Giao dịch thương mại điện tử: Người tiêu dùng cần được bảo vệ

Người tiêu dùng vẫn còn e dè về tính an toàn,
chất lượng của giao dịch thương mại điện tử.

Ngày 18/9, Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin (Bộ Công thương) kết hợp với Dự án hỗ trợ chính sách và thương mại của Châu Âu (EU – Mutrap) công bố chính sách thương mại điện tử Việt Nam năm 2015.

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin cho biết, thế giới đang phát triển mạnh mô hình TMĐT. Đặc biệt, mô hình TMĐT doanh nghiệp đến người tiêu dùng (B2C) sẽ phát triển mạnh mẽ với mức tăng trưởng 20%/năm đạt 3.400 tỉ USD, trong đó TMĐT xuyên biên giới chiếm 30% đạt 1.000 tỉ USD.

Tại Việt Nam, đến năm 2020, sẽ có khoảng 30% dân số tham gia mua sắm online, đạt 350 USD/người. Theo đó, TMĐT trên nền tảng di động và TMĐT định vị sẽ tiếp tục là xu thế chủ đạo trên thế giới, chiếm khoảng 25% tổng mức bán lẻ toàn cầu.

Mặc dù đưa ra định mức phát triển khá tốt, nhưng nhiều ý kiến cho rằng, song song với quá trình phát triển của TMĐT cần đẩy mạnh hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Lý do hiện nay tiêu dùng phát triển qua kênh bán lẻ điện tử khá nhiều nhưng người tiêu dùng vẫn băn khoăn về chất lượng hàng hóa, hình thức thanh toán. Nghĩa là theo người tiêu dùng, mua hàng qua mạng thường có độ rủi ro cao hơn khi hàng hóa không đúng giá trị thật, hình thức thanh toán khá phiêu lưu.

Liên quan đến quyền lợi của người tiêu dùng nhằm phát triển TMĐT bền vững, ông Trần Lê Quân, Công ty Cổ phần Komtex băn khoăn: “Nên chăng cần định hướng DN để có một chuẩn chung. Còn cứ do DN tự phát như hiện nay thì thiệt hại đầu tiên chính là người tiêu dùng”. Ngoài ra, ông Quân cũng thắc mắc, khi đề xảy ra những trường hợp ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng thì ai là người chịu trách nhiệm, DN, người tiêu dùng hay phải cần nhà nước can thiệp?

Về vấn đề đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng trong giao dịch TMĐT, ông Trần Hữu Linh cho rằng, 5 năm tới TMĐT trở thành kết cấu hạ tầng quan trọng của lĩnh vực thương mại Việt Nam và xã hội thông tin. Đồng thời, giúp DN phát triển thị trường nội địa, tham gia xuất nhập khẩu phát triển kinh tế toàn cầu. Nhưng vấn đề đặt ra là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng vì hàng giả, hàng nhái rất dễ có điều kiện phát triển và phân phối.

Đưa ra giải pháp quản lý và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, một số ý kiến cho rằng nên bán hàng trực tuyến đi cùng với bán hàng trực tiếp để người tiêu dùng có thể điểm mặt mà đặt niềm tin. Về phần Cục Thương mại điện tử và công nghệ thông tin cần hoàn thiện hành lang pháp lý một cách tốt nhất để quyền lợi người tiêu dùng được đảm bảo và trách nhiệm của DN được thể hiện rõ…

Không chỉ vướng mắc về quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, hình thức thanh toán TMĐT cũng gặp khó khăn. “Thanh toán là vấn đề nhức nhối đối với công ty, khách hàng mua bán cần chuyển tiền ngay chứ không thể mất thời gian, nếu không giải quyết được thì TMĐT không cất cánh nổi. Ngoài ra, chi phí điện tử cũng đang ở mức cao ngất ngưởng, ảnh hưởng đến lợi nhuận của DN”, một DN than phiền.

Trả lời thắc mắc của DN về hình thức thanh toán, ông Phạm Trường Giang, đại diện Ngân hàng nhà nước cho biết, ngân hàng thương mại chuyển theo liên ngân hàng, mở cửa theo phiên: sáng mở, chiều đóng. Thường thì sáng chuyển, chiều nhận được. Hiện tại đã có đề án thanh toán tiền qua thẻ bằng trung tâm phục vụ cho giao dịch bán lẻ nên DN có thể áp dụng chương trình mới này.

Để có thể tạo thuận lợi cho hoạt động thanh toán giao dịch TMĐT, ông Trần Hữu Linh mong muốn, ngân hàng tạo điều kiện và tăng tính cạnh tranh nhằm kích thích thanh toán thương mại vì hiện nay quá nhiều thứ phí như: phí giao dịch, phí giá trị sản phẩm…. Không giải quyết những tồn tại hiện nay của TMĐT thì kênh giao dịch này khó có thể phát triển mạnh trong tương lai.