Liên minh ‘ngũ nhãn’ đối đầu ‘rồng đỏ’

Mở màn bằng cuộc chiến Huawei

Tờ Australian Financial Review đầu tháng 6 đưa ra nhận định căng thẳng giữa Bắc Kinh và liên minh tình báo “Five Eyes” (được thành lập sau thế chiến thứ 2) gồm Mỹ, Anh, Australia, Canada và New Zealand ngày càng gay gắt hơn trong những tháng gần đây.

“Không chỉ do mối quan hệ Mỹ -Trung xuống mức thấp trong nhiều thập kỷ qua mà còn bởi hàng loạt vấn đề về công nghệ, thương mại, ý thức hệ. Đặc biệt là những mối đe dọa tiềm tàng từ Trung Quốc như một cường quốc đang trỗi dậy và muốn lập lại trật tự thế giới”- vẫn theo Australian Financial Review.

Cuối năm 2017, đầu năm 2018, Mỹ chính thức thực hiện lệnh cấm vận toàn diện với hãng công nghệ hàng đầu Trung Quốc Huawei cũng như tìm cách dẫn độ từ Canada bà Mạnh Vãn Chu, Giám đốc tài chính của Huawei để xét xử. Ngay lập tức, một chiến dịch chưa từng có tiền lệ với việc ngăn cản Huawei cung cấp thiết bị cho các mạng không dây 5G của các đối tác “ngũ nhãn” được hình thành và thực hiện.

Truyền thông Australia dẫn một nguồn tin từ Chính phủ nước này cho biết cách thức Úc thúc đẩy “ngũ nhãn” kiềm chế Huawei với một cuộc gọi từ Thủ tướng Úc lúc đó là ông Malcolm Turnbull tới Tổng thống Mỹ Donald Trump. “Ông Turnbull nói với ông Trump rằng, Úc sẽ đưa Huawei ra khỏi danh sách nhà cung cấp thiết bị mạng 5G ở Úc. Lúc đó, Huawei đã bị cấm ở Mỹ”- Nhật báo The New Zealand Herald đưa tin.

Trong một diễn biến khác, lãnh đạo lực lượng tình báo của từng thành viên “ngũ nhãn” đã công khai cảnh báo về mối nguy hiểm an ninh và gián điệp công nghệ của doanh nghiệp nước ngoài được Chính phủ của doanh nghiệp đó tài trợ. Đến nay cũng không có phủ nhận chính thức nào về những lời cảnh báo đó.

Ngay tại New Zealand mắt xích yếu nhất trong “ngũ nhãn” vốn có mối quan hệ nồng ấm với Trung Quốc nhưng cũng đã thay đổi quan điểm về cách tiếp cận vấn đề đối với Huawei. New Zealand dường như không quyết liệt bằng 4 thành viên còn lại của “ngũ nhãn” trong việc cấm triệt để Huawei tham gia các dự án mạng 5G nhưng cuối cùng cũng hành động tương tự như 4 quốc gia còn lại.

Mở rộng khắp các mặt trận

Đầu tháng 5, khi dịch Covid-19 chưa có dấu hiệu hạ nhiệt trên phạm vi toàn cầu, CNN dẫn lời hai quan chức phương Tây tiết lộ lực lượng tình báo thuộc liên minh “ngũ nhãn” đã chia sẻ báo cáo nêu rằng khó có khả năng dịch Covid-19 do tai nạn từ phòng thí nghiệm, mà là bắt nguồn từ khu chợ ở Trung Quốc.

Tờ The Daily Telegraph của Australia tuyên bố tiếp cận được tài liệu dài 15 trang của “ngũ nhãn” nói có bằng chứng SARS-CoV-2 bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm Vũ Hán. Tuy nhiên, tờ The Guardian dẫn lời các nguồn tin tình báo khẳng định tài liệu của The Daily Telegraph không phải do ngũ nhãn tổng hợp.

Các nguồn tin tại Australia tin rằng tài liệu này được tổng hợp dựa trên nguồn mở, có thể là lấy từ Mỹ. Điều này trùng hợp với những cáo buộc mà Tổng thống Mỹ Donald Trump và Ngoại trưởng Mike Pompeo trước đó tuyên bố: Họ có bằng chứng cho thấy SARS-CoV-2 bắt nguồn từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán nhưng không công bố chi tiết.

Tờ The Sydney Morning Herald cũng dẫn lời các quan chức cấp cao trong cộng đồng tình báo Úc nói tài liệu do The Daily Telegraph đăng tải chủ yếu dựa trên những thông tin báo chí và không có nội dung nào được tổng hợp từ nguồn tình báo.

Trong khi đó, ở chiều ngược lại Bắc Kinh tố các thành viên liên minh “Five Eyes” đã liên thủ với Washington để ngăn chặn Trung Quốc. Vào cuối tháng 5, Bắc Kinh tỏ ra phẫn nộ khi các Bộ trưởng ngoại giao một số nước trong liên minh này đã đưa ra tuyên bố chung về việc Trung Quốc áp đặt Luật an ninh quốc gia đối với Hồng Kông.

Hôm 16/6 một số quan chức trong Chính phủ Trung Quốc đã chỉ trích: “Mỹ đã đi xa đến mức vận động thành viên liên minh “Five Eyes” khác nhắm vào Chính phủ Trung Quốc vi phạm tuyên bố chung Trung - Anh về Hồng Kông ký năm 1984”.

Theo các báo cáo gần đây, “ngũ nhãn” cũng tác động đến việc một số nước khác như Nhật Bản, Đức… tham gia chiến lược kiềm chế Trung Quốc. “Sự lo lắng của liên minh tình báo này đối với Trung Quốc gia tăng sau khi Bắc Kinh có thêm nhiều động thái muốn trở thành “rồng đỏ” và là cường quốc số 1 thế giới” - Nhật báo The New Zealand Herald đưa tin.