Ngăn biến tướng vay tiêu dùng

Cho vay tiêu dùng tăng trưởng rất nhanh trong những năm gần đây.

Lãi suất tự thỏa thuận

Điểm đáng quan tâm nhất và thu hút nhiều tranh luận là mức lãi suất trong hợp đồng tín dụng tiêu dùng. Theo dự thảo, mức lãi suất cho vay tiêu dùng do công ty tài chính và khách hàng được thỏa thuận phù hợp với quy định của Ngân hàng Nhà nước về lãi suất cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng và được tính theo tỷ lệ %/năm.

Công ty tài chính và khách hàng thỏa thuận cụ thể việc tính, thu lãi tiền vay phù hợp với quy định của pháp luật và bảo đảm lãi tiền vay phải trả chỉ được tính trên cơ sở dư nợ cho vay thực tế tại thời điểm tính lãi.

Trong trường hợp khi đến hạn thanh toán mà khách hàng không trả hoặc trả không đầy đủ nợ gốc và/hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận của công ty tài chính và khách hàng trong hợp đồng cho vay tiêu dùng, thì khách hàng phải trả lãi tiền vay như sau:

Thứ nhất, lãi suất áp dụng đối với dư nợ gốc quá hạn do công ty tài chính thỏa thuận với khách hàng trong hợp đồng cho vay tiêu dùng nhưng không vượt quá 150% lãi suất cho vay trong hạn.

Thứ hai, trường hợp khách hàng không trả lãi tiền vay đúng hạn, khách hàng còn phải trả cho công ty tài chính tiền lãi đối với số lãi tiền vay chậm trả theo mức lãi suất do công ty tài chính và khách hàng thỏa thuận nhưng không vượt quá 10%/năm tính trên số lãi tiền và gốc.

Điểm nữa đáng chú ý dự thảo cũng quy định giới hạn cho vay tiêu dùng không vượt quá 10 triệu đồng. Cụ thể Công ty tài chính được xem xét quyết định việc giải ngân vốn cho vay tiêu dùng cho khách hàng để khách hàng thanh toán cho bên cung ứng hàng hóa, dịch vụ... tổng số tiền không vượt quá 10 triệu đồng, hoặc một mức khác theo quyết định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trong từng thời kỳ.

Phù hợp với kinh tế thị trường

Cho vay tiêu dùng tăng trưởng rất nhanh trong những năm gần đây và là lĩnh vực tiềm năng, mang lại nhiều lợi nhuận cho các ngân hàng, công ty tài chính. Bởi lĩnh vực này mới chiếm 6% tổng dư nợ tín dụng nước ta, trong khi ở các nước khác là 15 - 20%.

Luật sư Trương Thanh Đức - Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế ngân hàng cho rằng, việc cho phép khách hàng và các tổ chức vay tự thỏa thuận lãi suất đây là quyết định hoàn toàn đúng đắn của Ngân hàng Nhà nước thể hiện quan điểm tôn trọng nguyên tắc thỏa thuận trong nền kinh tế thị trường. Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với định hướng điều hành của Ngân hàng Nhà nước bấy lâu nay, cũng như phù hợp với tinh thần tại Luật Các tổ chức tín dụng, cho phép bên cho vay và đi vay được thỏa thuận lãi suất.

Như vậy với dự thảo thông tư mới về vay tiêu dùng của các tổ chức tài chính này, với việc cởi trói trần lãi suất này, liệu có trái với Luật Dân sự? Một chuyên gia trong ngành trả lời, công ty tài chính và NH thương mại hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng 2010. Mà theo Luật này tổ chức tài chính và khách hàng sẽ được tự thỏa thuận lãi suất.

Chuyên gia kinh tế, TS Cấn Văn Lực cho rằng, có một hiện tượng khá phổ biến là, khi ra tòa, nhiều khách vay cho biết, họ không rõ hợp đồng như thế nào. Rõ ràng, đây là lỗi của người vay do không đọc kỹ hợp đồng trước khi ký. Bởi vậy, cần phải giáo dục để người dân hiểu biết hơn về dịch vụ tài chính - ngân hàng, ít nhất là hiểu được quyền lợi và nghĩa vụ của mình và của ngân hàng. Ông Lực cho rằng, giải pháp tốt nhất hiện nay là phải giáo dục, nâng cao kiến thức về tài chính cho người dân, để người dân có thể bảo vệ chính mình.