Nghĩa tình nơi xã đảo

Xã đảo Ninh Vân nằm lọt giữa thung lũng yên bình.

Một xã đặc biệt

Những ngày đầu xuân Đinh Dậu, đường về xã đảo Ninh Vân gió lùa róng riết, cung đèo độc đạo từ thị xã Ninh Hòa dẫn vào xã dài hút hút nằm lọt thỏm giữa chập trùng núi, tiếng lá rừng va vào nhau xào xạc. Từ trên đỉnh đèo phóng tầm mắt nhìn xuống, cả xã đảo Ninh Vân hiện lên yên bình, ấm no.

Người dẫn đường cho chúng tôi, nông dân sản xuất giỏi của xã là anh Lê Công Nam chia sẻ: Cả cái xã đảo này đều thành kính với rừng, không ai được phá rừng, dù một cây nhỏ. Nếp nghĩ ấy như mạch nước ngầm chảy trong tâm thức mỗi người.

Trước đây đến xã đảo này phải đi xuồng, đi phà nhưng vài năm trở lại đây, Nhà nước xẻ núi làm đường nên mới có đường đi. Khi chưa có đường thỉnh thoảng có mấy con thú hoang lạc từ rừng xuống xã, người dân tự mang nó trở lại rừng. Dẫu đói khổ đến cỡ nào cũng không ai nghĩ đến việc lấy của thiên nhiên bất cứ thứ gì, đặc biệt là săn bắn các loài động vật quý hiếm. Lẽ sống ấy như một quy ước ngầm của những người dân trong xã vậy.

Từng gặp nhau nhiều lần, nhưng lần nào bà Trà Thị Bông Sen-Chủ tịch UBND xã Ninh Vân cũng hồ hởi như mới gặp tôi lần đầu. Bà bảo: Cái tính của người xã đảo Ninh Vân này nó thế. Chân thật và mến khách lắm. Đến đầu năm 2017, toàn xã có 528 hộ dân với hơn 2.000 nhân khẩu. Tính tự giác của từng người dân rất cao nên đến ngày đầu xuân nhà nhà đi dọn vệ sinh môi trường thật sạch sẽ để bắt đầu cho một khởi đầu mới.

Ở đâu không biết chứ ở đây, tuyên truyền đến đâu, họ thấm nhuần đến đó. Có lẽ đây là một xã đặc biệt nhất cả nước đấy. Dẫu trải qua bao thăng trầm, có lúc cả xã chìm trong những khó khăn, mất mùa, thiên tai địch họa. Thế nhưng hiếm có người nào nảy sinh ý đồ xấu là đi trộm cắp hay làm việc phi pháp. Chỉ vài trường hợp cá biệt, có tính xấu, bị ngăn chặn lại ngay.

Tôi vẫn nhớ lần về Ninh Vân, cách đây mấy năm, đang độ tháng ba, chưa đến mùa gặt, lúa trong bồ nhà ai cũng cạn. Vậy mà khi thấy một xe tải chở hàng vào bán trong xã bị lật, hàng tạp hóa đổ đầy ra đường nhưng tuyệt đối không một người nào ra hôi của mang về. Người nọ bảo người kia thu dọn giúp chủ xe.

Rồi lại thêm cái đợt đói quay quắt vì mất mùa lạc cách đây 5 năm. Lúc ấy, các đơn vị thi công đường chạy vào xã để sắt thép ngổn ngang nhưng người xã không ai đụng đến mà còn ra sức bảo vệ.

Vì là xã đảo còn nhiều cách trở nên cùng với việc quyết tâm giữ gìn nét đẹp nghĩa tình, không cho các tệ nạn xuất hiện thì không ai bảo ai, từng người trong xã Ninh Vân vận động tinh thần đoàn kết tuyên truyền cho nhau thấu hiểu các tài liệu về an toàn thực phẩm, cách phòng chống dịch bệnh…

Gieo chữ được xem là mệnh lệnh trái tim.

Như người một nhà

Đã rất nhiều lần đi công tác ra khỏi xã vài ngày, bà Trà Thị Bông Sen đã nhớ quay quắt và muốn quay về xã mình ngay. Bà tâm sự rằng: Sống trong không gian nghĩa tình quen rồi. Cứ ra khỏi xã là nhớ những gương mặt thân thương, những buổi tối quây quần tâm tình cùng nhau, rồi nhớ những lần tất cả dân lẫn cán bộ trong xã cùng bàn cách làm kinh tế như người một nhà…

Ai đến đây cũng thế, cảm kích lắm. Không phải lo lắng, hay bất an bất cứ điều gì. Xe máy dựng dọc đường suốt ngày đêm cũng không ai đụng đến. Tôi đi nhiều nơi và ước nơi đâu cũng có nếp sống như xã mình thì hay quá.

Không chỉ bà Sen mà nhiều người khác cũng vậy. Ông Nguyễn Văn Tùng- Thợ lặn chuyên nghiệp của xã bộc bạch: Mình lặn giỏi nên có nhiều nơi thuê mướn, cũng có thu nhập cao. Đã chuyển vào TP Nha Trang mua nhà sinh sống được mấy năm rồi nhưng nhớ nghĩa tình xã đảo quá lại quay về. Về đây mình còn có thêm cơ hội dạy kỹ thuật bơi lặn cho nhiều ngư dân trẻ khác.

Hơn nữa, ở đây, không ruột thịt gì nhưng hễ cứ có hàng xóm bị ốm đau là những người xung quanh đến chăm sóc, góp tiền để chữa trị đến cùng cho người bệnh ấy. Người có ít thì góp ít, người có nhiều thì góp nhiều, không ai được kể lễ hay đòi lại. Rồi, ai có cách làm ăn gì mới, có câu chuyện nào hay đều mang chia sẻ cho cả xã biết, nhất là những ngày đầu năm. Đôi lúc có cảm giác cả xã này giống như một đại gia đình.

Cũng bởi nét sống đẹp này nên mấy đứa con đi làm ăn xa và định cư hẳn ở TP Hồ Chí Minh nhưng bà Nguyễn Thị Hạnh vẫn kiên quyết không chuyển đi. Bà bảo: Vì điều kiện công tác hai đứa con tôi ở xa nhưng tôi xem các thanh niên trong xã như con mình và ngược lại họ xem tôi như người thân, đến chăm sóc, đỡ đần hàng ngày. Thế là ấm cúng rồi, làm sao mà đi nơi khác được.

Đến xã đảo Ninh Vân từ những ngày còn hoang sơ, lèo tèo mấy hộ dân nhưng cách sống đẹp của vùng đất này cũng đã ngấm vào ý nghĩ và níu chân thầy giáo Trần Tiếp-Hiệu trưởng trường tiểu học Ninh Vân cho đến tận bây giờ. Thầy Tiếp kể: Tôi đến xã này từ năm 1987. Khi xưa đây chỉ là một vũng đầm, hoang sơ và khó khăn chồng chất. Trên thành phố, thị xã nhiều cơ quan kêu tôi chuyển công tác về nhưng nếp sống ở đây giữ tôi ở lại. Ở đây cho tôi cảm giác ai cũng là người thân thiết của mình vậy, đoàn kết là yếu tố được chú trọng nhất.

Cách gieo chữ cho trẻ em ở Ninh Vân cũng thật cao quý. Ngoài các giờ học chính khóa, hễ cứ có em nào học yếu là các giáo viên miệt mài tìm đến dạy thêm bất kể ngày đêm cho đến khi các em học tốt thì thôi mà tuyệt nhiên không lấy thù lao. Thầy Tiếp chia sẻ thêm: Ai cũng xem học sinh như con cháu nhà mình nên dạy thêm cho các cháu giỏi lên là mệnh lệnh từ trái tim chứ làm sao mà lấy tiền công được. Thỉnh thoảng các cháu mang đến tặng các thầy cô giáo con cá hoặc nắm tỏi là sản phẩm cha mẹ các em làm ra là hạnh phúc rồi.

Rời trường tiểu học Ninh Vân ra thung lũng tỏi của xã tôi còn vỡ lẽ thêm nếp sống cao quý khác. Hôm ấy chỉ có mình nhà ông Lê Văn Thành thu hoạch tỏi nhưng cả xóm ông đều ra thu hoạch giúp.

Ông Thành thổ lộ: Ở đây, việc của nhà này cũng giống việc của nhà khác. Ai rảnh mà thấy nhà khác có việc thì tự động xúm vào làm. Cùng với nghề đi biển thì cây tỏi và cây lạc là hai cây trồng chủ đạo của xã đảo này. Hầu như nhà nào cũng sàn sàn như nhau vì những nhà khá giả thì góp tiền giúp nhà nghèo vươn lên, khoảng cách giàu-nghèo bị xóa nhòa.

Bước ra khỏi cánh đồng tỏi cũng là lúc chiều buông. Những ngọn gió rin rít thổi lên từ phía biển. Tiễn khách ra khỏi chiếc cổng chào của xã, bà Trà Thị Bông Sen quả quyết: Tỏi ở đây không thua gì tỏi Lý Sơn đâu. Chắc chắn chúng tôi sẽ làm nên một thương hiệu độc đáo nữa là “tỏi Ninh Vân” đấy, khi ấy cuộc sống người dân sẽ khá hơn.