Người mới trước thách thức cũ

Tân Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres.

Ông Guterres đã từng là Thủ tướng Bồ Đào Nha và đã nhiều năm làm việc trong bộ máy quyền lực của LHQ, có nghĩa là không thiếu kinh nghiệm lãnh đạo, kỹ năng ngoại giao và mạng lưới các mối quan hệ quốc tế, tức là có đủ mọi tiền đề và đáp ứng đủ mọi tiêu chí để hoàn thành tốt trọng trách đứng đầu LHQ.

Nhưng Tổng thư ký LHQ chỉ có thể đảm trách được nhiệm vụ của mình thành công đến mức các thành viên cho phép, đặc biệt là các thành viên của Hội đồng bảo an LHQ mà trong đó đặc biệt nữa là 5 thành viên thường trực của hội đồng này.

Ông Guterres là đại diện của một nước thành viên EU và NATO nên sẽ không ngại bị Mỹ, Anh và Pháp cản phá. Trung Quốc cũng gần như không có lý do gì để bất hợp tác với ông Guterres.

Cho nên ông Guterres có làm nên chuyện lớn gì hay không cho LHQ phụ thuộc rất nhiều vào mối quan hệ cá nhân với Nga. Nga chỉ thoả hiệp để ông Guterres được bầu làm Tổng thư ký mới LHQ chứ thật ra không phải là ứng cử viên được Nga chủ định lựa chọn và ủng hộ ngay từ đầu. Vị thế quyền lực của ông Guterres vì thế không phải hoàn toàn vững chắc.

Người tiền nhiệm để lại cho ông Guterres nhiều thách thức không dễ dàng có thể khắc phục nổi.

Ông Guterres đề ra 3 ưu tiên hàng đầu là cải tổ LHQ, đảm bảo hoà bình trên thế giới và tạo dựng sự phát triển bền vững. Chúng đâu có mới mẻ gì nhưng những người tiền nhiệm của ông Guterres đều không đạt được hoặc chỉ đạt được với mức độ rất hạn chế.

Thời thế ở nhiệm kỳ đứng đầu LHQ này của ông Guterres lại còn khó khăn và phức tạp hơn trước rất nhiều. Xem ra, ông Guterres đã ý thức được điều ấy nên không khởi xướng những mục tiêu cao xa mà chỉ khiêm nhường cho LHQ, không cụ thể mà chỉ chung chung, không mới lạ mà chỉ nhắc lại.

Điều quyết định đối với thành công của ông Guterres là cải tổ LHQ, khôi phục uy danh cho LHQ và tạo dựng được sự đồng thuận sâu rộng trong LHQ. Chỉ như vậy thì người mới mới có thể đưa LHQ vượt qua được những thách thức cũ.