Nông sản Việt chinh phục thế giới

Hải Nhi 14/02/2021 09:00

Trong bối cảnh khó khăn chồng chất của dịch bệnh Covid-19 hoành hành khắp thế giới, sự chủ động trong quá trình xúc tiến thương mại, tích cực mở rộng thị trường đã giúp ngành nông nghiệp từng bước chiếm lĩnh các thị trường quan trọng, lấy lại đà tăng trưởng và về đích với con số xuất khẩu ấn tượng: 41,2 tỷ USD. Giới chuyên gia kinh tế nhận định, năm 2020 đầy khó khăn thách thức, nhưng ngành nông nghiệp của Việt Nam có 2 điểm nhấn là nỗ lực vươn mình sản xuất trong gian khó và bứt phá trong xuất khẩu.

Gam màu sáng xuất khẩu

Thế giới đầy biến động trước dịch bệnh Covid-19 năm 2020, do đó sản lượng và kim ngạch xuất khẩu của nhiều mặt hàng nông sản Việt không tránh được sự sụt giảm trong chuỗi cung ứng đứt gãy toàn cầu. Dù vậy, Việt Nam vẫn giữ được gam màu sáng trong bức tranh xuất khẩu nông sản với tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 41,2 tỷ USD, tăng 2,5% so với năm 2019. Thặng dư thương mại toàn ngành đạt 10,4 tỷ USD, tăng 6,5% so với năm 2019.

Đáng chú ý, các mặt hàng tiềm năng như gạo, trái cây, gỗ, thủy sản đang chiếm lĩnh các thị trường quan trọng, kể cả các thị trường đang bị Covid-19 ảnh hưởng chưa khắc phục được hoàn toàn. Như ông Hoàng Văn Tú, Đại diện Tổ chức Nông lương của Liên hợp quốc (FAO) tại Việt Nam phân tích: Việt Nam đã biết tận dụng và hoàn toàn có thể chiếm lĩnh, mở rộng xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ra thị trường thế giới. Theo đánh giá của FAO, trong khi cả thế giới bị khủng hoảng, chuỗi cung ứng bị vỡ vụn thì Việt Nam vẫn duy trì xuất khẩu các mặt hàng nông sản thiết yếu ra thế giới, nhất là đến châu Phi, Trung Quốc, Philippines và các nước nghèo.

Vẫn góc nhìn khả quan, ông Nguyễn Thanh Sơn - Chủ tịch Hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam cho rằng: Chính phủ, các bộ, ngành, nhất là Bộ NNPTNT đã có chỉ đạo kịp thời về cơ cấu mùa vụ, đặc biệt là đẩy mạnh chế biến sâu. Bên cạnh đó, Việt Nam đã làm tốt chỉ đạo tháo gỡ khó khăn về mặt thị trường.

Một yếu tố quan trọng nữa, năm 2020 Việt Nam ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA), lần đầu tiên chúng ta đã có nhưng lô hàng xuất khẩu sang thị trường EU khó tính hưởng ưu đãi trong EVFTA. EVFTA đã mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu cho nông, lâm, thuỷ sản Việt Nam.

Có thể thấy, sau khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, nhiều mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đã được xuất khẩu sang thị trường EU với mức thuế ưu đãi. Mới đây nhất, Công ty cổ phần Tập đoàn Lộc Trời đã tổ chức lễ công bố xuất khẩu hơn 126 tấn gạo thơm sang châu Âu, được hưởng thuế suất 0%.

Trước đó, Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TP Cần Thơ) đã ký hợp đồng bán 3.000 tấn gạo cho ba khách hàng của Cộng hòa Liên bang Ðức với hai giống gạo thơm là ST 20 và Jasmine. Giữa tháng 9/2020, cũng đã có những lô hàng trái cây đầu tiên xuất sang châu Âu theo EVFTA, Công ty Vina T&T Group xuất khẩu 1 container dừa tươi bằng đường tàu biển và 3 tấn thanh long, 12 tấn bưởi bằng đường hàng không sang thị trường EU. Các sản phẩm đều bảo đảm truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn Global GAP...

Bộ NNPTNT xác định chỉ tiêu năm 2021 tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 2,7 - 3%; tốc độ tăng giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản là 2,8 - 3,1%; tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trên 42 tỷ USD... Toàn ngành sẽ nỗ lực tận dụng tốt các FTA, đặc biệt là Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu các hàng nông sản chủ lực; đàm phán mở cửa thị trường chính ngạch cho các sản phẩm hoa quả tươi, rau, thủy sản sang các thị trường có yêu cầu chất lượng cao.

Trong lĩnh vực thủy sản, EVFTA có hiệu lực đã đưa thuế xuất khẩu một số mặt hàng tôm Việt Nam sang EU như tôm nguyên liệu đông lạnh giảm từ mức 12 đến 20% xuống còn 0%. Tính chung, đơn hàng tôm tháng 8/2020 của Việt Nam - chỉ một tháng sau khi EVFTA có hiệu lực - đã tăng 10%, kim ngạch xuất khẩu (tăng 20% so với cùng kỳ năm 2019).

Ngay đầu tháng 9/2020, nhà máy chế biến tôm Thông Thuận (tỉnh Ninh Thuận) đã có lô tôm đầu tiên xuất khẩu sang EU theo EVFTA. Đây là lô tôm thẻ chân trắng làm theo tiêu chuẩn ASC. Dự kiến, mỗi tháng, doanh nghiệp sẽ xuất khoảng 700 tấn tôm sang EU...

Để tăng giá trị xuất khẩu, TS Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia kinh tế cấp cao lưu ý: Trước hết, cần phải xác định rằng, các Hiệp định Thương mại tự do lớn như CPTPP, EVFTA hay sắp tới đây là RCEP… sẽ mở cho Việt Nam các thị trường mới cho ngành xuất khẩu nông, lâm, thủy-hải sản Việt Nam. Chúng ta phải tận dụng những Hiệp định thương mại này.

Thách thức phía trước

Tuy nhiên, với Hiệp định EVFTA Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định: Cái gì cũng có hai mặt. Ở mặt cạnh tranh, phải chấp nhận cuộc chơi rất quyết liệt mà xuất phát điểm chúng ta chưa có nhiều lợi thế. Nếu các hàng rào thuế quan bị dỡ bỏ, các hàng rào phi thuế quan, hàng rào kỹ thuật được tăng lên, thậm chí trên thế giới hiện nay đang có một số khu vực đang tiến tới con đường bảo hộ mậu dịch. Mặt khác, trình độ phát triển logistics, hoàn thiện các mặt quản trị khác của chúng ta cũng chưa được như những nền kinh tế phát triển. Đây là những thách thức rất lớn mà chúng ta phải đối mặt.

Và năm 2021 cũng là năm ngành nông nghiệp tiếp tục đối mặt thách thức khi thế giới vẫn phải chấp nhận những rủi ro và thách thức vô cùng lớn. Bao trùm là dịch Covid-19 ảnh hưởng tới chuỗi cung ứng, logistics chung đến nhiều ngành hàng trong đó có nhóm nông sản. Mặt khác, tác động của biến đổi khí hậu vẫn tiếp tục rất cực đoan, khắc nghiệt và khó dự báo.

Trước tình hình đó, trong năm 2021, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường xác định sẽ tập trung vào hai nhóm chương trình lớn. Đó là tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Cụ thể, tập trung xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, tập trung khép kín chuỗi giá trị, từ phát triển nguyên liệu, tập trung chế biến đến tổ chức thương mại.

Trên cơ sở đồng bộ cả ba nhóm sản phẩm chủ lực gồm: Nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia bao gồm 10 nhóm mặt hàng có giá trị xuất khẩu một tỷ USD trở lên; nhóm nông sản thuộc thế mạnh các tỉnh như nhãn lồng Hưng Yên, vải thiều Bắc Giang…; nhóm đặc sản quy mô địa phương hay còn gọi Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP).

Như vậy, với việc đồng hành cùng lúc ba trục sản phẩm, phải tập trung chỉ đạo phát triển theo hướng hàng hóa, hiệu quả trên cơ sở ứng dụng khoa học tốt nhất, công nghệ 4.0 vào từng quy mô, từng khu vực, từng ngành hàng ở mức độ phù hợp. Bên cạnh đó, không ngừng đổi mới công tác quản trị trên nền tảng của công nghệ số, từ đó có được các hình thức quản trị thích hợp, phù hợp nhất, đặc biệt là các hình thức tổ chức sản xuất của một nền nông nghiệp thông minh.

Hướng đến xuất khẩu nông sản, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh phải chăm lo chất lượng sản phẩm. Tất cả các thị trường đều có những đòi hỏi, những tiêu chuẩn, quy chuẩn khác nhau về an toàn thực phẩm. Muốn xuất khẩu được nông sản thì phải đảm bảo quy chuẩn, tiêu chuẩn ấy, đây không phải sự khắt khe mà là đòi hỏi tất yếu. “Muốn đạt được điều này, chúng ta phải tiếp tục tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất theo chuỗi, giám sát từ khâu đầu vào đến chế biến, tiêu thụ; hình thành liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ sản xuất thì mới có thể hình thành vùng sản xuất lớn, có kiểm soát, có truy xuất, có tiêu chuẩn quy chuẩn quốc tế” - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường lưu ý.

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    Nông sản Việt chinh phục thế giới

    POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO