Tiếng Việt - nhu cầu thiết yếu của cộng đồng Việt Nam ở nước ngoài

Quang cảnh buổi tọa đàm. Ảnh: Quang Vinh.

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh chủ trì buổi Tọa đàm. Buổi Tọa đàm vinh dự bởi sự có mặt của ông Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký UBTƯ MTTQ Việt Nam; ông Nguyễn Văn Phúc, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; ông Lương Thanh Nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài; ông Nguyễn Phú Bình, Chủ tịch Hội Liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài. Đặc biệt Tọa đàm có sự tham dự của các vị ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam, các chuyên gia về ngôn ngữ.

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh phát biểu tại buổi Tọa đàm.

Theo Thứ tưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc, việc dạy và học tiếng Việt từ lâu đã là một nhu cầu thiết yếu của các cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Song, thực tế cho thấy ngày càng có nhiều người Việt trẻ ở nước ngoài không nói được tiếng Việt.
Đánh giá của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cho thấy, trong 5 năm gần đây, nhu cầu học tiếng Việt, mong muốn được phát triển tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là rất lớn.

Thứ tưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc.

Các bậc phụ huynh ngày càng mong muốn con em mình có thể biết và sử dụng thành thạo tiếng Việt. Nhưng do điều kiện khách quan và chủ quan, những hoạt động này diễn ra với các mức độ và kết quả khác nhau ở các dịa bàn khác nhau.

Thực tế bà con Việt kiều tuy phải lo làm ăn để ổn định cuộc sống, nhưng đại đa số rất quan tâm đến cội nguồn dân tộc và hướng con cháu mình về với cội nguồn, truyền thống dân tộc thông qua dạy và học tiếng Việt.

Ông Lương Thanh Nghị.

Ông Lương Thanh Nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cho biết, tại các nước như: Lào, Campuchia, Thái Lan công tác dạy và học tiếng được triển khai khá tốt, nhưng còn gặp nhiều khó khăn.

Tại Mỹ báo cáo sơ bộ có khoảng trên 200 cơ sở dạy tiếng Việt, chủ yếu các cơ sở thô sơ, nghèo nàn, thiếu phương tiện, số lượng học sinh theo học không nhiều, thường là học vào cuối tuần, những ngày nghỉ; ở các địa chỉ dạy tiếng Việt, giáo viên không chuyên.

Ông Nghị đề xuất, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần mở lớp tập huấn cho các giáo viên, giảng viên dạy tiếng Việt. Ông Nghị cho biết, mới đây đã đón nhận gần 80 học viên để tập huấn giáo viên dạy tiếng Việt. Năm 2018, tập trung trước mắt ở Đài Loan, và tiến tới là ở Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu.

Ông Lương Thanh Nghị mong muốn được hỗ trợ thêm về giáo trình, tài liệu, dụng cụ hiệu quả, đồng thời mong muốn tổ chức trại hè cho các cháu thiếu nhi. Tuy nhiên, vướng về mặt pháp lý, vì trẻ nhỏ lại liên quan đến vấn đề giám hộ.

Mức lương giáo viên cho những người dạy tiếng Việt rất thấp, đặc biệt là giáo viên dạy tiếng Việt ở Campuchia và Lào. “Chúng tôi kiến nghị với Chính phủ tăng mức lương cho giáo viên dạy tiếng Việt.

Nâng cao vai trò của các cơ quan đại diện người Việt Nam ở nước ngoài, trong đó động viên người dạy và học, hỗ trợ về thiết bị. Hiện chúng tôi chuyển ra các nước 60 ngàn bộ sách giáo khoa.

Bên cạnh đó, chúng tôi đề nghị chính quyền sở tại có chính sách hỗ trợ việc này và đã nhận được sự quan tâm của chính quyền, thậm chí ở một số trường Đại học ở châu Âu mở cả Khoa tiếng Việt. Thời gian tới, tôi mong nhận được sự quan tâm của MTT trung ương và Bộ Giáo dục và Đào tạo….”, ông Lương Thanh Nghị cho biết.

Ông Tài Phương.

Ông Tài Phương, Việt Kiều Mỹ cho biết, hiện ở Bắc Mỹ, Châu Âu duy trì tiếng Việt là rất khó khăn. Ông đề nghị, nên khoanh vùng khu vực để thực hiện. Ví dụ những vùng quanh Việt Nam như Đài Loan, Hồng Kong, Campuchia, Lào… thực hiện khá tốt. Ông Phương đề nghị nên quan tâm vùng Bắc Mỹ, bởi du học sinh Việt Nam khu vực này không dưới 14 -15 ngàn người, là lực lượng rất tốt để đẩy mạnh công tác giáo dục tiếng Việt.

Kinh nghiệm cho thấy việc tổ chức được các hội đoàn là phải có cơ sở vật chất để thực hiện. Trước câu hỏi lấy tiền đâu ra, ông Tài Phương cho rằng tiền không thiếu, vì mỗi năm kiều bào chuyển về hơn 10 tỷ USD, thì nhà nước ít ra cũng thu được thuế đầu tư từ nguồn này, phải xác định đây là ngân quỹ do cộng đồng người Việt ở nước ngoài đóng góp nên trích một phần từ nguồn thuế đó để đầu tư lại kiều bào.

Trong khi đó, bà Thiện - Một Việt kiều Hungari chia sẻ, bà có chồng là người Hungari nên việc dạy tiếng Việt dù rất khó nhưng hai con của bà tiếng Việt tốt.

Theo bà Thiện, dạy tiếng Việt đừng trông chờ vào nhà nước mà ngay ở từng gia đình cần có ý thức dạy, dạy tiếng Việt không nên ép mà làm sao để họ phải yêu và quan tâm đến Việt Nam, tạo thành tư thế tự nguyện học mới lâu dài và hiệu quả.
Về sách giáo khoa, làm sao đưa vào làm sao cho các cháu thấy thú vị. Nên lồng vào “Cá chép hóa thành rồng”, Sự tích bánh chưng bánh dày, Tết trung thu…

Ông Nguyễn Phú Bình, Chủ tịch Hội Liên lạc người Việt Nam ở nước ngoài cho rằng, cần làm cho các cháu thích, các cháu yêu Việt Nam thì các cháu sẽ thích học tiếng Việt.

Theo ông Bình, tổ chức trại hè cho các cháu thiếu nhi, ở đó có nhiều hoạt động vui chơi, giải trí, học đàn, học hát, chơi các trò chơi dân gian truyền thống bằng tiếng Việt sẽ rất hiệu quả. “Theo tôi, đây là sự nghiệp chung nên tất cả các cơ quan cần tham gia vào việc này”- ông Bình nhấn mạnh.

Phát biểu tại buổi Tọa đàm, Phó Chủ tịch Trương thị Ngọc Ánh cảm ơn các đại biểu đã dành thời gian đến dự buổi Tọa đàm này. Đây là dịp hiệu quả để chúng ta ngồi lại với nhau nhằm đánh giá, để có những kiến nghị, đề xuất góp phần tạo tăng hiệu quả hoạt động này.

Theo Phó Chủ tịch Trương thị Ngọc Ánh, hiện nay trên thế giới có khoảng 4,5 triệu kiều bào ta ở nước ngoài, họ luôn mong muốn được đóng góp sức mình vào việc phát triển đất nước, đồng thời cũng luôn muốn được lưu giữ những giá trị truyền thống của người Việt, trong đó có việc lưu giữ tiếng Việt. Đây là nguyện vọng chính đáng của bà con kiều bào.

Trong thời gian qua, Nhà nước ta cũng đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ đồng bào Việt Nam tại nước ngoài, trong đó có Đề án dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ thường xuyên có những chương trình kết nối nhằm hỗ trợ cho việc dạy và học tiếng Việt cho bà con kiều bào ta ở nước ngoài.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh cũng cho rằng, việc này còn gặp nhiều khó khăn, như giáo viên, giáo khoa chung, tạo một chương trình chung thống nhất. Các cơ quan cần ngồi lại với nhau để cùng bàn bạc, để sớm đi đến thống nhất, có một lộ trình triển khai phù hợp và hiệu quả. Mong muốn của bà con kiều bào là luôn giữ gìn, luôn tự hào, tự tôn dân tộc.

Phó Chủ tịch Trương Thị Ngọc Ánh tiếp thu các ý kiến của các đại biểu để đề xuất tới các cơ quan có thẩm quyền xem xét nhằm đưa ra giải pháp hiệu quả.