Ngành dầu khí trong tầm nhìn mới về Chiến lược biển

Quang cảnh cuộc tọa đàm.

Trong đó, Nghị quyết đặt ra chủ trương là đến năm 2030, phát triển thành công, đột phá về các ngành kinh tế biển theo thứ tự ưu tiên: Du lịch và dịch vụ biển; Kinh tế hàng hải; Khai thác dầu khí và các tài nguyên khoáng sản biển khác; Nuôi trồng và khai thác hải sản; Công nghiệp ven biển; Năng lượng tái tạo và các ngành kinh tế biển mới.

Tại Hội nghị lần thứ 8 vừa qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII đã tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 Khóa X về Chiến lược biển đến năm 2020. Chiến lược biển đến năm 2020 xác định khai thác, chế biến dầu khí là một trong năm lĩnh vực ưu tiên phát triển.

Tuy vậy, đóng góp của ngành dầu khí vào kinh tế cả nước thời gian qua giảm rõ rệt. Theo Tổng cục Thống kê, đóng góp của ngành dầu khí (bao gồm cả thăm dò, khai thác và chế biến dầu, khí) vào GDP khá cao và ổn định trong giai đoạn từ 2007 - 2010, với mức đóng góp trung bình là 10,83%; sau đó giảm xuống mức trung bình 7,21% trong giai đoạn 2010 - 2014, đến năm 2015 mức đóng góp này chỉ còn 3,79% và năm 2017 là 2,76%.

Trong tầm nhìn mới về Chiến lược biển đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến ngành dầu khí, như: Ngành dầu khí sẽ giữ vị trí như thế nào? Làm sao để ngành dầu khí tiếp tục giữ vững vai trò chủ đạo của mình và phát triển bền vững trong hội nhập cũng như trong Cách mạng 4.0? Đó là những điều mà nhiều ĐBQH, nhiều chuyên gia đã bày tỏ, đã bộc bạch trăn trở tại tọa đàm.

Bà Đinh Thị Phương Lan, Ủy viên Hội đồng Dân tộc trong đánh giá của mình đã nhấn mạnh, ngành dầu khí có vai trò rất quan trọng trong thúc đẩy các ngành công nghiệp khác phát triển.

Nói đến ví dụ Nhà máy lọc dầu Dung Quất ở Quảng Ngãi, bà Lan nhấn mạnh, ngoài tác động sâu rộng với địa phương, nhà máy còn đặc biệt quan trọng với việc đảm bảo an ninh quốc phòng. Bên cạnh nộp ngân sách địa phương, nhà máy còn đóng góp 80% GDP của tỉnh. Cùng với đó, đời sống người dân, đặc biệt là giáo dục được nâng cao cho lớp trẻ, cùng với đó là các ngành công nghiệp phụ trợ phát triển theo, góp phần phát triển ngành công nghiệp địa phương.

Còn, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tP. Hải Phòng Bùi Thanh Tùng thì cho biết, dù không có các cơ sở dầu khí tại Hải Phòng, tác động trực tiếp không rõ lắm, nhưng tác động gián tiếp rất rõ nét.

Với việc xác định phát triển Hải Phòng thành trung tâm phát triển kinh tế biển phía Bắc, đóng góp của ngành dầu khí với thành phố Hoa phượng đỏ là không nhỏ, trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp và giao thông.

Phó Chủ nhiệm ủy ban về các vấn đề xã hội của QH Bùi Sỹ Lợi thì nói về việc, Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn đã làm thay da đổi thịt vùng đất của Thanh Hóa, thay đổi kinh tế -xã hội của địa phương, tác động đến đời sống của từng người dân.

Trước đây, Nghi Sơn năm nào vào vụ giáp hạt cũng bị thiếu đói, nay đã trở thành vùng công nghiệp phát triển với lực lượng lao động có chất lượng.

Nói về tương lai của ngành dầu khí trong Cách mạng công nghiệp 4.0, ông Nguyễn Văn Phúc- nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban kinh tế QH sau khi đánh giá tiềm năng của ngành này đã nhận định: Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển dưới góc độ kinh tế, vai trò của ngành dầu khí còn được xác định trong chiến lược năng lượng quốc gia.

Ông Phúc cho rằng, có 6 ưu tiên về phát triển kinh tế biển, thì ngành dầu khí chiếm 2: Khai thác dầu khí ở vị trí thứ ba và vị trí thứ năm là công nghiệp lọc hóa dầu.

“Tỷ trọng trong GDP và NSNN có xu hướng giảm, phù hợp với cơ cấu nền kinh tế, quy luật khách quan, nhưng giá trị tuyệt đối mà ngành dầu khí đóng góp cho GDP vẫn rất lớn.”, ông Phúc đưa ra nhận định và phân tích: Ngoài giá trị đóng góp NSNN lớn, dầu khí có vai trò cực kỳ quan trọng trong đảm bảo an ninh năng lượng, kinh tế vĩ mô, an ninh trên biển, đối ngoại, có tác động lan tỏa của công nghiệp dầu khí và lao động, giải quyết việc làm, phát triển các ngành dịch vụ, tác động lan tỏa rất quan trọng. ngành dầu khí còn gắn với điều tra, khảo sát tài nguyên khoáng sản biển sâu. Vai trò của ngành dầu khí vì thế sẽ thay đổi, trong bối cảnh chúng ta tái cơ cấu nền kinh tế, cũng như cuộc Cách mạng 4.0.

Riêng với khai thác dầu khí và các tài nguyên, khoáng sản biển khác, theo ý kiến các chuyên gia, sẽ theo hướng nâng cao năng lực, từng bước làm chủ công tác tìm kiếm, thăm dò, khai thác, đáp ứng nhiệm vụ phát triển kinh tế biển trong thời kỳ mới. Đẩy mạnh công tác tìm kiếm, thăm dò, gia tăng trữ lượng dầu khí; nghiên cứu, thăm dò các bể trầm tích mới, các dạng hydrocarbon phi truyền thống; gắn việc tìm kiếm, thăm dò dầu khí với điều tra, khảo sát, đánh giá tiềm năng các tài nguyên, khoáng sản biển khác, khoáng sản biển sâu, đặc biệt là các khoáng sản có trữ lượng lớn, giá trị cao, có ý nghĩa chiến lược. Ngành dầu khí hiện được đánh giá là đơn vị đi đầu trong cách mạng 4.0. Khoa học công nghệ được áp dụng trong tất cả các lĩnh vực hoạt động, sản xuất, kinh doanh của ngành dầu khí.