Nhớ tiếng leng keng tàu điện

Tàu điện Hà Nội xưa. (Ảnh: T.L).

Chẳng hạn như trong kí ức của người lái tàu Cao Văn Tác, 75 tuổi (ở phố Thúy Lĩnh, đường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai), hình ảnh những chuyến tàu điện mãi mãi trở thành điều thiêng liêng trong cuộc đời ông. Cho đến tận bây giờ, ông còn nhớ tỉ mỉ từ chiếc cần vẹt để kéo điện từ dây xuống tàu, chiếc bánh răng tàu đến những chiếc ốc vít, bu-lông ở chỗ nào hay bị lỏng, bị rơi nhất... Ông kể: Vào lúc hoàng kim của tàu điện những năm 1970-1980, Xí nghiệp xe điện Hà Nội có đến 20 tàu và 32 toa xe, chạy trên các tuyến: Bưởi - Bạch Mai, Yên Phụ - Kim Liên, Yên Phụ - Cầu Giấy, Bờ Hồ - Hà Đông, Bờ Hồ - Yên Phụ...

Mỗi chuyến có thể chở được 200 - 300 khách. Anh em lái tàu tự hào lắm bởi mình là người đánh thức thành phố dậy mỗi sáng và giúp bà con đi lại được thuận tiện. Cuộc đời ông Cao Văn Tác gắn bó với chiếc tàu điện từ lúc ấy đến tận năm 1990, khi những chiếc tàu điện cuối cùng bị đưa ra khỏi đường ray và chẳng bao giờ còn xuất hiện trên phố nữa. Những tiếng chuông leng keng của gần một thế kỉ ấy đã là một phần sâu thẳm của tâm hồn ông.

Từ năm 1990 những tuyến đường xe điện không còn nữa, nhưng thay vào đó là hàng trăm, hàng nghìn chiếc xe bus chạy tỏa đi khắp mọi ngả đường Hà Nội, vươn rộng ra ngoại ô, làng xóm và rồi các tỉnh thành lân cận.

Sự xuất hiện buýt chất lượng cao đã và đang trở thành một bước ngoặt lớn trong phát triển vận tải công cộng. Vượt lên trên những con số về sản lượng khách đó là tư duy mới về phát triển đô thị với vận tải công cộng. Làn sóng gia tăng ồ ạt của xe máy đã được kiềm chế. Hầu hết mạng lưới xe buýt đã lên đến hành chục tuyến với sản lượng khách trên hàng triệu lượt.

Xe luôn đông, nhưng vui, hành khách coi xe buýt như điểm sinh hoạt văn hóa, xa là thấy nhớ. Khác với tàu điện hôm nào chỉ vươn xa tới Hà Đông, xe buýt hôm nay đã vươn đến Ba Vì, Mỹ Đức, Phú Xuyên… và kết nối đến các tỉnh lân cận… So với tất cả các tỉnh thành có xe buýt thì xe buýt Hà Nội đã tạo ra sự cách biệt lớn về chất lượng phục vụ, một thương hiệu riêng có.

Mới hơn 2 thập kỷ mà bây giờ nhiều lúc tưởng như tàu điện Hà Nội mà chúng ta từng gắn bó đã ở vào một thời gian nào xa lắm... Song với những người yêu Hà Nội, hồi ức về tàu điện vẫn không sao quên được tiếng “Leng keng tầu điện Bờ Hồ/ Mai sau còn nữa, bao giờ leng keng…”