phố cũng đang chỉ đạo các giải pháp cụ thể trong hoạch định chính sách và tăng cường đầu tư cho công tác dân số trong nỗ lực để kéo tỷ suất sinh tăng lên.

Vấn đề tỷ suất sinh ở mức thấp nhất nước khiến nhiều cấp chính quyền TP HCM lo lắng. Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân trong nhiều cuộc họp với lãnh đạo UBND TP và các Sở ngành cũng đã tha thiết đề nghị và mong phụ nữ thành phố nâng tỷ suất sinh lên. Nhìn ra các nước như Hàn Quốc, Singapore, Nhật Bản, người đứng đầu Đảng bộ TP HCM lo ngại tỷ suất sinh thấp của thành phố đang tương tự các quốc gia trên và nếu kéo dài thì sẽ góp phần vào tình trạng thiếu lao động của cả nước. Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Thiện Nhân cũng từng đề nghị chính quyền TP HCM và ngành Y tế thành phố vẫn cần áp dụng các biện pháp hạn chế gia tăng dân số như triệt sản, nhưng nếu 1 con thì chưa nên triệt sản ngay mà nên chờ đến khi có 2 con, bởi vì nếu một con mà triệt sản thì đến khi muốn sinh cũng không sinh được nữa. Việc sinh đẻ không những vì mình, mà còn vì đất nước, vì thành phố chứ không còn là chuyện riêng. Rất nhiều nước coi việc sinh đẻ là tự do của cá nhân nhưng tự do mà sinh ít quá thì đất nước lại bị thiệt hại.

Các lo ngại cũng một lần nữa được các chuyên gia, nhà nghiên cứu đưa ra cảnh báo, cùng nhiều khuyến nghị tại Hội thảo “Vấn đề mức sinh thấp tại TP HCM: Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp” mới đây, với những góp ý với chính quyền thành phố đông dân nhất nước cần có ngay các giải pháp để tháo gỡ. Các cảnh báo cũng nêu ra các áp lực quản lý đô thị có thể quay trở lại khi quy mô dân số TPHCM lớn, cùng mật độ dân số cao và tiếp tục tăng; mức sinh hiện ở mức rất thấp; mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn có thể diễn ra; di cư vẫn diễn ra với cường độ cao. Nếu không có giải pháp kịp thời, các chuyên gia cũng lo ngại TP HCM sẽ không tận dụng được lợi thế của thời kỳ cơ cấu dân số vàng và thích ứng với già hóa dân số. Trong đó, nhiều ý kiến nêu vấn đề mức sinh thấp đóng vai trò rất quan trọng tác động đến các biến động dân số khác theo chiều hướng không tích cực.

Để giải quyết tình trạng mức sinh thấp và nâng cao chất lượng dân số, thiết nghĩ, chính quyền TP HCM cần sớm có thay đổi về chính sách, như hỗ trợ miễn, giảm chi phí viện phí trong lần sinh con thứ hai đối với các trường hợp có hộ khẩu thường trú tại thành phố; cung cấp các gói ưu tiên hỗ trợ vay, mua hoặc thuê nhà xã hội đối với các cặp vợ chồng đã sinh đủ hai con; tăng cường truyền thông, vận động người dân thành phố sinh đủ hai con. Các nỗ lực chung không những vì sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của TP HCM mà còn vì lợi ích chung của đất nước.