Trao giải thưởng Newton cho dự án khoa học xuất sắc

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Quốc Khánh và Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Giles Lever trao giải cho các tác giả giành giải thưởng Newton.

Ngày 16/11, Bộ KH&CN phối hợp với các đơn vị tổ chức kỷ niệm chương trình hợp tác khoa học và đổi mới sáng tạo Việt Nam-Anh và trao giải thưởng Newton Việt Nam.

Giải thưởng Newton trị giá 200.000 bảng Anh đã được trao cho nhóm nghiên cứu dự án “Xây dựng nền tảng phát triển bền vững: 'Xã hội kết nối' cho thành phố của tương lai”.

Ở dự án này, các tác giả đã tập trung giải quyết yêu cầu về duy trì các kênh truyền thông trong những điều kiện bất lợi. Nhóm dự án đã thiết kế một hệ thống vô tuyến không đồng nhất tích hợp với tính bền vững cao nhằm đáp ứng các yêu cầu về kênh truyền thông trong điều kiện thiên tai, thậm chí cả khi mạng viễn thông hiện có bị phá hủy, nguồn cung cấp năng lượng bị hỏng, cạn kiệt và mạng bị tắc nghẽn.

Hệ thống này cũng hỗ trợ tính năng cảnh báo sớm thiên tai bằng cách phát hiện sớm mực nước, độ chấn động và tốc độ gió ở những nơi đó. Đối với các thành phố lớn, hệ thống có khả năng phát hiện sự gia tăng đột biến về nồng độ bụi, nhiệt độ, độ ồn và mức khí thải (CO2) để có những giải pháp kịp thời nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến chất lượng sống.

Quỹ Newton Việt Nam bắt đầu khởi động vào năm 2014, là chương trình hợp tác tổng thể đầu tiên giữa Chính phủ Việt Nam và Anh trong lĩnh vực nghiên cứu và sáng tạo. Chương trình hỗ trợ Việt Nam phát triển kinh tế-xã hội thông qua khoa học và đổi mới sáng tạo, giải quyết những thách thức trong hệ thống nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Quỹ do Bộ KH&CN Việt Nam và Bộ Doanh nghiệp, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp Anh đồng quản lý. Sau hơn 3 năm hoạt động, quỹ đã là cầu nối hiệu quả đưa nhà khoa học hai nước đến gần nhau, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, cơ sở vật chất và cùng góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội thiết thực tại Việt Nam.

Đến nay, hai nước đã đồng cung cấp gần 5 triệu bảng Anh (tương đương với gần 150 tỷ đồng Việt Nam) cho 162 suất tài trợ với gần 400 người hưởng lợi - chủ yếu là các nhà khoa học thuộc 60 tổ chức nghiên cứu của Việt Nam và 43 tổ chức nghiên cứu Anh quốc. Các dự án hợp tác nghiên cứu tập trung vào các vấn đề như tình trạng kháng kháng sinh, ô nhiễm không khí đô thị, tài nguyên nước bền vững vùng Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu Long...

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh tin tưởng rằng, thông qua Chương trình Newton Việt Nam, thời gian tới, hai nước sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu trong các lĩnh vực cùng quan tâm, trao đổi các nhà khoa học, tăng cường quan hệ đối tác và nghiên cứu có định hướng đổi mới sáng tạo. Qua đó, ngày càng củng cố quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Anh nói chung và hợp tác song phương về KHCN giữa hai nước nói riêng.

Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Giles Lever nhấn mạnh, hợp tác quốc tế với sự đa dạng về ý tưởng, quan điểm và cách làm hay có vai trò quan trọng trong nghiên cứu và sáng tạo. Là một nền kinh tế năng động đang lên với tầm nhìn mạnh mẽ về tầm quan trọng của khoa học và đổi mới trong phát triển con người, Việt Nam là đối tác tất nhiên cho Quỹ Newton toàn cầu của Anh.

Chương trình Newton tại Việt Nam tập trung vào 5 lĩnh vực ưu tiên: Y tế, nông nghiệp, môi trường và năng lượng, đô thị hóa và kỹ thuật số. Chương trình gồm 3 nhóm hoạt động chính: Đào tạo cá nhân (học bổng nghiên cứu và đào tạo cho cá nhân; nghiên cứu (các dự án hợp tác nghiên cứu chung về các chủ đề phát triển); chuyển giao (đào tạo và hợp tác để đưa kết quả nghiên cứu thành giải pháp phát triển thực tế).

Giải thưởng Newton là sáng kiến của Chính phủ Anh nhằm tôn vinh những dự án và hoạt động xuất sắc của Chương trình Newton. Việt Nam là một trong 4 nước đối tác tham gia vào đợt tuyển chọn đầu tiên (năm 2017). Giải thưởng được xét tuyển bởi một hội đồng độc lập đứng đầu là nhà khoa học Anh đạt giải Nobel năm 2009 Venkatraman Ramakrishnan.

Sau vòng sơ loại, đã có 5 dự án/hoạt động thuộc Chương trình Newton Việt Nam được chọn vào vòng cạnh tranh cuối cùng: Dự án “Xây dựng nền tảng phát triển bền vững: 'Xã hội kết nối' cho thành phố của tương lai”; dự án “Nghiên cứu phát triển các nguồn gene lúa thích ứng với biến đổi khí hậu”; dự án “Nghiên cứu chế tạo siêu vật liệu metamaterials tần số THz và quang tử chức năng bằng phương pháp in 3D”; dự án “Hợp tác Vương quốc Anh-Việt Nam về đổi mới công nghệ số nhằm phát triển vững chắc hệ thống logistics hàng hải Việt Nam”; dự án “Phương pháp tiếp cận giảm thiểu rủi ro thiên tai bằng biện pháp phi kỹ thuật: Nghiên cứu điển hình về quản lý lũ lụt tại Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam”.