Ngày thứ 5 xét xử sai phạm tại Dự án Ethanol Phú Thọ: Các bị cáo quanh co

Viện Kiểm sát bác luận điểm của Đinh La Thăng

Trong phần đối đáp, đại diện VKS giữ quyền công tố tại tòa khẳng định, các luận điểm của bị cáo Đinh La Thăng nêu tại tòa là không có căn cứ.

Theo đó, VKS cho rằng việc triển khai thực hiện các dự án nhiên liệu sinh học, trong đó có Ethanol Phú Thọ là nhiệm vụ của Chính phủ, Bộ Công thương giao cho PVN.

Quá trình thực hiện, PVN đã ban hành nghị quyết, chỉ đạo các đơn vị thuộc tập đoàn này chuẩn bị cho việc triển khai thực hiện dự án. Là chủ tịch, bị cáo Đinh La Thăng giao cho PVC nhận chỉ định thầu tại dự án Ethanol Phú Thọ. Bị cáo Thăng vừa chỉ đạo trực tiếp PVN, vừa chỉ đạo các đơn vị có phần góp vốn của PVN, trong đó có PVB là chủ đầu tư dự án.

Theo Viện Kiểm sát, PVB trên thực tế từ khi thành lập đến khi chỉ định PVC liên doanh nhà thầu, chủ yếu dựa trên góp vốn thực tế của 3 cổ đông sáng lập, thuộc PVN. Điều đó nói lên 3 cổ đông của PVN nắm giữ quyền chi phối hoạt động của PVB.

Tại thời điểm PVB thực hiện các thủ tục chỉ định thầu cho PVC, có 4 người, uỷ viên đại diện các cổ đông thuộc Tập toàn PVN (trong đó có PVoil). PVB ra đời theo chủ trương của PVN. Thành viên đại diện của PVB đều là thuộc PVN. Như vậy có đủ cơ sở pháp lý, thực tiễn để thấy các cá nhân, bị cáo ở PVB, PVC chịu tiếp nhận ý chí chung của bị cáo Đinh La Thăng. Do đó nói, các cá nhân ở PVC không phải là chủ thể tội phạm là không có căn cứ.

Với vai trò Chủ tịch PVN, Trưởng Ban Chỉ đạo dự án, bị cáo Thăng nói không có trách nhiệm biết nhà thầu có năng lực hay không, Viện Kiểm sát cho rằng đó là vô trách nhiệm, bất chấp quy định của pháp luật về chỉ định thầu, đi ngược lại chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bị cáo biết rõ PVC hoàn toàn chưa thực hiện dự án nào về Ethanol.

“Chúng tôi không nói ngay từ đầu thực hiện chủ trương là sai. Song, quá trình triển khai, tổ chức thực hiện đã cố tình làm sai các quy định của pháp luật về chỉ định thầu. Như vậy mới là sai”- đại diện Viện Kiểm sát khẳng định.

Tình hình tài chính PVC đang có khó khăn, nhưng bị cáo chủ trương và chỉ đạo giao thầu cho PVC. Khi chủ trì họp các đơn vị PVC, ban quản lý các dự án, bị cáo Thăng đã kết luận, cho phép từ nay đến năm 2009, ưu tiên chỉ định thầu cho PVC. Tập đoàn cho phép chỉ định thầu 1 số dự án của Tập đoàn cho PVC, trong đó có dự án Athanol Phú Thọ… Việc giao này là chủ quan. Như vậy, bị cáo Thăng đã giao cho PVC khi chủ đầu tư chưa xem xét, chỉ định PVC có thực hiện được dự án này hay không…

Liên quan đến lập luận “lợi ích nhóm” mà bị cáo Đinh La Thăng đặt ra tại phần tự bào chữa, theo VKS, trong vụ án này thể hiện giữa các bị cáo có sự thống nhất, câu kết với nhau thực hiện hành vi tội phạm. Đây là vấn đề lợi ích nhóm tiêu cực, câu kết với nhau, thực hiện việc làm trái pháp luật.

Với những luận điểm trên, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng truy tố các bị cáo như cáo trạng là đúng người, đúng pháp luật.

Trịnh Xuân Thanh quanh co

Tại phần tranh luận tại tòa, bị cáo Trịnh Xuân Thanh (cựu Chủ tịch HĐQT PVC) cũng trình bày đã nhiều lần phản đối quan điểm luận tội của đại diện Viện Kiểm sát

Theo đó, bị cáo Thanh khẳng định nguyên nhân khiến dự án Ethanol Phú Thọ phải dừng thi công là do thiếu tiền chứ không phải do PVC thiếu năng lực.

Bị cáo Thanh dẫn lại cáo buộc của đại diện Viện Kiểm sát về việc biết PVC không đủ năng lực nhưng vẫn có văn bản gửi Công ty CP Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB) xin được chỉ định gói thầu TK05.

“Tôi biết chắc là làm được, chỉ thiếu 1-2 tiêu chí chứ không phải không đủ năng lực. Không có nhà thầu nào mua hồ sơ thầu mà đủ 100% tiêu chí cả, chỉ 75-80% mà thôi”, bị cáo Thanh lý giải, đồng thời cho rằng Viện Kiểm sát “chỉ căn cứ vào 1-2 tiêu chí bị thiếu đó” để truy tố các bị cáo.

Bị cáo Thanh cũng khẳng định chưa bao giờ nói bị cáo Thăng ép mình phải thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ, PVC tham gia là hoàn toàn tự nguyện.

Dù vậy, PVC từng khuyến cáo chủ đầu tư (PVB) dự án không thể triển khai với mức giá 59 triệu USD, nhưng chủ đầu tư vẫn giữ nguyên mức đó nên PVC quyết định làm. Do đó, mấu chốt là dự án thiếu tiền chứ không phải thiếu năng lực.

Bị cáo Thanh cũng tỏ ra không đồng ý với lời luận tội của đại diện Viện Kiểm sát về việc vụ án có yếu tố “lợi ích nhóm”. Bị cáo Thanh nói: “Tôi đã lĩnh án chung thân rồi, bây giờ có thêm chục năm nữa cũng không là vấn đề gì cả, nhưng những người anh em tôi không vi phạm pháp luật, không làm gì vẫn phải ra tòa”.

Bị cáo Thanh còn tự nhận quá trình điều tra luôn hợp tác toàn diện với cơ quan tố tụng. Thế nhưng tại tòa, đại diện Viện Kiểm sát nhận định bị cáo không nhận tội nên không trung thực, không được hưởng tình tiết giảm nhẹ là không phù hợp, vì không có tội thì làm sao phải nhận.

Về khu đất 3.400 m2 tại thị trấn Tam Đảo (Vĩnh Phúc), bị cáo Thanh nói đại diện VKS chỉ căn cứ duy nhất vào lời khai của Vũ Đức Thuận (cựu TGĐ PVC) để nhận định bị cáo gọi điện cho Thuận chuyển 25 tỉ đồng.

Đại diện Viện Kiểm sát cũng cáo buộc bị cáo hưởng lợi 3 tỉ đồng, nhưng không thấy 3 tỉ đồng này ở đâu, thực tế bị cáo không hề bàn bạc với Đỗ Văn Hồng (cựu Chủ tịch HĐQT PVC Kinh Bắc) trong việc ứng tiền để đi mua đất.

Đáng chú ý, trong quá trình tranh luận, bị cáo Thanh nhiều lần bị HĐXX đề nghị tập trung vào nội dung vụ án. Tuy nhiên, bị cáo Thanh vẫn đề nghị được tranh luận.

Các bị cáo nói lời sau cùng trước khi tòa nghị án

Được nói lời sau cùng trước tòa, bị cáo Trịnh Xuân Thanh cho biết, đến nay bị giam hơn 3 năm. Trong thời gian ấy đã nghĩ rất nhiều về gia đình, bạn bè, đồng nghiệp.

Với gia đình bị cáo, cha mẹ cả đời cống hiến cho đất nước. Biết rằng cuộc đời mình có nhiều lỗi lầm, không được như ý nhưng luôn luôn ý thức và căn dặn cấp dưới làm gì thì làm không được vi phạm pháp luật, phải tránh xa. Đến nay, không hiểu tại sao mình lại bị như vậy.

“Qua gần một tuần xét xử, tôi đều đề nghị Viện Kiểm sát làm rõ. Những người ở đây (cấp dưới tại PVC) chỉ làm công ăn lương, theo chỉ đạo nhưng lại phải ngồi đây. Tại phần tranh luận, đại diện Viện Kiểm sát vẫn giữ nguyên quan điểm truy tố dù xét hỏi rất nhiều. Chỉ căn cứ lời khai của Thuận. Tại sao tôi không mua ngay mà phải thông qua rất nhiều hợp đồng chuyển nhượng, để rồi hưởng lợi con số 3 tỉ đồng? Hoàn toàn không tham ô hay hưởng lợi gì trong vụ án này cũng như các vụ án trước”- Trịnh Xuân Thanh nói. Cuối cùng bị cáo Thanh mong HĐXX xem xét lại vụ án.

Đến lượt mình nói lời sau cùng, bị cáo Đinh La Thăng nói, bản thân bị cáo và cán bộ Tập đoàn PVN luôn làm việc vì lợi ích đất nước, nhân dân, hoàn toàn không có động cơ vụ lợi, làm việc hết sức quyết liệt, làm thế nào để chủ trương của Đảng và Nhà nước được đưa vào thực tiễn. Mục đích, động cơ là ra được sản phẩm tốt nhất.

“Tôi nghĩ rằng trong hoạt động doanh nghiệp, không phải lúc nào cũng là thắng lợi. Trong nền kinh tế thị trường, với các dự án đầu tư theo mục đích có sẵn, ai cũng muốn làm đúng, hiệu quả, nhưng thực tế không thể tránh khỏi rủi ro” - bị cáo Thăng trình bày và nói rằng “việc tôi làm tôi chịu trách nhiệm, không bàn bạc, chỉ đạo ai, tôi chịu trách nhiệm hoàn toàn, không có đồng phạm”.

Trong lời nói sau cùng, một số bị cáo khác vẫn cho rằng mình vô tội. Các bị cáo còn lại mong HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt hoặc miễn trách nhiệm hình sự đối với bị cáo.

Dự kiến, HĐXX TAND thành phố Hà Nội sẽ tuyên án vào 16 giờ ngày 15/3 tới.