Lâm Đồng: Điều nhiễm bệnh, nông dân lo lắng

Một vườn điều của người dân bị dịch bệnh tấn công.

Sâu bệnh trên diện rộng

Theo thống kê của ngành nông nghiệp huyện Đạ Tẻh, địa phương có 7.104/8.114ha điều bị bọ xít muỗi và bệnh thán thư gây hại. Trong đó, có 3.090ha bị nhiễm bệnh trung bình từ 50 - 70%, 4.790ha bị gây hại nặng trên 70% và 234ha bị cháy khô không có khả năng hồi phục.

Ông Phạm Xuân Tiện, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đạ Tẻh cho biết: Ước tính tổng sản lượng điều bị thiệt hại trên địa bàn huyện Đạ Tẻh vào khoảng 4.162 tấn, tương đương khoảng 166 tỷ đồng. Còn tại huyện Cát Tiên dịch bệnh cũng đang diễn biến hết sức phức tạp. Theo báo cáo của phòng NN-PTNT huyện, đến thời điểm này toàn huyện đã có trên 80% diện tích điều bị bọ xít muỗi và bệnh thán thư gây hại.

Được biết, toàn tỉnh Lâm Đồng có hơn 28.498ha điều, thì trong đó riêng 3 huyện Đạ Huoai, Đạ Tẻh, Cát Tiên có đến 27.834ha (chiếm hơn 97% tổng diện tích).

Qua thống kê, đến nay toàn bộ 27.834ha diện tích điều của ba huyện Đạ Huoai, Đạ Tẻh, Cát Tiên bị nhiễm bọ xít muỗi, trong đó có đến 16.709 ha nhiễm nặng, 9.243 nhiễm trung bình và 1.882ha nhiễm nhẹ; mật độ bọ xít muỗi trung bình từ 1,7 - 4 con/chồi, tỷ lệ hại từ 37,4 - 100%. Riêng huyện Đạ Huoai và Đạ Tẻh có 100% diện tích điều nhiễm bọ xít muỗi từ trung bình đến nặng và huyện Cát Tiên có gần 72% diện tích nhiễm từ trung bình đến nặng (còn lại nhiễm nhẹ).

Không chỉ vậy, bọ xít muỗi chích hút còn tạo vết thương khiến bệnh thán thư bùng phát và đến nay toàn bộ 27.834 ha điều của 3 huyện nói trên cũng nhiễm bệnh này, trong đó có 25.713 ha nhiễm từ trung bình đến nặng với tỷ lệ hại từ 36,6 - 100%.

Hầu hết chồi ngọn, chùm hoa, chùm quả của cây điều bị nhiễm nặng bọ xít muỗi và bệnh thán thư đều có biểu hiện cháy khô đen. Điều là cây trồng chủ lực của bà con nông dân ở ba huyện này, việc bị sâu bệnh gây hại sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và cuộc sống của người dân địa phương.

Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật tỉnh Lâm Đồng cho biết, nguyên nhân dẫn đến diện tích điều bị dịch bệnh tấn công là do thời gian trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2017, thời tiết ở đây diễn biến bất thường, trên địa bàn các huyện có mưa trái mùa kéo dài, thời tiết lạnh và độ ẩm không khí cao đã tạo điều kiện cho bọ xít muỗi và bệnh thán thư phát triển, gây hại nặng đến sinh trưởng, phát triển của cây điều và làm giảm nghiêm trọng đến năng suất, chất lượng điều của niên vụ năm nay.

Sau khi phát hiện dịch bệnh, Sở NN-PTNT cũng như Phòng NN-PTNT các huyện đã vào cuộc hướng dẫn người dân áp dụng các biện pháp để phòng, chống dịch bệnh trên cây điều, như: tiến hành tỉa cành, tạo tán, vệ sinh đồng ruộng kết hợp phun thuốc theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn; tiếp tục chăm sóc, bón phân, để hạn chế nguy cơ lây lan của bọ xít muỗi, bệnh thán thư ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển và năng suất điều vụ sau.

Tích cực chống sâu bệnh

Trước diễn biến của dịch bệnh trên cây điều, UBND tỉnh Lâm Đồng đã công bố dịch bọ xít muỗi hại cây điều ở 3 huyện phía nam, gồm: Đạ Huoai, Đạ Tẻh và Cát Tiên. UBND tỉnh yêu cầu Sở NN-PTNT phối hợp với ba huyện nói trên tổ chức thực hiện các biện pháp cấp bách phòng trừ bọ xít muỗi gây hại trên cây điều.

Tổng hợp diện tích cây điều bị thiệt hại tại các địa phương làm cơ sở để đề xuất Trung ương hỗ trợ thiệt hại. UBND tỉnh Lâm Đồng cũng giao Sở Tài chính tham mưu tạm ứng dự phòng ngân sách năm 2017 để thực hiện các biện pháp dập dịch, đồng thời phối hợp với Sở NN-PTNT có văn bản đề nghị các Bộ, ngành Trung ương xem xét, hỗ trợ khôi phục sản xuất cho các hộ nông dân bị thiệt hại.

Bên cạnh nỗ lực của người dân, vừa qua, Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) đã làm việc với ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng bàn biện pháp xử lý, đồng thời chỉ đạo Chi cục BVTV tỉnh Lâm Đồng và các trung tâm nông nghiệp địa phương triển khai một số biện pháp phòng chống dịch thán thư và bọ xít muỗi để ngăn ngừa tình trạng cây điều tiếp tục lâm bệnh, chết trắng.

Đồng thời, để phòng chống hiệu quả dịch bọ xít muỗi và bệnh thán thư đang gây hại cây điều, theo hướng dẫn của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Lâm Đồng, các hộ dân cần thực hành đồng bộ 2 giải pháp trước mắt và lâu dài.

Theo đó, giải pháp trước mắt đối với diện tích điều bị gây hại nặng, cần cưa đốn để trồng tái canh (điều trên 20 năm tuổi) và cắt tỉa cành, giữ lại bộ khung tán cho niên vụ sau (điều dưới 20 năm tuổi). Giải pháp lâu dài phải chuyển đổi diện tích điều năng suất thấp sang canh tác các cây trồng khác như cây ăn trái, dâu nuôi tằm, mía…

Ngoài ra, cần bảo vệ các loài thiên địch của bọ xít muỗi như kiến đen, kiến vàng, bọ ngựa và nhện lớn bắt mồi… Sử dụng chế phẩm nấm ký sinh Metarhizum anisopliae, Beauveria bassiana hoặc Paecilomyces sp để phun trừ. Chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ bọ xít muỗi, bệnh thán thư trong danh mục cho phép của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành.