Nga rút khỏi Hiệp ước hạt nhân tầm trung

Nga nói rằng họ có thể triển khai tên lửa ở châu Âu nếu buộc phải làm vậy. (Nguồn: AP).

Căng thẳng gia tăng

Trong một sắc lệnh đưa ra hôm 5/3, Tổng thống Putin đã ngừng các cam kết của Nga đối với các điều khoản của Hiệp ước Các Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) và nói rằng, họ sẽ tạm ngừng tham gia Hiệp ước này “cho đến khi Mỹ chấm dứt những hành động vi phạm của họ đối với Hiệp ước, hoặc hủy Hiệp ước”.

Quyết định được đưa ra trong lúc Tướng Valery Gerasimov- Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga đến Vienna (Áo) để tham gia đối thoại về sự ổn định chiến lược với Tướng Mỹ Joseph Dunford - Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ. Hiệp ước INF là một trong những vấn đề được thảo luận trong các cuộc đàm phán.

Phía Mỹ đã đưa ra thông báo về dự định rút khỏi INF cách đây 1 tháng, và theo kế hoạch sẽ hủy Hiệp ước này trong vòng 6 tháng tới trừ khi Moscow cam kết tuân thủ Hiệp ước này. Phía Nga cực lực bác bỏ mọi cáo buộc của Mỹ cho rằng Nga vi phạm, đồng thời khẳng định rằng chính Mỹ đang vi phạm Hiệp ước.

Được biết, phía Mỹ cáo buộc Nga phát triển và triển khai một loại tên lửa hành trình, vi phạm điều khoản của Hiệp ước trong việc cấm sản xuất, thử nghiệm và triển khai tên lửa đạn đạo/tên lửa hành trình trên đất liền với tầm bắn từ 500 đến 5.500 km. Trong khi đó, Nga cáo buộc Mỹ vi phạm thỏa thuận khi triển khai các cơ sở phòng thủ tên lửa ở Đông Âu, có thể phóng nhiều tên lửa hành trình mà không phải vì mục đích đánh chặn.

Sự sụp đổ của INF đã làm dấy lên làn sóng quan ngại về một thời kỳ Chiến tranh Lạnh tái diễn ở châu Âu, như trong những năm 1980, khi mà Mỹ và Liên bang Xô viết đều triển khai nhiều tên lửa tầm trung trên lục địa này.

Các vũ khí như vậy đáp trúng mục tiêu với khoảng thời gian ngắn hơn so với tên lửa đạn đạo liên lục địa. Việc triển khai các vũ khí này được xem là gây bất ổn, bởi nó khiến các nhà lãnh đạo không có đủ thời gian đưa ra phương án phòng thủ một khi đã được phóng, và làm dấy lên khả năng xảy ra một cuộc xung đột hạt nhân trên toàn cầu nếu một cảnh báo giả được tung ra.

Tháng trước, Tổng thống Putin đã ra chỉ thị triển khai các tên lửa tầm trung mặt đất mới, nhưng nhấn mạnh rằng Nga sẽ không triển khai chúng ở châu Âu trừ khi buộc phải phản ứng trước các hành động thù địch mà Mỹ nhằm vào Nga. Ông Putin cũng cảnh báo về việc Washington đặt tên lửa mới ở châu Âu, nói rằng Moscow sẽ đáp trả bằng các vũ khí mới có khả năng đáp trúng mục tiêu trong thời gian nhanh hơn.

Nga cảnh báo triển khai tên lửa

Trong hôm 5/3, Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cũng cảnh báo rằng Nga có thể buộc phải triển khai nhiều tên lửa có phạm vi tấn công toàn châu Âu nếu như Mỹ triển khai vũ khí tương tự trong khu vực.

“Chúng tôi hết sức quan ngại sau quyết định của Mỹ rút khỏi INF, nhiều tên lửa có thể được triển khai trên lãnh thổ của các đồng minh châu Âu” - ông Antonov nói - “Chúng tôi sẽ buộc phải triển khai tên lửa của chúng tôi, và các bạn sẽ thấy rằng toàn bộ lục địa này đều nằm trong tầm bắn”.

Đại sứ Nga cũng nói rằng Mỹ và Nga vẫn tiếp tục duy trì các hoạt động hợp tác quân sự nhằm chống lại chủ nghĩa khủng bố.

Mối quan hệ giữa Nga và Mỹ hiện đang ở mức mà giới chức cả hai bên cho là thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Diễn biến căng thẳng hiện nay bắt nguồn từ cáo buộc mà Washington đưa ra, cho rằng Moscow can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016.

Theo ông Pavel Felgenhauer , chuyên gia quân sự làm việc tại Moscow, việc hai nước rút khỏi INF “có thể gây ra một cuộc khủng hoảng tên lửa ở châu Âu, như trong những năm 1980”. “Căng thẳng giữa hai bên đang gia tăng, điều đó có nghĩa rằng một cuộc chiến có thể xảy ra. Dù không chắc chắn, nhưng khả năng đó là có thật”- ông Felgenhauer nhận định.

Tại trụ sở LHQ, Phát ngôn viên Stephane Dujarric nói trước báo giới rằng, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres bày tỏ hy vọng rằng Moscow và Washington sẽ giải quyết được bất đồng liên quan tới Hiệp ước này trong những tháng tới.