Hai mặt của cá cược

TS Nguyễn Trí Hiếu.

Rất có khả năng một số hình thức cá cược sẽ được hợp thức hóa. Tuy nhiên, TS Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia lĩnh vực tài chính - ngân hàng lại không đồng ý. “Tôi e rằng, khi được cho phép loại hình kinh doanh này, sẽ khó tránh được tình trạng vi phạm, “xé rào”. Lúc đó, tác động về mặt tài chính đến mỗi gia đình là rất lớn, kéo theo hệ lụy đến toàn xã hội”.

PV: Ông đánh giá thế nào về chủ trương được coi là đột phá này?

Ông Nguyễn Trí Hiếu: Hợp pháp hóa kinh doanh cá độ, đua ngựa, đua chó, cá độ bóng đá… hay nói nôm na là “đánh bạc” đúng là lần đầu tiên dự định được chấp nhận ở ta. Trước đây, muốn đánh bạc, cá độ người ta phải đi ra nước ngoài; còn ở trong nước thì phải giấu diếm. Giờ nếu cho phép, tôi cho là sẽ có cả mặt lợi và bất lợi. Về mặt lợi: không ít người do ham mê đỏ đen sẽ tìm cách đi ra nước ngoài để thực hiện các hành vi cá cược, rồi sẽ sinh ra nhiều tệ nạn xã hội, thất thoát nhiều tiền của… Ngay lúc này đây, khi chúng ta đang bàn về vấn đề này, cũng đang có nhiều người kéo sang Campuchia để đánh bạc… Vì thế, nếu hợp pháp hóa, người ta sẽ chơi ngay trong nước, khi đó, nhà nước có thể thu thuế từ nguồn này. Về mặt bất lợi, sự cho phép này (nếu có) sẽ thúc đẩy máu mê cờ bạc vốn đã ăn sâu vào trong nhiều người, từ đó ảnh hưởng lớn đến an sinh xã hội. Những rủi ro, những ẩn họa từ việc máu mê cờ bạc, đỏ đen xảy ra đối với các gia đình là điều khó tránh. Bởi vậy, nhà quản lý cần phải cân nhắc rất kỹ khi đưa ra quyết định cho phép được tự do kinh doanh cá cược, với những điều khoản cụ thể kèm theo.

Theo dự thảo Nghị định, mức đặt cược tối thiểu là 10.000 đồng và tối đa là 1.000.000 đồng. Có ý kiến cho rằng, mức đặt cược này quá thấp và thà không đưa ra còn hơn. Ý kiến của ông?

- Tôi cho việc đặt mức giới hạn cá độ là rất cần thiết, để tránh việc hơn thua quá lớn, ảnh hưởng đến tài chính của gia đình cá nhân họ nói riêng và ảnh hưởng đến nền kinh tế nói chung. Mức đặt như vậy là hợp lý, để kiềm chế độ ham mê của con người. Đó còn chưa kể, khi quá “khát”, người ta đổ tiền vào các vụ cá cược, mâu thuẫn gia đình sẽ nảy sinh, nhiều gia đình tan cửa nát nhà chỉ vì cờ bạc, đỏ đen. Tuy nhiên, đã đưa ra mức đặt cược thì song song với đó cần phải đưa ra những chế tài, quy định rõ ràng: nếu vi phạm, vượt quá số tiền đặt cược cho phép, thì sẽ phải xử lý thế nào, chế tài phải mạnh tay để có đủ sức răn đe. Nhẹ thì có thể phạt hành chính, nặng thì cần phải xử lý hình sự.

Đã từng sống nhiều năm ở Mỹ, và đây là đất nước phát triển mạnh về những loại hình kinh doanh theo hình thức cá cược, đỏ đen này; theo ông, nếu cho phép kinh doanh cá cược, đua ngựa, đua chó, Việt Nam có nên học hỏi kinh nghiệm của Mỹ hay không?

- Mỹ là xã hội phát triển, đất nước của họ đã cho phép kinh doanh cá cược từ rất lâu rồi. Và họ cũng có nhiều hình thức vui chơi giải trí để người dân của họ có thể lựa chọn. Tuy nhiên, ở Mỹ họ cũng quy định rất rõ ràng, những nơi nào xây dựng trung tâm casino thì người dân tại địa phương đó không được phép vào chơi, chỉ những người nơi khác mới được tham gia. Họ làm như thế để tránh những hệ luỵ về mặt xã hội, kinh tế có thể xảy ra đối với địa phương đó. Và như vậy, trật tự xã hội vẫn được đảm bảo. Hay nói khác đi, khi cho phép kinh doanh cờ bạc, đỏ đen, người Mỹ cũng đã lường trước được những tiêu cực có thể xảy ra và đã có những biện pháp để ngăn chặn. Tôi cho rằng, Việt Nam cũng cần phải học hỏi những kinh nghiệm của các nước đã triển khai loại hình kinh doanh này để có thể thực hiện được tốt hơn.

(Đồ họa: Dũng Choai).

Đã rậm rịch triển khai loại hình kinh doanh này cách đây khá lâu, song tại sao đến tận bây giờ vẫn chỉ ở giai đoạn dự thảo? Phải chăng, không dễ để hợp pháp hóa loại hình kinh doanh này?

- Đây là một loại hình kinh doanh ẩn chứa nhiều rủi ro, tiêu cực, những ảnh hưởng về mặt xã hội là hoàn toàn có thể nhìn thấy trước. Trong quá khứ, đã có nhiều vụ việc, nhiều hộ gia đình mất vợ mất chồng vì cá cược, nhiều người trở thành vô gia cư vì quá ham mê cá độ... Rõ ràng đây là loại hình kinh doanh rất phức tạp. Bởi thế, ngay cả khi quyết định cho phép kinh doanh, nhà quản lý cũng phải cân nhắc thật kỹ những hệ lụy về mặt xã hội có thể xảy ra. Chúng ta sẽ phải lường hết mọi vấn đề liên quan đến an sinh xã hội. Cho nên, tôi vẫn luôn nghĩ là, có thể khi mở ra loại hình này, cái được là không bị “chảy máu” ngoại tệ, thu thêm được cho ngân sách, song đổi lại là phải lường trước một cách cẩn trọng những tác động xấu về mặt xã hội. Đây là loại hình kinh doanh lộ rõ tính hai mặt tốt và xấu, cho nên phải hết sức cẩn trọng khi thực thi. Khi đã triển khai thì phải có những chế tài rõ ràng, nghiêm minh. Nhà quản lý phải thực sự mạnh tay thì mới có thể xử lý được những hệ luỵ có thể xảy ra. Tuy nhiên, theo tôi được biết, đến thời điểm này vẫn chưa hề có chế tài, quy định gì đối với những vi phạm.

Qua những trao đổi ở trên, dường như cá nhân ông có đồng tình với việc cho phép hình thức kinh doanh này?

- Cá nhân tôi không ủng hộ việc cho phép loại hình kinh doanh này. Vì trước khi thực hiện một hình thức có ẩn chứa quá nhiều vấn đề bất cập, rủi ro như vậy, xã hội chúng ta phải cần phải được “lột xác”, cơ cấu lại, nâng cao nhận thức, ý thức của người dân hơn nữa. Người Mỹ rất tuân thủ luật pháp, họ chỉ thực hiện những hành vi được luật pháp cho phép. Chính vì vậy, mặc dù đã triển khai từ rất lâu, song hình thức kinh doanh casino, cá cược, đỏ đen ở Mỹ không gây ra những bất cập lớn cho xã hội. Trong khi ở Việt Nam thì vẫn phổ biến tâm lý “lạng lách”; từ giao thông cho đến ngân hàng... kiểu gì cũng có những chiêu “lách luật”, vượt rào. Thế nên, tôi e rằng, khi được cho phép loại hình kinh doanh này, sẽ khó tránh được tình trạng vi phạm, “xé rào”, cá cược vượt mức cho phép. Lúc đó, tác động về mặt tài chính đến mỗi gia đình của người tham gia là rất lớn, kéo theo hệ lụy ảnh hưởng đến toàn xã hội.

Tôi ra nước ngoài, thường nghe bạn bè nói, họ rất sợ “hai thói” của dân mình, đó là nạn cờ bạc và rượu chè. Vì vậy, tôi muốn nhấn mạnh lại rằng, không nên vì suy nghĩ chỉ vì không bị mất đi một khoản thu dù là lớn mà cho phép loại hình kinh doanh này, vì cái mất về mặt tinh thần, an sinh xã hội có thể sẽ lớn hơn rất nhiều. Bởi vậy, riêng cá nhân tôi là không ủng hộ.

Trân trọng cảm ơn ông!