Ngộ độc thức ăn gây liệt thần kinh

BS. Phạm Văn Thân• 10/05/2016 15:05

Nắng nóng, nhiệt độ cao, độ ẩm cũng cao và chính môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các loại vi khuẩn, dễ làm cho thức ăn ôi thiu nếu không bảo quản cẩn thận. Trong đó, đặc biệt nguy hiểm là loại vi khuẩn Clostridium botulinum - có thể gây liệt thần kinh nếu ăn phải. Các loại thực phẩm dễ nhiễm độc tố vi khuẩn C.botulinum là rau củ, nước sốt, thịt, hải sản đóng gói bằng phương pháp thủ công.

Cách phát hiện bệnh

Vi khuẩn C.botulinum sinh ra độc tố thần kinh, vì vậy đặc trưng của bệnh là gây liệt thần kinh cơ. Khi ăn phải thức ăn nhiễm khuẩn, thời gian ủ bệnh của vi khuẩn C. botulinum sớm là 6-36 giờ, còn muộn là 6-8 ngày. Thời gian ủ bệnh ngắn hoặc dài tùy thuộc lượng độc tố bị nhiễm nhiều hay ít. Phát hiện bệnh bằng các triệu chứng: nhìn mờ, nhìn đôi, nói khó, nuốt khó, khô miệng, buồn nôn, yếu cơ toàn thân dần dần.

Các trường hợp nhiễm nặng có thể gây liệt cơ hô hấp và gây tử vong nhanh chóng. Dấu hiệu bệnh ở trẻ nhũ nhi thường thấy là: trẻ ngủ gà, táo bón, khó bú, khó nuốt, khóc yếu. Đối với bệnh nhân bị nhiễm bệnh từ vết thương cũng có các triệu chứng giống như nhiễm bệnh từ thức ăn, nhưng chỉ khác là thời gian ủ bệnh kéo dài trong khoảng 7-14 ngày, sau khi bị nhiễm khuẩn.

Phòng bệnh ra sao?

Theo các chuyên gia y tế, sau khi ăn hay uống một thực phẩm bị nhiễm độc (sau vài phút, vài giờ, có thể sau một vài ngày), người bệnh thấy đột ngột có những triệu chứng lâm sàng như: buồn nôn và nôn ngay, có khi nôn cả ra máu, đau bụng, tiêu chảy nhiều lần có thể không sốt hay sốt cao trên 38oC.

Còn về ngộ độc thức ăn bị liệt thần kinh do C.botulinum là bệnh nặng, nhưng có thể phòng tránh được bằng các biện pháp dễ thực hiện như sau:

Chống nhiễm khuẩn thức ăn bằng cách nấu chín thức ăn ở nhiệt độ cao (100 độ C). Đối với thực phẩm đóng gói công nghiệp như thịt hộp, cá hộp, không nên sử dụng nếu thấy hộp bị bị phồng, rách hay cận đát hoặc đã hết hạn sử dụng.

Cần chú ý bảo quản thức ăn bằng cách: Giữ thực phẩm ở nhiệt độ dưới 5 độ C. Các loại thịt nên bảo quản bằng phương pháp đông lạnh và chỉ rã đông ngay trước khi nấu. Nên dùng hết thực phẩm đã rã đông, nhưng không cấp đông lại thực phẩm đã rã đông vì có thể bị nhiễm bệnh. Các loại thức ăn đã nấu chín phải giữ ở nhiệt độ cao trên 57 độ C hoặc ở nhiệt độ thấp dưới 5 độ C. Rửa tay, dụng cụ, tiếp xúc thức ăn bằng xà phòng ấm sau khi chế biến thức ăn tươi, thịt, cá.

Điều trị như thế nào?

Khi đã phát hiện bệnh, người bệnh cần được nhập viện để điều trị nhằm theo dõi chặt các triệu chứng, đo phế dung ký, oxy máu, khí máu động mạch để đánh giá mức độ suy hô hấp. Đối với bệnh nhân bị liệt tiến triển nhanh, phải đặt nội khí quản và cho thở máy. Phải dùng kháng độc tố C.botulinum càng sớm càng tốt, vì điều trị giải cảm ứng sớm và tích cực mới ngăn chặn được bệnh tiến triển nặng. Phải dùng thuốc gây nôn hoặc rửa dạ dày đối với các trường hợp mới ngộ độc thức ăn. Những người bị thương phải rửa sạch vết thương và dùng kháng sinh hay thuốc sát khuẩn bôi lên vết thương để diệt trừ vi khuẩn ở vết thương. Phải cho bệnh nhân dùng kháng sinh theo kháng sinh đồ. Cần nâng cao thể trạng cho bệnh nhân bằng việc dùng các vitamin nhóm B, C và có chế độ dinh dưỡng tốt.

Trẻ ăn mật ong cũng dễ nhiễm vi khuẩn C. botulinum vì mật ong thường là nguồn chứa bào tử của vi khuẩn này. Vì vậy, các bậc cha mẹ không nên cho trẻ dưới 1 tuổi sử dụng mật ong tươi. Nếu trẻ ăn phải bào tử của vi khuẩn có trong mật ong, bào tử của vi khuẩn này phát triển thành vi khuẩn và sinh độc tố trong ruột của trẻ và gây bệnh.