Hà Nội và không gian văn hóa

Không gian phố đi bộ đang trở thành một địa điểm văn hóa công cộng của Thủ đô.

Cha chung không ai khóc...

KTS Phạm Thanh Tùng-Chánh Văn phòng Hội KTS Việt Nam nhận định: Không gian văn hóa của Thủ đô có rất nhiều hạng mục như công viên, đường đi bộ, điểm vui chơi, quảng trường…

Hà Nội đang phát triển về hạ tầng nhưng với không gian công cộng lại rất ít. Đặc biệt thời gian gần đây còn phát sinh những bất cập tại các không gian văn hóa mặt nước.

Cụ thể, ông Tùng dẫn chứng lâu nay chúng ta chưa phát huy tốt và hiệu quả không gian hồ Tây. Thời gian qua hồ Tây đã để ô nhiễm nặng nề, ảnh hưởng đến thủy sinh.

Trước đây, trên hồ Tây cũng đã từng là địa điểm tổ chức những lễ hội đua thuyền… và là điểm đến thu hút du lịch, nghỉ dưỡng của người dân Thủ đô.

Nhưng đợt ô nhiễm vừa qua thực sự báo động về việc xuống cấp của các không gian văn hóa mặt nước. Không những thế, hiện nay nhiều hồ của Hà Nội cũng đang rơi vào thực trạng này chứ không chỉ riêng gì hồ Tây.

Bên cạnh đó, Hà Nội cũng tồn tại những bất cập trong việc khai thác, sử dụng các không gian văn hóa lịch sử. Đơn cử như khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long.

Là một khu vực di tích lịch sử nhưng việc tổ chức các sự kiện văn hóa ở đây gần như thiếu sự chọn lọc kỹ lưỡng, không thể lễ hội nào chúng ta cũng đưa vào tổ chức. Ngoài ra, việc khai thác không gian tại các công viên trên địa bàn Hà Nội đang thiếu sự đầu tư có hiệu quả.

“Thực tế, các địa điểm công viên tại Hà Nội chưa biết cách để thu hút người dân đến thường xuyên. Trong đó, một nguyên nhân rất lớn là công viên của Hà Nội là không an toàn. Nếu việc quản lý không tốt thì đây sẽ trở thành những bãi đáp của tệ nạn xã hội”- ông Tùng cho hay.

Nhìn nhận ở góc độ nghệ thuật, họa sĩ Phạm Huy Thông thẳng thắn cho rằng: không gian văn hóa Thủ đô đang rơi vào tình trạng “cha chung không ai khóc”.

Theo họa sĩ, nguyên nhân là do cả vấn đề trình độ văn hóa và vốn đầu tư. Đơn cử, như tại hồ Gươm trước kia có trưng bày không gian vườn tượng. Nhưng rồi sau một thời gian các bức tượng ở đây cái thì rụng tay, rụng chân, thậm chí có bức còn bị bê đi mất…

Từ đấy, có thể thấy ngay vấn đề an ninh không được tốt, các công trình công cộng ít được quan tâm nên mới dễ dàng xảy ra những mất mát, hỏng hóc. Về không gian văn hóa công cộng, dường như Hà Nội mới dừng lại ở việc cấp kinh phí ban đầu chứ chưa có một nguồn vốn cụ thể để duy trì, đặc biệt là các công trình nghệ thuật ngoài trời.

Hiến kế cho Hà Nội

Theo KTS Ngô Doãn Đức-Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, hiện Hà Nội đang thiếu không gian văn hóa công cộng rõ nhất chính là việc không có nhiều quảng trường để phục vụ cho cộng đồng.

Nguyên nhân là chúng ta không có quy hoạch tổng thể về không gian văn hóa. Khi có biểu diễn hay mít tinh cần một không gian rộng, Hà Nội dường như vô cùng bị động.

Mọi hoạt động được tổ chức chủ yếu vẫn mang tính chất lồng ghép, chắp nối… Ngoài ra, các không gian văn hóa đang bị bị lệch lạc về chức năng và nhiều địa điểm đang bị sử dụng dùng để làm kinh tế, kiếm lợi nhuận.

Hà Nội đang có nhiều nỗ lực để cải thiện không gian văn hóa. Cách đây nhiều năm Hà Nội có con đường gốm sứ - công trình nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long.

Nhưng theo thời gian, hiện công trình đang bị xuống cấp. Mới đây TP Hà Nội đã khai trương thêm tuyến phố đi bộ quanh hồ Gươm, kết nối với những tuyến phố đi bộ trước đó thành không gian phố đo bộ quanh khu phố cổ Hà Nội.

Dẫu vậy với tuyến phố đi bộ vừa đi vào hoạt động, KTS Ngô Doãn Đức cho rằng: việc triển khai là cần thiết, nhưng khâu chuẩn bị cần phải tốt hơn. Bởi nếu không sẽ phát sinh nhiều hệ lụy kéo theo như vấn đề rác thải, sự chèo kéo của người bán hàng ảnh hưởng tới cảnh quan…

Đặc biệt, sắp tới có tuyến đường tàu điện ngầm đi qua hồ Gươm sẽ làm mật độ người dân qua khu vực phố cổ tăng lên rất nhiều. Trước mắt, các tuyến phố đi bộ nên nhanh chóng đưa không gian văn hóa lồng ghép vào nhiều hơn như: ẩm thực, biểu diễn văn hóa nghệ thuật ngoài trời…

Cùng với đó cơ sở hạ tầng như nhà vệ sinh, chỗ đổ rác, trật tự an ninh phải đầu tư tốt thì lúc đó phố đi bộ mới đúng thực sự như tên gọi.