Phụ nữ vẫn có thể tỏa sáng trên bầu trời khoa học

PGS.TS Lê Mai Hương.

PV:Thưa bà, có quan điểm cho rằng nghiên cứu khoa học chỉ dành cho nam giới?

PGS.TS Lê Mai Hương: Tôi lại nghĩ khác. Có nhiều ngành nghề chỉ phù hợp với nam giới, chẳng hạn lái máy bay, tàu xe hay lính chiến… tuy nhiên nghiên cứu khoa học không phải là đặc thù. Ví dụ lĩnh vực mà mình đang nghiên cứu là y sinh dược học lại rất phù hợp với nữ giới.

Ngay cả những ngành công nghiệp nặng như cơ khí thì những công việc cần sự tỉ mỉ, chi tiết thì xem ra phụ nữ vẫn có ưu thế đấy chứ. Nhìn chung, tùy mỗi công việc hay lĩnh vực nam hay nữ đều có thể bổ sung cho nhau thì sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn.

Theo bà, phụ nữ có lợi thế gì trong nghiên cứu khoa học?

- Để theo đuổi nghiên cứu khoa học cần rất nhiều tâm huyết và thời gian, vì vậy phụ nữ gặp rất nhiều hạn chế vì phải phân tán cho gia đình, con cái, sức khỏe.Vì vậy phụ nữ làm nghiên cứu khoa học không có lợi thế, mà chỉ có cách khắc phục khó khăn để vươn lên. Và có lẽ dù là nam hay nữ, hay bất kể công việc nào, thì chỉ có niềm đam mê công việc, coi làm việc sẽ mang đến hạnh phúc thì mới có thể đạt được thành công.

Bà đã gặt hái được nhiều thành công trong vai trò quản lý, có nhiều công trình mang giá trị khoa học cao, cũng như ứng dụng nhiều sản phẩm công nghệ vào cuộc sống. Vậy thành công nhất bà có được là gì?

- Thành công nhất của mỗi người là sự công nhận của mọi người trong gia đình và xã hội. Đối với một người làm công tác nghiên cứu khoa học, thành công và niềm vui thực sự đến khi những kết quả nghiên cứu có ý nghĩa: Một bài báo được đăng trên tạp chí quốc tế có uy tín, một sản phẩm được ứng dụng vào thực tiễn được đón nhận và tin dùng. Điều mình tâm đắc nhất có lẽ là khi những đứa con tinh thần của mình sau khi hoàn thiện đến tay được người tiêu dùng, được mọi người đón nhận và tin tưởng thì đó là thành công.

Được biết, bà là Ủy viên BCH Hội Nữ trí thức Việt Nam, Chi hội trưởng Chi hội Nữ trí thức Viện Hàn lâm KHCN VN, Ủy viên thường trực Ban Vì sự tiến bộ của phụ nữ Viện Hàn lâm.Vậy bà có thể cho biết Hội đã, đang và sẽ có các hoạt động gì nhằm hỗ trợ phụ nữ làm khoa học?

- Thực ra, làm các công tác đoàn thể rất mất thời gian, nhiều khi làm dâu trăm họ, nhưng người nào cũng ngại thì ai làm, mình phải nghĩ đến người khác. Nghĩ đến cả quãng đường một mình đã vượt qua bao khó khăn để phấn đấu, nghĩ đến những người đi trước đã nâng đỡ mình, mình cần có trách nhiệm để giúp đỡ những người đi sau. Theo quan điểm nhiều người Việt Nam, phụ nữ thành đạt là một tội lỗi, thiên chức của người phụ nữ là chỉ chăm lo gia đình, nhiều nữ trí thức trẻ hiện nay vẫn chưa đủ dũng cảm để vượt qua rào cản của dư luận xã hội.

Cũng như nam giới, phụ nữ cũng muốn được tỏa sáng, cũng muốn phấn đấu, cũng muốn được ghi nhận, nhưng muốn tiến bộ thì phải bình đẳng, mà muốn bình đẳng thì phải nỗ lực. Dĩ nhiên bình đẳng hoàn toàn thì không bao giờ có, đàn ông có sinh nở được đâu mà đòi bình đẳng với phụ nữ, ngược lại phụ nữ cũng không thể nào thay thế đàn ông trong nhiều lĩnh vực. Phấn đấu cho sự bình đẳng, theo tôi là phấn đấu cho sự tôn trọng lẫn nhau giữa hai giới.

Chỉ có phụ nữ mới hiểu được khó khăn của phụ nữ, mình biết quan tâm một chút đến chị em. Là người nữ khoa học mình hiểu những gì thiệt thòi, những gì mà họ phải hy sinh, phải chịu đựng thì mới giúp được họ. Có rất nhiều chị em cũng có những kết quả nghiên cứu, sản phẩm hữu ích nhưng chưa biết cách phát triển. Tôi muốn giúp đỡ những người phụ nữ thế hệ sau mình được thành công sớm hơn mình để các bạn đó có thể cống hiến được nhiều hơn cho xã hội.

Vậy có bà muốn nhắn nhủ gì với các bạn trẻ làm khoa học?

- Tôi chỉ muốn nói với các bạn trẻ là các bạn hãy tự tin và chăm chỉ.Tự tin theo đuổi những gì mình say mê. Phải vượt qua những khó khăn của chính mình, vượt qua dư luận. Mong rằng chị em càng thành công sớm thì càng tốt vì tuổi thanh xuân của phụ nữ rất ngắn ngủi nên phải tranh thủ sức trẻ của mình để cống hiến.

Là người phụ nữ gánh vác một lúc rất nhiều trọng trách, vừa là người quản lý, người vợ, người mẹ. Vậy làm cách nào giúp bà cân bằng giữa sự nghiệp và gia đình?

- Phụ nữ làm khoa học vất vả lắm, phải sắp xếp thời gian để cân bằng giữa gia đình và sự nghiệp. Không chỉ mình vất vả mà gia đình, những người thân của mình cũng phải hi sinh rất nhiều. Cũng rất may mắn là mình có một hậu phương vững chắc, luôn thông cảm và động viên, tạo động lực để mình theo đuổi đam mê khoa học.

Trân trọng cảm ơn bà!