Mỹ tìm cách trấn an đồng minh châu Âu

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Đức.

Trong kỳ tranh cử năm ngoái, Tổng thống Mỹ Donald Trump từng nói ông không muốn cam kết với Điều 5 của NATO, trong đó quy định một cuộc tấn công nhằm vào một nước sẽ bị coi là nhằm vào tất cả 28 nước thành viên. Ông Trump thậm chí còn loại bỏ các nước Baltic, nói rằng một vài trong số họ không đóng góp tiền đồng đều cho NATO.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Mattis lại đưa ra quan điểm đối lập với ông Trump, khi nói tại hội thảo an ninh Munich hôm 18/2 rằng: “Điều 5 là một cam kết nền tảng”; thêm rằng an ninh của Mỹ “gắn liền vĩnh viễn với châu Âu”.

Hội thảo trên có sự tham dự của Thủ tướng Đức Angela Merkel, nhiều lãnh đạo thế giới khác, 47 Bộ trưởng Ngoại giao và 30 Bộ trưởng Quốc phòng; và là cơ hội đầu tiên để gặp gỡ các thành viên nội các của chính phủ ông Trump để cố gắng thấu hiệu các chính sách ngoại giao của tân Tổng thống Mỹ.

Hội thảo cũng là một cơ hội đối với đội ngũ của ông Trump -bao gồm ông Mattis, Phó Tổng thống Mike Pence và Bộ trưởng An ninh Nội địa John Kelly-giải quyết các mối quan ngại của các đồng minh châu Âu đối với ông Trump.

Phát biểu trước ông Mattis, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Von der Leyen nói rằng: “Những người bạn Mỹ của chúng ta biết rõ rằng giọng điệu của họ về châu Âu và NATO luôn mang tới ảnh hưởng trực tiếp tới sự đoàn kết của lục địa. Một EU ổn định hay NATO đoàn kết cũng là lợi ích của Mỹ”.

Bà Von der Leyen nói rằng thế giới cần có một chính phủ Mỹ trách nhiệm và rằng cần phải bảo vệ các giá trị chung như phản đối tra tấn – ám chỉ việc ông Trump muốn phục hồi các hình thức tra tấn đối với nghi phạm khủng bố. Bà cũng nói rằng NATO nên thiết lập mối quan hệ tốt hơn với Nga, và rằng điều này nên nhận được sự nhất trí chung, chứ không phải chỉ bởi riêng ông Trump.

John McCain, Chủ tịch Ủy ban các lực lượng vũ trang Thượng viện Mỹ, thì nói rằng thế hệ lãnh đạo từng thành lập hội nghị Munich cách đây 53 năm chắc chắn cũng sẽ cảm thấy quan ngại về hàng loạt các diễn biến mới đây như “sự thù hằn đang tăng dần đối với người nhập cư, người tị nạn và các nhóm người thiểu số, đặc biệt là người Hồi giáo”.

Trong tuần này, tại Brussels, Bộ trưởng Quốc phòng Mattis đã kêu gọi các thành viên NATO, bao gồm Đức, những nước chưa hoàn thành mức đóng góp chi phí quốc phòng chung được quy định ở mức 2% GDP. Ông Mattis cũng nhấn mạnh về các giá trị chung giữa Mỹ và châu Âu và cảnh báo rằng di sản dân chủ của họ đang phải đối mặt với hàng loạt các vụ tấn công ở mức độ chưa từng thấy.

Và dù đã cảnh báo rằng Mỹ có thể sẽ giảm bớt các cam kết của họ đối với NATO nếu như các nước thành viên khác không đóng góp đủ tiền, Bộ trưởng Mattis vẫn khẳng định rằng quân đội Mỹ triển khai tại các nước Baltics, Ba Lan và nhiều nơi khác ở khu vực Đông Âu -được thực hiện dưới thời chính quyền Obama -vẫn sẽ được tiếp tục như đã lên kế hoạch.