Nga kêu gọi Mỹ không rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran

Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc, ông Vassily Nebenzia.

Trả lời phỏng vấn báo giới tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York ​của Mỹ về thông điệp mà Nga muốn gửi tới Mỹ trong cuộc gặp có thể diễn ra giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức), ông Nebenzia cho biết: “Hãy ở lại JCPOA. Thỏa thuận này rất quan trọng.” Đại sứ Nga cho biết thêm đây không chỉ là thông điệp của Nga mà của tất cả các bên tham gia thỏa thuận cũng như những nước bên ngoài.

JCPOA được ký hồi tháng 7-2015 sau nhiều năm quan hệ căng thẳng giữa Iran và phương Tây, theo đó Tehran hạn chế các hoạt động làm giàu urani để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của quốc tế. Tuy nhiên, thỏa thuận trên đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ do những căng thẳng mới đây giữa Washington và Tehran.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trong chiến dịch tranh cử hồi năm ngoái đã coi thỏa thuận này là “một thảm họa” và là thỏa thuận “tồi tệ nhất” từ trước đến nay. Trong tháng này, ông Trump đã ký phê chuẩn các biện pháp trừng phạt mới đối với Iran liên quan chương trình tên lửa của Tehran.

Phản ứng về động thái này của Mỹ, Iran đã cáo buộc Washington vi phạm JCPOA, song phía Mỹ đã bác bỏ cáo buộc trên và khẳng định rằng lệnh trừng phạt trên không liên quan đến JCPOA.

Ngày 15-9, Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran, ông Ali Shamkhani cho rằng Mỹ đang tìm kiếm các lý do để phá bỏ thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Iran bằng cách yêu cầu thanh tra các cơ sở quân sự của nước Cộng hòa Hồi giáo này. Phát biểu trên truyền hình, ông Shamkhani nhấn mạnh Iran không có hoạt động hạt nhân bí mật ở bất cứ địa phương nào trên khắp đất nước. Các vấn đề được đưa ra là kế hoạch của Mỹ nhằm biện minh cho việc nước này không tuân thủ các cam kết.

Ông Shamkhani chỉ trích chính quyền của Tổng thống Donald Trump đang tìm cớ để hủy hoại thỏa thuận hạt nhân quốc tế. Ông nêu rõ Iran chỉ hành động trong khuôn khổ các thỏa thuận và hướng dẫn cụ thể của JCPOA và sẽ không chấp nhận bất kỳ một nghĩa vụ nào nằm ngoài khuôn khổ thỏa thuận.

Trước đó, ngày 14-9, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif tuyên bố không thể đàm phán lại thỏa thuận hạt nhân giữa Tehran và nhóm P5+1. Ông Zarif nêu rõ một thỏa thuận tốt hơn JCPOA hiện nay là “hoàn toàn không tưởng”, và đã đến lúc Mỹ phải tuân thủ thỏa thuận như Iran. Ngoại trưởng Iran đưa ra tuyên bố trên sau cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thành phố Sochi của Nga hôm 13-9.

Washington đã nhiều lần yêu cầu thanh tra các cơ sở quân sự của Iran, như một phần của quá trình xác minh việc tuân thủ thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Trong khi đó, Liên hợp quốc tuyên bố không có nghĩa vụ tiến hành thanh tra các cơ sở quân sự của Iran, trừ khi có sự nghi ngờ về hoạt động bất hợp pháp.