Nâng cao hiệu quả giám sát, phản biện xã hội

Khai mạc phiên họp toàn thể lần thứ 4 của Ủy ban Pháp luật. Nguồn: Quochoi.vn.

Đề cập đến trách nhiệm pháp lý bảo đảm cho việc thực hiện hoạt động giám sát, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực cho biết: Có ý kiến cho rằng, Nghị quyết liên tịch cần quy định cụ thể trách nhiệm pháp lý cũng như chế tài đối với đối tượng giám sát và phản biện xã hội để tăng cường hơn hiệu quả hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam. Theo đó các cơ quan có thẩm quyền phải có trách nhiệm xem xét, tiếp thu và giải quyết đối với những kiến nghị sau giám sát, sau phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam.

Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam nhận thấy, giám sát của MTTQ Việt Nam là giám sát không chế tài, mặc dù luật đã có quy định về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân được giám sát, của cơ quan, tổ chức chủ trì dự thảo văn bản được phản biện xã hội và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan song luật chưa rõ về cơ chế thực hiện trách nhiệm đó như thế nào? Thực hiện ra sao? Thời hạn cụ thể là bao nhiêu ngày? và giá trị pháp lý đối với việc thực hiện, xem xét, giải quyết những kiến nghị của MTTQ Việt Nam.

Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiệu quả hoạt động giám sát phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam thời gian qua kết quả chưa như mong đợi, kiến nghị của MTTQ Việt Nam nhiều khi là một phía, sự phản hồi chưa có chuyển biến tích cực, rất khó xác định trách nhiệm bảo đảm thực hiện được các hình thức giám sát, phản biện xã hội. Chính vì lẽ đó, theo Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực, dự thảo đã thiết kế 3 chương về bảo đảm hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp nhằm làm rõ hơn về trách nhiệm pháp lý đối với các chủ thể có thẩm quyền liên quan.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phạm Trí Thức, Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng: Để bảo đảm việc xây dựng Nghị quyết có tính khả thi, chất lượng thì cần xác định rõ phạm vi điều chỉnh của dự thảo Nghị quyết, theo đó Nghị quyết này quy định trình tự, thủ tục tổ chức thực hiện các hình thức giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam các cấp.

Đồng thời cần cụ thể hóa các nguyên tắc giám sát, phản biện xã hội được quy định trong Luật MTTQ Việt Nam, chẳng hạn như: thực hiện giám sát công khai, minh bạch, không chồng chéo; không làm cản trở hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân được giám sát. Đối với phản biện xã hội thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch, tôn trọng các ý kiến khác nhau; không thể bắt cơ quan soạn thảo văn bản chờ đợi văn bản phản biện mới tiếp tục thực hiện các hoạt động khác hoặc quá thời hạn mới gửi văn bản phản biện thì cơ quan soạn thảo có thể không tiếp thu ý kiến phản biện; việc tiếp thu, giải trình được thực hiện chung trong bản tiếp thu giải trình ý kiến của các cơ quan, tổ chức mà không bắt buộc phải có văn bản tiếp thu ý kiến phản biện xã hội riêng, tránh tình trạng các cơ quan, tổ chức cùng làm, cùng mời cơ quan soạn thảo đến báo cáo thì cơ quan soạn thảo không thể làm được.

“Hoạt động giám sát, phản biện xã hội của UBMTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội phải được quy định theo hướng không trùng lắp, không thể một vụ việc có nhiều cơ quan, tổ chức cùng thực hiện trong cùng một thời gian, một địa bàn nhất định. Như vậy dự thảo Nghị quyết cần quy định việc tổ chức các đoàn giám sát của MTTQ Việt Nam ở Trung ương phải có cơ chế phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, của MTTQ Việt Nam ở địa phương phải có cơ chế phối hợp với HĐND, UBND cùng cấp- theo ông Thức.

Qua thảo luận, các ý kiến đã tán thành về sự cần thiết ban hành Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, và Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam quy định chi tiết Điều 27, Điều 34 của Luật MTTQ Việt Nam về các hình thức giám sát, phản biện xã hội. Trên cơ sở góp ý của các vị đại biểu, Phó Chủ tịch Ngô Sách Thực khẳng định sẽ tiếp thu, chỉnh sửa cho phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam.

“Hàng năm Mặt trận đều có kế hoạch giám sát để tránh trùng lắp với giám sát của Quốc hội, thanh tra, kiểm tra của Chính phủ để tránh sự trùng lắp, chồng chéo. Hay phản biện xã hội cũng làm theo “đơn đặt hàng” chứ không làm tràn lan để tránh sự chồng chéo, trùng lắp. Làm sao để giám sát, phản biện xã hội đạt hiệu quả cao nhất, cũng như phân rõ trách nhiệm của Mặt trận, Chính phủ, Quốc hội. Qua đó phát tính huy dân chủ nhưng không làm ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan Nhà nước, hay quy trình ban hành văn bản pháp luật đã được pháp luật quy định” - Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực nhấn mạnh.