Hội nhập để đi lên

Trọng tâm ưu tiên trong tái cơ cấu ngân hàng là phải xử lý nhanh dứt điểm nợ xấu.

Sửa cách làm

Quá trình tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam đã diễn ra từ 5 năm qua. TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương Ciem cho biết: Quá trình tái cơ cấu đã đụng đến nhiều vấn đề cần phải thay đổi, cải cách.

Tuy nhiên, TS Cung nêu thực tế: “Ai cũng đồng ý thay đổi nhưng khi đụng đến thay đổi thì không ai muốn làm, vì đụng đến quyền lợi của mình. Các bộ ngành cũng thế, họ sợ mất quyền mất lợi lộc từ tái cơ cấu”.

Theo TS Nguyễn Đình Cung thời gian qua, tái cơ cấu nặng về tư duy huy động nhưng quan trọng hơn cùng với huy động là phân bổ nguồn lực và sử dụng nguồn lực hiệu quả, từ đó khơi thông dòng chảy.

Vì nếu huy động mà không sử dụng nguồn lực thì sẽ hụt hố chứ không thể bay lên. Nền kinh tế sau 30 năm đổi mới được nhìn nhận là thành công nhưng quy mô còn nhỏ, GDP đầu người còn thấp so với các nền kinh tế khác. “Do vậy nên tự hào vừa phải”-ông Cung nói.

Theo đánh giá thời gian qua hiệu quả đầu tư khá thấp so với các nước cùng thời kỳ phát triển. Một số chỉ tiêu là môi trường bị kém đi chỉ tiêu hiệu quả kém đi.

Cụ thể huy động qua ngân sách cao, chi thường xuyên cao, thâm hụt ngân sách cao, nợ công cao tăng nhanh, độ sâu tài chính, huy động bằng tín dụng cao.

Cứ mất 3 đơn vị tín dụng mới đạt được 1 đơn vị tăng trưởng. Nguồn lực nằm trong khu vực nhà nước quá nhiều với ước tính đơn giản khoảng 400 tỷ USD ( theo giá sổ sách chưa tính đất đai tài nguyên) song khu vực này hiệu quả sử dụng thấp dần , chưa kể nhiều dự án đầu tư thua lỗ, mất hàng trăm tỷ…Từ đây xói mòn nguồn lực, làm xói mòn năng lực cạnh tranh, xói mòn sự thịnh vượng của quốc gia.

“Hàng năm, chúng ta thường tính toán chỉ tiêu giải ngân bao nhiêu, đầu tư bao nhiêu, tín dụng bao nhiêu mà chưa có sự tính toán về hiệu quả sử dụng nguồn lực đó, vấn đề hiệu quả không được đặt thành mục tiêu”, TS Nguyễn Đình Cung nói.

Trong khi đó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên cũng thẳng thắn: Có cảm tưởng tái cơ cấu để duy trì lâu hơn cơ chế hiện tại là xin - cho, phân bố vốn bình quân, dàn trải, tư nhân không được coi trọng.

Theo các chuyên gia, tái cơ cấu giai đoạn 2 phải tập trung phân bổ nguồn lực thay vì huy động nguồn lực. Tuy nhiên, việc tái cơ cấu về phân bổ sẽ làm thay đổi cấu trúc quyền lợi, nên sẽ vấp phải sự phản đối lớn.

Để làm được điều này, các nhà lãnh đạo phải vượt qua được chính mình, vượt qua tư duy nhiệm kỳ. Phải thay đổi cách thức thực hiện thì tái cơ cấu mới hy vọng thành công, còn không, chúng ta sẽ tiếp tục tụt hậu”.

Hưởng lợi ích hội nhập để vươn lên

Giới chuyên gia tiếp tục khẳng định, thời gian tới tái cơ cấu trọng tâm 3 đột phá chiến lược: cải cách thể chế , hành chính, môi trường kinh doanh. Trong đó thể chế phải thiết lập thị trường các yếu tố sản xuất, thị trường đất đai.

Trọng tâm 2 là tái cơ cấu khu vực nhà nước, trong đó không chỉ đơn giản là ở mỗi khu vực doanh nghiệp nhà nước, mà từ tài chính công, ngân sách nhà nước dịch vụ công, cách thức vận hành nền kinh tế hiện nay.

Trong tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước không chỉ đơn giản là cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước mà phân bổ lại danh mục tài sản và đầu tư của nhà nước, nhà nước rút khỏi kinh doanh lấy nguồn lực đó đầu tư hạ tầng. Rút khỏi chức năng kinh doanh làm nhiệm vụ khác đúng chức năng của nhà nước.

Tái cơ cấu ngân hàng trọng tâm ưu tiên phải xử lý nhanh dứt điểm nợ xấu, tách rời ra những tổ chức gây nợ xấu. Theo PGS TS Trần Đình Thiên, Việt Nam vẫn phải ráo riết tái cơ cấu, nhưng là tái cơ cấu theo hướng hội nhập hiện đại, bảo đảm tuân thủ các cam kết hội nhập.

Chỉ có như vậy, nền kinh tế mới tránh khỏi lặp lại tình thế “hậu WTO”, để có năng lực thực thi hội nhập và thật sự dựa vào hội nhập để tiến lên.