Nguy cơ cản trở xuất khẩu

Minh Phương 20/08/2019 07:00

Gian lận xuất xứ ngày càng gia tăng sẽ tạo ra nguy cơ cản trở xuất khẩu của Việt Nam, làm ảnh hưởng lớn đến uy tín hàng hóa xuất khẩu kèm theo đó là hàng loạt các rủi ro khác khi hàng Việt tiếp cận thị trường quốc tế. Nhận định nói trên được đưa ra tại hội nghị “Đối thoại hạn chế rủi ro về gian lận xuất xứ và phòng vệ thương mại trong hoạt động xuất khẩu”, diễn ra sáng 19/12 tại Hà Nội.

Nguy cơ cản trở xuất khẩu

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu rất tuân thủ các quy định về quy tắc xuất xứ.

Đa dạng hành vi gian lận xuất xứ

Thời gian qua xuất hiện ngày càng nhiều hơn các hành vi gian lận xuất xứ, mà theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, tình trạng này gia tăng sẽ tạo ra nguy cơ cản trở xuất khẩu của Việt Nam, làm ảnh hưởng rất lớn đến uy tín hàng hóa xuất khẩu, giảm lợi ích mà Việt Nam có được từ các nỗ lực hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang gây dựng.

Bà Trịnh Thị Thu Hiền, Trưởng phòng Xuất xứ hàng hoá, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, hành vi gian lận xuất xứ có rất nhiều dạng, một số DN làm giả giấy xác nhận của địa phương hoặc giả nhà sản xuất cung cấp nguyên vật liệu, cắt dán con dấu, hoặc xin xác nhận của địa phương nhưng nội dung chung chung. Ví dụ, người tiêu dùng mua tỏi Hải Dương chưa chắc đó là tỏi đã được trồng ở Hải Dương. Vì DN sản xuất không ghi rõ là xuất xứ từ đâu, chỉ nói chung chung là Hải Dương, song có thể lại được trồng ở nơi khác. Điều này cho thấy các chứng từ chứng minh chưa thực sự thuyết phục… Đó là một “dạng” gian lận xuất xứ mà số đông người tiêu dùng không thể biết được hàng hóa của mình có phải đúng xuất xứ từ nơi mà người bán giới thiệu hay không.

Nêu lên một trường hợp gian lận xuất xứ khác, bà Hiền cho hay, có DN nhập khẩu nguyên liệu nhưng lại bán thành phẩm, coi như hàng của mình sản xuất. Cụ thể ở đây là một số DN nhập cả chiếc khăn lụa, chỉ gia công thêm một vài chi tiết như là may thêm một đường diềm xung quanh chiếc khăn hoặc thêm một vài chi tiết rất nhỏ song nghiễm nhiên coi đó là sản phẩm khăn “Made in Vietnam”.

Hay trường hợp một công ty ở Tây Ninh xuất khẩu thảm cỏ nhân tạo với xuất xứ “Made in Vietnam”, nhưng thực tế thì DN này nhập nguyên liệu hạt nhựa và sản phẩm cao su tổng hợp, về đến Việt Nam chỉ gia công thêm một số công đoạn nhỏ và coi đó là sản phẩm của mình sản xuất.

Đánh giá về thực trạng này, ông Chu Thắng Chung, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) cho rằng, hành vi gian lận xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp từ các quốc gia khác qua Việt Nam để xuất khẩu… đem lại lợi ích nhất thời cho một vài DN có hành vi bất chính. Song, đáng quan ngại ở chỗ, hành vi này lại làm tăng chi phí và “tiêu tốn” một nguồn lực rất lớn của các DN làm ăn chân chính khi DN muốn chứng minh sự tuân thủ quy định của các quốc gia xuất khẩu. Bởi, khi một DN vi phạm về gian lận xuất xứ, tất yếu nước nhập khẩu sẽ đề phòng hàng hóa đến từ nước đó. “Gian lận xuất xứ gây ra nguy cơ cản trở xuất khẩu , làm ảnh hưởng rất lớn đến uy tín hàng xuất khẩu của Việt Nam” – ông Chu Thắng Chung nhấn mạnh.

Chính vì thế, theo ông Chung, các biện pháp phòng vệ thương mại hiện nay được xem là một phần quan trọng trong chính sách thương mại quốc tế của mỗi quốc gia
DN cần nắm rõ thông tin nước nhập khẩu

Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, theo bà Trịnh Thị Thu Hiền, nhiều DN xuất khẩu rất tuân thủ các quy định về quy tắc xuất xứ song lại không biết cách để chứng minh hàng hoá của mình đáp ứng được các quy định về xuất xứ. Một DN ở Thái Bình có nguyên liệu đầu vào là vải, đầu ra là sản phẩm quần áo. Về nguyên tắc là đã đảm bảo quy tắc xuất xứ. Tuy nhiên, nhìn kỹ hơn, vải trong khai báo là vải dệt thoi, trong khi quần áo thành phẩm lại là vải dệt kim. Đương nhiên hai bản chất vải hoàn toàn khác nhau, không thể nào vải dệt thoi lại ra thành quần áo dệt kim. Thế nhưng, nếu theo quy định trong quy tắc xuất xứ thì hàng hoá này vẫn đảm bảo xuất xứ.

Một trường hợp khác, DN xuất khẩu hàng đá vôi sang Malaysia. Song, thay vì khai báo mặt hàng đá vôi bằng tiếng Anh thì DN này lại ghi thành “davoi”. Kết quả, tất cả các lô hàng khai là “davoi” đều bị Malaysia chuyển về Việt Nam với yêu cầu phải làm rõ về xuất xứ. “Phía Malaysia không nghi ngờ xuất xứ của sản phẩm đá vôi mà vấn đề ở đây là họ không tìm ra “davoi” là sản phẩm gì” – bà Hiền nói và nhấn mạnh thêm: “Quy tắc xuất xứ, quy định là giống nhau, nhưng chỉ một sai sót nhỏ, DN có thể không được hưởng ưu đãi thuế quan”.

Giới chuyên gia nhận định, thời gian tới, các vụ điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ toàn cầu và lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại có ảnh hưởng đến Việt Nam từ các nước có thể tiếp tục tăng lên. Vì vậy, các DN cần nắm rõ thông tin cũng như nhận thức đầy đủ về các nguy cơ, rủi ro khi xuất khẩu hàng hóa, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh ảnh hưởng bất lợi đối với hoạt động xuất khẩu.

“Thông thường cơ quan hải quan nước ngoài sẽ tiến hành một loạt các câu hỏi như: Thế nào là tiêu chí xuất xứ, chứng minh nguồn gốc nguyên liệu đầu vào , mô tả quy trình sản xuất… đây là những yêu cầu mà đến bất cứ một thị trường nào trong các FTA, DN sẽ nhận được. Do đó DN cần nắm hết các yêu cầu đó để có thể chuẩn bị đầy đủ thông tin, dữ liệu… từ đó có những đáp án tốt nhất để đáp ứng yêu cầu phía đối tác đưa ra” – Đại diện Cục Xuất nhập khẩu khuyến cáo.

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    Nguy cơ cản trở xuất khẩu

    POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO