Kuwait và giai đoạn hậu dầu mỏ

Quốc vương Sabah cầm quyền từ năm 2006. Năm 2000, ông đã phải dùng máy trợ tim. Năm 2007, ông phẫu thuật đường tiết niệu tại Mỹ. Tới tháng 7/2020, Quốc vương Sabah lại phải sang Mỹ chữa bệnh sau khi trải qua một ca phẫu thuật trong nước.

Trong thời gian trị vì đất nước, Quốc vương Sabah đã lãnh đạo Kuwait một cách đầy thận trọng giữa bối cảnh đầy biến động của khu vực Trung Đông.

Ông đã sử dụng địa vị của mình để cố gắng làm dịu các tranh chấp giữa Qatar và các quốc gia trong Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh, do Saudi Arabia và UAE dẫn đầu.

Ông cũng nỗ lực làm trung gian hòa giải trong cuộc chiến Yemen. Quốc vương Sabah tiếp đón các nhà lãnh đạo của cả hai bên xung đột và đã chủ trì các hội nghị viện trợ để hỗ trợ nạn nhân của cuộc chiến Syria

Trong thời gian Quốc vương Sabah chữa bệnh, Thái tử Sheikh Nawaf al-Ahmad al-Sabah tạm thời lãnh đạo vương quốc, cho đến ngày 30/9/2020 ông Sheikh Nawaf al-Ahmad al-Sabah đã tuyên thệ lên ngôi trước Quốc hội Kuwait, với cam kết sẽ cống hiến cho sự phồn thịnh và bền vững của quốc gia vùng Vịnh này, đồng thời kêu gọi người dân đoàn kết nhằm đưa đất nước vượt qua các thách thức.

Tân Quốc vương Nawaf, 83 tuổi, là em cùng cha khác mẹ của Quốc vương Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah. Ông sinh ngày 25/5/1937, từng giữ chức Bộ trưởng Nội vụ Kuwait từ năm 1978-1988, sau thời gian giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng. Tháng 10/2003, ông được chỉ định làm Phó Thủ tướng thứ nhất kiêm Bộ trưởng Nội vụ. Tháng 2/2006, ông được phong làm Thái tử.

Trong một tuyên bố, Phó Thủ tướng Kuwait Anas Al-Saleh cho biết, Chính phủ Kuwait đã cầu nguyện cho sự thành công của tân Quốc vương Nawaf trong nỗ lực của ông nhằm đảm bảo an ninh và tăng trưởng của đất nước.

Ông Nawaf nhận lãnh trách nhiệm dẫn dắt đất nước Kuwait trong bối cảnh không hề dễ dàng.

Ngày 14/11/2019, Thủ tướng Al-Hamad Al-Sabah bất ngờ đệ đơn từ chức. Đáng tiếc là việc này cũng không lấy gì làm lạ khi Nội các Kuwait phải chịu áp lực từ các nghị sĩ thông qua các chất vấn liên miên, kể cả việc đề nghị bỏ phiếu bất tín nhiệm.

Sau hơn 1 tháng, tới ngày 17/12/2019, Kuwait tuyên bố thành lập Nội các mới. Người được chọn vào ghế Thủ tướng là ông Sabah al-Khalid al-Sabah.

Giới quan sát cho rằng, chính trường Kuwait “rất sôi động” khi mà Nội các và Quốc hội “khó gặp nhau”.

Vì thế, việc Thái tử Sheikh Nawaf al-Ahmad al-Sabah chính thức trở thành Quốc vương được hy vọng sẽ chấm dứt chuỗi ngày “lục đục” và sẽ có được tiếng nói chung để đưa đất nước vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Kuwait, thuộc nhóm 10 quốc gia có thu nhập bình quân đầu người cao nhất thế giới (khoảng 50.000 USD) và xếp thứ hai tại Vùng Vịnh, sau Qatar thì cũng phải đối mặt với nguy cơ cạn kiệt tiền mặt trước việc giá dầu thô lao dốc và các tác động của đại dịch Covid-19. Người ta cho rằng, Chính phủ khó có thể trả lương cho công chức nhà nước kể từ tháng 10 này.

Cũng phải nói thêm rằng, ngay từ năm 2016, Bộ trưởng Tài chính lúc đó là ông Anas Al-Saleh cảnh báo rằng đã đến lúc Kuwait cần cắt giảm chi tiêu và chuẩn bị cho giai đoạn hậu dầu mỏ. Nhưng lời cảnh báo đó đã chìm nghỉm và bị chế nhạo vì không ai có thể nghĩ rằng đất nước giàu có đó lại có thể rơi vào khó khăn.

Nói như ông Fawaz Al-Sirri, Giám đốc Công ty tư vấn Bensirri thì “sẽ có 1 ngày chúng ta thức dậy và nhận ra rằng tất cả tiền tiết kiệm đã biến mất mà không phải do lỗi ở ngân hàng”.

Giàu có như Kuwait mà cũng có lúc khó khăn. Giới quan sát cho rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó, tuy nhiên có 3 nguyên nhân chính. Thứ nhất là giới cầm quyền không tìm được tiếng nói chung. Thứ hai, giá dầu mỏ lao dốc. Và thứ ba, ảnh hưởng rất xấu của đại dịch Covid-19.

Cũng cần nhắc lại rằng, hiện 90% nguồn thu ngân sách của Kuwait phục thuộc vào dầu mỏ và các lĩnh vực có liên quan đến dầu mỏ. Trong đó, nhiều giếng dầu nằm trong tay những gia tộc lớn. Vì thế, mọi sự trông đợi đều hướng tới tân Quốc vương Nawaf al-Ahmad al-Sabah.