Liên tiếp cháy xe khách giường nằm: 'Bà Hỏa' bắt đầu từ đâu?

Loại trừ khả năng cháy do nhiên liệu

Khi mà liên tiếp xảy ra các vụ cháy nổ ô tô, xe máy, người ta thường nghĩ ngay rằng, có lẽ là do nguyên liệu vì từ trước đến giờ có bị như thế đâu. Cũng có một vài giả thuyết về việc xăng sinh học (nhiên liệu truyền thống pha với cồn) có thành phần là cồn dễ bắt lửa dẫn đến không an toàn khi vận hành. Song, xin thưa rằng mấy vụ cháy xe khách gần đây thì các loại xe này không chạy xăng (kể cả xăng sinh học và xăng A92, A83...) mà chạy bằng dầu diesel.

Theo một số chuyên gia dầu khí, dầu diesel là loại nhiên liệu không dễ bắt lửa như xăng hay một số hợp chất khác. Vậy thì tại sao đa số các vụ cháy nổ xe khách gần đây lại từ những loại xe sử dụng nhiên liệu nguy cơ rất ít này? “Tôi nghĩ rằng dù dầu diesel không dễ bắt lửa, nhưng nếu có đường dẫn lửa tới thùng chứa dầu thì việc cháy nổ vẫn xảy ra là lẽ đương nhiên. Chẳng hạn như 2 xe đâm vào nhau dẫn đến bục thùng dầu gặp các tia lửa khi va chạm thì không bốc cháy mới là chuyện lạ...” - anh Đỗ Hải Hà, kỹ sư một công ty ô tô chia sẻ.

Cũng theo anh Hà, chúng ta có thể loại trừ khả năng cháy nổ xe khách do nhiên liệu, bởi vì nhiều loại xe, nhất là các loại xe từ 7 chỗ trở xuống sử dụng xăng Ron 92 là nhiên liệu dễ bắt lửa, nhưng tỷ lệ cháy nổ thấp hơn so với những xe khách chạy dầu diesel. Xét về mặt lý thuyết thì sự lý giải trên là hợp lý, bởi nhiên liệu nào nguy cơ cháy nổ càng cao thì tỷ lệ phương tiện sử dụng loại nhiên liệu đó bị cháy nổ càng lớn. Vậy thì chúng ta có thể yên tâm loại trừ khả năng cháy nổ do nhiên liệu.

Khoảng 18h20 ngày 8/6, xe khách giường nằm do tài xế Nguyễn Quy điểu khiển
lưu thông theo tuyến Đà Nẵng - Đăk Nông. Khi đến quốc lộ 1A đoạn
qua xã Quế Phú (Quế Sơn, Quảng Nam), xe khách bất ngờ bốc cháy
khiến hàng chục người trên xe hoảng loạn.

Cháy nổ do thiết kế?

Vụ cháy xe khách giường nằm hết sức thảm khốc ở Bình Thuận khiến 13 người thiệt mạng được cho rằng nguyên nhân là do có sự va chạm dẫn đến cháy nổ. Song, từ đầu năm tới nay đã xảy ra hàng chục vụ cháy nổ xe khách giường nằm mà đa số lại là tự bốc cháy chứ cũng chả va chạm với xe nào khác. Đương nhiên không phải vì nhiên liệu không an toàn mà tự cháy nổ. Vậy thì nguyên nhân ở đây là gì?

Theo ý kiến của một số kỹ sư lâu năm trong nghề ô tô thì khi sản xuất một chiếc xe, người ta đã tính toán một cách khoa học và hợp lý vị trí của từng bộ phận cấu thành chiếc xe. Chính vì vậy mà độ an toàn không dám nói là tuyệt đối nhưng rất cao. Thống kê của cơ quan chức năng chỉ ra rằng, khi khám nghiệm các vụ xe cháy nổ thì đa số đã có sự thay đổi trong thiết kế hoặc xe quá cũng không còn đảm bảo các thông số an toàn cần thiết như thiết kế ban đầu.

Có thể ví dụ ngay vào những chiếc xe khách giường nằm bị cháy nổ liên tiếp trong thời gian qua. Theo ông Minh (kỹ sư Công ty ô tô 1/5 đã về hưu), hiện nay các xe giường nằm hầu hết đều đặt vị trí bình dầu ngay ở phía đầu xe để tiết kiệm không gian bố trí giường nằm và khoang chứa hành lý. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ cháy nổ rất cao. Khác với xe khách ghế ngồi có vị trí bình dầu nằm giữa thân xe, còn xe giường nằm thiết kế vị trí bình dầu nằm ngay dưới ghế tài xế, dưới hệ thống dây dẫn và bảng điện của xe. Theo tính toán thì đây là vị trí khá nguy hiểm khi xảy ra tai nạn va chạm hay hệ thống vận hành của xe ô tô có vấn đề.

Chính vì vị trí thùng dầu đặt nơi “nhạy cảm” nên trong trường hợp xe khách giường nằm đâm trực diện với một xe khác thì khả năng rất lớn là sức ép từ vụ va chạm sẽ ép vỡ bình dầu, cộng với tia lửa do va chạm và nhiệt độ cao ngoài trời là điều kiện lý tưởng để “bà Hỏa” xuất hiện. Hoặc trong trường hợp hệ thống điện của xe bị chập cháy, cộng thêm với việc rò rỉ nhiên liệu của thùng chứa dầu cũng là điều kiện gây nên vụ cháy...

Làm sao để tránh thiệt hại?

Điều đáng nói là khi xe khách giường nằm xảy ra cháy nổ thì thiệt hại về người và tài sản là rất lớn. Bởi các loại xe này hầu như chỉ có một lối lên xuống duy nhất mà không có lối thoát hiểm cho hành khách trong trường hợp khẩn cấp. Nguy hiểm hơn nữa là thay vì có khoảng trống rộng rãi để có thể xoay sở dập lửa hoặc tìm cách thoát thân thì xe khách giường nằm san sát nào là bông, đệm, xốp cách nhiệt... là những vật liệu dễ bắt lửa nên mỗi khi xảy ra cháy thì hầu như là vô phương cứu chữa. Không có nhiều lựa chọn thoát hiểm, xung quanh là các vật liệu dễ bắt lửa thì việc con số người chết và bị thương cao không có gì ngạc nhiên cả.

Theo lời khuyên của các chuyên gia về ô tô, việc va chạm giao thông thì có thể ngoài tầm kiểm soát (bởi có thể do mình nhưng cũng có thể do tài xế khác), song để đảm bảo tính mạng và tài sản của hành khách thì các loại phương tiện cần thường xuyên được bảo trì, bảo dưỡng để kịp thời phát hiện, khắc phục lỗi kỹ thuật có thể có của nhà sản xuất, hoặc phát sinh trong quá trình vận hành.